Wspomnienie pośmiertne o doc. Aleksandrze Wigurze
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1981/34/3-4.

W dniu 21 lipca 1981 r. zmarł w wieku 71 lat docent doktor medycyny Aleksander Wigura.

Urodził się 2 grudnia 1909 r. w miejscowości Karanguł (Kaukaz ZSSR) jako syn Aleksandra i Marii w rodzinie inteligenckiej. Świadectwo dojrza­łości uzyskał po ukończeniu Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Wil­nie, gdzie rozpoczął i ukończył studia na Wydziale Lekarskim Uniwersy­tetu Stefana Batorego, otrzymując dyplom lekarza w 1938 r. W latach 1938?1939 pracował jako asystent w Zakładzie Histologii i Embriologii oraz Chemii Fizjologicznej Uniwersytetu w Wilnie.

W czasie Drugiej Wojny Światowej pracował przez 3 lata w Przychod­ni Lekarskiej ?Poliklinika" w Wilnie jako lekarz laborant.

Po wyzwoleniu kraju pracował od 1 grudnia 1944 r. do 1 listopada 1945 r. jako dyrektor szpitala rejonowego w Krynkach pow. Sokółka i ja­ko jedyny lekarz prowadził oddział chirurgiczny, położniczy i zakaźny. Od 1 grudnia 1945 r. do 31 sierpnia 1947 r. był dyrektorem i ordynatorem oddziału chirurgicznego szpitala powiatowego w Sokółce. W tym samym roku przenosi się do Warszawy, gdzie pracuje do końca życia.

W okresie od 1 września 1947 r. do 31 sierpnia 1948 r. był zatrudnio­ny na stanowisku starszego asystenta Anatomii Prawidłowej Uniwersytetu Warszawskiego, pracując równocześnie jako wolontariusz w II Klinice Chirurgicznej, kierowanej przez prof. dr Jana Mossakowskiego. Dnia 1 września 1948 r. zostaje przeniesiony służbowo z Zakładu Anatomii Prawidłowej do II Kliniki Chirurgicznej na równorzędne stanowisko.

W okresie pracy pod kierownictwem docenta a potem profesora Weso-oprócz sprawowania normalnych zajęć starszego asystenta obejmuje sta­nowisko kierownika pracowni klinicznej. Jego zwierzchnik prof. Mossa-kowski stwierdza w 1951 r., że ... dr Wigura osiągnął pełne i praktyczne wyrobienie w chirurgii, wykazuje duże zdolności pedagogiczne w wy­kładach ze studentami, a po napisaniu wartościowej pracy naukowej uzy­skał stopień doktora medycyny w 1950 r." W czasie swej pracy u prof. Mossakowskiego był delegowany do miejscowego oddziału dr Lilpopa i od tej chwili datuje się Jego zainteresowanie i poświęcenie się urologii.

Od 1 kwietnia 1951 r. objął pracę w Warszawskiej Klinice Urologicz­nej, w której kolejnymi Jego zwierzchnikami byli: prof. dr Zygmunt Tra­czyk, dr Jan Falkowski (późniejszy docent) i prof. dr Stefan Wesołowski.

W okresie pracy pod kierownictwem docenta a potem profesora Weso-lowskiego pełni funkcję adiunkta Kliniki Urologicznej AM w Warszawie od 1 września 1953 r., a w 1954 r. otrzymał tytuł docenta.

Od 1 października 1954 r. zaczął dodatkowo pracować na stanowisku specjalisty urologa w Szpitalu Kolejowym w Warszawie przy ul. Brzes­kiej 12, pracując równocześnie w Klinice Urologicznej. Po utworzeniu oddziału chirurgicznego w tym szpitalu w dniu 1 października 1955 r. zo­staje jego ordynatorem. Był to pierwszy oddział tej specjalności w Kole­jowej Służbie Zdrowia.

W grudniu 1960 r. objął 42 łóżkowy oddział urologiczny w Central­nym Szpitalu Kolejowym w Warszawie-Międzylesiu, w związku z czym zrezygnował z pracy na Brzeskiej i w Klinice Urologicznej. Oficjalne zwolnienie ze stanowiska docenta AM nastąpiło dnia 31 stycznia 1961 r. Jako założyciel i pierwszy ordynator tego oddziału położył duże zasługi dla lecznictwa urologicznego w resortowej i warszawskiej Służbie Zdro­wia. Od tej pory całą swą wiedzę fachową, zdobytą w bardzo trudnych warunkach, kosztem wielu wyrzeczeń i ogromnego wysiłku oddał bez reszty chorym szukającym Jego opieki w Centralnym Szpitalu Kolejo­wym. W okresie długoletniej pracy na stanowisku ordynatora był konsul­tantem w Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowej i Członkiem Rady Nau­kowej Centralnego Ośrodka Badawczego Kolejowej Służby Zdrowia.

