Los chorych po wycięciu nerki
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1981/34/3-4.

W ostatnich latach wskazania do wycięcia nerki zostały znacznie ograniczone. Wycięcie tego ważnego dla życia narządu powinno być po­przedzone wnikliwą oceną czynności obu nerek. Należy stwierdzić jed­nak, że w pewnej liczbie przypadków amputacja nerki jest zabiegiem, który bezpośrednio lub pośrednio ratuje życie chorego. Chorzy po wycięciu nerki powinni być poddani okresowej kontroli urologicznej mającej na celu ocenę czynności, ewentualnego zakażenia czy też wznowy nowotworu.

W Klinice Urologicznej AM w Poznaniu w latach 1974?1978 wyko­nano 184 nefrektomii na ogólną liczbę 2120 zabiegów urologicznych, co stanowi około 9%. Kobiety w tej liczbie stonowały 75% azyli 138, a męż­czyźni 46 chorych czyli 25%. Stosunek kobiet do mężczyzn wynosił więc jak 3 :1.

Przyczyny wycięcia nerki kształtowały :się następująco: roponercze kamicze 59, guz 57, roponercze bez kamicy 26, wodonercze i kamice z wodonerczem 24, gruźlica 9, przemieszczenie nerki z zakażeniem 5, obrażenie w 4 przypadkach.

Najczęstszą przyczyną wycięcia nerki w naszym zestawieniu stanowi zakażenie, które wynosiło 65% wszystkich przypadków. Chorzy ci spra­wilin mam również najwięcej kłopotu w okresie pooperacyjnym. Mamy tu na myśli szczególnie przedłużone gojenie się ran oraz utrzymujące się zakażenie drugiej nerki, nie dające się niejednokrotnie całkowicie opa-noiwać.

Wskazania do nefrektomii stanowiły również przypadki nowotworów z pojedynczymi przerzutami do płuc i kości, biorąc za podstawę znane w onkologii zjawisko, że usunięcie ogniska pierwotnego nowotworu po­woduje niekiedy samoistne cofanie się pojedynczych przerzutów.

W przypadku brodawczaków nerki wykonywano zawsze wycięcie nerki z moczowodem. W 7 dobie po wycięciu nerki z powodu nowotworu podawano' dożylnie cytostatyki, a po zagojeniu rany chorzy byli przeka­zywani do dalszego leczenia w Woj. Ośrodku Onkologicznym w Poznaniu.

Pozostałe grupy chorych, u których wykonano nefrektomię są za małe liczbowo, dlatego nie będą szczegółowo omówione. Może należy jedynie wspomnieć, że w przypadku gruźlicy nerki zawsze wykonywano wycięcia nerki wraz z moczowodem, a leczeniem pooperacyjnym zajmowała się dalej Poradnia Przeciw-Gruźlicza.

Chorzy po amputacji nerki są systematycznie kontrolowani w Poradni przy Klinice Urologicznej. Ocenia sdę czynność jedynej nerki wykonując renografię, urografię, oznaczenie poziomu mocznika i kreatyniny w su­rowicy krwi, zakażenie sprawdza się wykonując posiewy moczu, prze­rzuty ? wykonując zdjęcia rtg.

W grupie 57 chorych, którym wykonano amputację nerki z powodu nowotworu w obserwacji pozostaje 49 chorych. O losach 8 chorych nic nie wiemy ponieważ nie zgłaszają się do badań i nie odpowiadają na wysłaną ankietę o stanie zdrowia. Zgon z powodu nowotworu po nefrek­tomii nastąpił u 8 chorych, 6 chorych pozostaje w obserwacji ponad 3 letniej, 8 chorych ? 2 letniej, a 14 w obserwacji rocznej. U pozo­stałych 21 chorych nefrektomię wykonano w br. Dwa lata od nefrektomii z powodu nowotworu żyje i czuje się 'dobrze, chora która jednocześnie z rakiem nerki miała raka krtani leczona cobaltem Co-60. W 46 przy­padkach rozpoznawano rak jasnokomórkowy nerki, 7 ? wywodzący się z tkanki nerwowej, w 4 przypadkach były to brodawczaki w początko­wym okresie złośliwienia.