W latach 1961?1976 pełnił funkcję zastępcy dyrektora szpitala do spraw lecznictwa, szkoląc licznych młodych lekarzy, odbywających prak­tykę podyplomową. Przez wiele lat konsultuje bezinteresownie trudne przypadki Działu Andrologicznego Poradni Endokrynologicznej przy ul. Nowotki 3.

W Oddziale przez siebie kierowanym prowadził intensywną i owocną działalność naukowo dydaktyczną, w wyniku której 9 lekarzy uzyskało II° specjalizacji z zakresu urologii, 2 asystentów zdobyło stopień doktora nauk medycznych a jeden z nich obronił pracę habilitacyjną i został ordy­natorem po przejściu docenta Wigury na emeryturę od dnia 31 grudnia 1979 r. Czterech urologów pracujących przez wiele lat z docentem Wigurą w oddziale przeszło do warszawskiego kolejowego lecznictwa otwartego.

Jego ordynator wykazywał wiele inicjatyw, pomysłowości, wytrwałości i wielkiej pasji w modernizowaniu oddziału i stworzeniu jak najbardziej optymalnych warunków pracy personelu.

Wiele pracy i wysiłku wkłada w działalność w Polskim Towarzystwie Urologicznym, gdzie jest znanym i cenionym działaczem. Miarą uznania jakim cieszył się wśród urologów jest powierzenie Mu funkcji redaktora naczelnego Zeszytów Urologicznych, które to były wydawane przy cza­sopiśmie Polski Przegląd Chirurgiczny a potem samodzielnego czasopisma Urologia Polska, stanowisko to piastował od 1965 r. aż do śmierci. Jest to najdłuższy okres sprawowania funkcji redaktora w historii tego czaso­pisma.

Dzięki staraniom i energii Docenta Wigury Zeszyty Urologiczne zwięk­szyły swą objętość i częstotliwość od 1969 r. ? wydawane były 3 numery w roku zamiast 2. Zdając sobie jednak sprawę, że Zeszyty Urologiczne nie zadowalały potrzeb i ambicji urologów polskich niestrudzenie dążył wraz z innymi członkami Zarządu Polskiego Towarzystwa Urologicznego do całkowitego usamodzielnienia i zwiększenia częstotliwości czasopisma. Je­go długoletnia działalność w tym kierunku została uwieńczona pełnym sukcesem od roku 1978 została powołana samodzielna redakcja kwartal­nik ?Urologia Polska" w zamian za Zeszyty Urologiczne, której nadal pozostał naczelnym redaktorem.

Wielką zasługą Docenta Wigury było doprowadzenie do wydrukowania w czasopiśmie Urologia Polska bibliografii polskiego piśmiennictwa uro­logicznego za lata 1945?1975 (okres 1975?1980 na ukończeniu). Podczas żmudnej pracy nad bibliografią, podjętej przez trzech urologów patro­nował ich pracy i na każdym etapie udzielał wskazówek oraz wydatnej pomocy.

W 1976 r. doc. Wigura został członkiem Międzynarodowego Zespołu Redaktorów Wydawnictwa Excerpta Medica. Był również w tym okresie długoletnim prezesem Warszawskiego Koła Polskiego Towarzystwa Uro­logicznego i przewodniczącym Koła Naukowego w Centralnym Szpitalu Kolejowym. Brał udział w licznych posiedzeniach Zarządu Głównego Pol­skiego Towarzystwa Urologicznego, gdzie Jego wiadomości z dziedziny organizacji Służby Zdrowia i doświadczenie w pracy administracyjnej były bardzo przydatne przy opracowywaniu rozwoju urologii w Polsce. Był recenzentem kilku prac doktorskich często uczestniczył w Komisjach Egzaminacyjnych na II stopień z zakresu urologii.