U 4 chorych wykonano wycięcie nerki pomimo istnienia' pojedynczych przerzutów. Jeden z nich zmarł po kilku miesiącach, 2 pozostaje w obser­wacji blisko 2 lata. Jeden był operowany w bieżącym roku. Chorzy po­zostający w obserwacji czują się dobrze, przybrali na ciężarze ciała, po­wrócili do pracy.

Należy wspomnieć o 27-letniej chorej A. P., u której rozpoznano przed­operacyjnie obustronną kamicę nerkową. Wykonano nefrektomię po stro­nie lewej z powodu odlewowego kamienia miedniczki powikłanego ropo-nerczem. W badaniu histopatologicznym usuniętej nerki rozpoznano raka jasnokomórkowego. Po upływie 6 miesięcy wykonano wyjęcie złogu z dru­giej nerki. Chora pozostaje w obserwacji 15 miesięcy od pierwszej ope­racji i czuje sdę obecnie dobrze.

W grupie 85 chorych, którzy pozostali poddani usunięciu nerki z po­wodu zakażenia znalazło się 59 chorych z rozpoznaniem kamiczego ropo­nercza, u pozostałych 26 roponercze spowodowane było. inną przyczyną niż kamica.

Po (zabiegu operacyjnym, u wszystkich chorych wykonywano badania bakteriologiczne treści ropnej znajdującej się w miedniczce nerkowej, lub pobierano materiał do badań poprzez wymaz preparatu jałowym ga­zikiem nawilżonym solą fizjologiczną. Postępowanie to pozwalało na szybkie podjęcie celowanego leczenia p/bakteryjnego.

Chorzy wypisywani do domu po leczeniu operacyjnym otrzymywali zalecenie zgłaszania się do kontrolnych badań bakteriologicznych moczu, po 2 tygodniach, 1 miesiącu, 3 'miesiącach i 1 roku od daty zabiegu.

Każdorazowo wykonywano badania jakości i ilości drobnoustrojów oraz wykonywano oporność wyhodowanych drobnoustrojów na leki p/bakteryjne.

W wypadku stwierdzenia zakażenia prowadzono leczenie w cyklach leczniczych trwających od 7 do 14 dni.

Średni okres kontroli wynosił 20 miesięcy. Za wyleczonych uważano chorych, którzy począwszy od 3 miesiąca zabiegu nie wykazywali zakaże­nia moczu.

Spośród 65 chorych, którzy byli systematycznie leczeni 45 uważano za wyleczonych. U pozostałych 20 wynik leczenia był niepomyślny. Spowodowane to było bądź stale utrzymującym sdę zakażeniem, bądź częstą zmianą rodzaju drobnoustrojów napotykanych w kolejnych badaniach moczu, pomimo właściwego leczenia p/bakteryjnego. Nie zgłosiło się do badań kontrolnych bakteriologicznych 9 chorych.

W grupie chorych, u których wynik leczenia p/bakteryjnego był nie­pomyślny znalazło się 4 chorych z rozpoznaniem kamicy w pozostałej nerce. Z tego u 2 chorych kamień stwierdzono po 1 roku od zabiegu, u 1 chorego po 16 miesiącach, u 1 po 20 miesiącach od zabiegu opera-cyj.nego. U 4 chorych wykonano wyjęcie złogu z 1 nerki. Wskazaniem do tego zabiegu był okresowy bezmocz spowodowany niedrożnością mo-czoiwodu.

WNIOSKI

1.Wcześnie wykonane wycięcie nerki w przypadku nowotworów sko­ jarzone z chemioterapią i radioterapią pozwala na odzyskanie pełnej sprawności fizycznej i psychicznej. Dotyczy to szczególnie chorych z ra­ kiem jasnokomórkowym nerki.

2.W wybranych przypadkach stwierdzenie pojedynczych przerzutów spowodowanych rakiem nerki nie może stanowić przeciwwskazań do jej wycięcia i dalszego leczenia onkologicznego.

3.W przeważającej liczbie przypadków wczesne wycięcie zniszczonej zakażeniem nerki i podjęcie właściwego systematycznego leczenia prze- ciwibafcteryjnego pozwała na opanowanie istniejącego zakażenia układu moczowego.