Docent Wigura ogłosił drukiem 39 wartościowych prac naukowych. Piastowanie licznych funkcji w Kolejowej Służbie Zdrowia, w Polskim Towarzystwie Urologicznym oraz w organizacjach społeczno-politycznych kraju nie pozwoliły Mu na zrealizowanie wielu pomysłów naukowych i na bardziej intensywną działalność naukową, do której był wszechstronnie przygotowany i jak najbardziej predystynowany.

Docent Wigura należał do Polskiego Towarzystwa Urologicznego, Mię­dzynarodowego Towarzystwa Urologicznego, Polskiego Towarzystwa Szpi­talnictwa i był członkiem Polskiego Czerwonego Krzyża, biorąc czynny udział w licznych krajowych i zagranicznych zjazdach, kongresach, i sym­pozjach, na których wygłaszał cenne referaty czym przysłużył się dobrze urologii polskiej.

Oceniając zasługi docenta Wigury Polskie Towarzystwo Urologiczne na Walnym Zebraniu w dniu 6 czerwca 1978 r. nadało Mu zaszczytny tytuł Członka Honorowego.

Za zasługi w pracy zawodowej, naukowo-dydaktycznej, administracyj­nej i aktywny udział w licznych organizacjach społeczno-politycznych kra­ju otrzymał: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Za­sługi i medal X-lecia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, tytuł Przodow­nika Pracy, Odznakę Honorową III i II stopnia Polskiego Czerwonego Krzyża, Odznakę XV-lecia Polskiego Czerwonego Krzyża, Odznakę 1000--lecia Państwa Polskiego, Odznakę ?Za wzorową pracę w Służbie Zdro­wia", złotą odznakę Związku Zawodowego Pracowników Służby Zdrowia, srebrną odznakę Przodującego Kolejarza, odznakę honorową ?Za Zasługi dla Transportu".

Wszystkie osiągnięcia zawodowe, dydaktyczne oraz bezgraniczne od­danie chorym zjednały Mu szacunek i wdzięczność a pamięć o Nim ? Jednym z Najbardziej Zasłużonych Urologów naszego pokolenia ? pozo­stanie zawsze żywa wśród jego uczniów, wychowanków, przyjaciół i licz­nej rzeczy chorych. Cześć Jego pamięci!

WYKAZ PRAC OPUBLIKOWANYCH PRZEZ DOC. ALEKSANDRA WIGURĘ

1. Torbiele samotne nerek. Pol. Tyg. Lek., 1963, 8, 567. ? 2. Rak gruczołu kro­ kowego. Wiad. Lek., 1963, 6, 525. ? 3. Zamknięte urazy nerek. Pamiętnik Dni Chir. w Szczecinie 1953, 215. ? 4. Zawód a częstość występowania wysiłkowego nietrzy­ mania moczu u kobiet. Urol. Pol, 1953, 4a i 5, 83?87. ? 5. W sprawie rozpoznawa­ nia i postępowania w zamkniętych urazach nerek. Wiad. Lek., 1954, 9, 35. ? 6. Od­ ma pozaotrzewnowa. Pol. Tyg. Lek., 1954, 9, 619. ? 7. Przetoka pęcherzowa ? po­ chwowa wyleczona elektrokoagulacją. Pol. Tyg. Lek., 1954, 9, 1604. ? 8. Postępy w leczeniu operacyjnym gruczolaka stercza. Pol. Tyg. Lek., 1955, 10. 1140. ? 9. Przyczynki do dietetyki w kamicy nerkowej. Urol. Pol., 1956, 8, 69. ? 10. Powikłania przy zastosowaniu środków cieniujących w urologii. Urol. Pol., 1956, 10, 189. 11. Uszkodzenie urazowe narządu moczowego. Kolejowa Służba Zdrowia 1959, 1, 5. ? 12. 20 lat hormonalnego leczenia raka stercza. Pamiętnik IV Zjazdu Pol. Tow. Endokryn. w Poznaniu. 1962, 76. ? 13. Działalność I Oddziału Urologicznego Kolejowego Szpitala im. dr M. Okońskiego w Warszawie. Kolejowa Służba Zdro­wia, 1963, 1, 22. ? 14. (?, Brykalska A.). Wytworzenie zastępczego pęcherza mo­czowego na protezie z polietylenu. Pamiętnik Dnia Urologicznego w Katowicach. 1963, 73. ? 15. (?, Lechociński Z.). Przypadek obustronnego raka jasnokomórko­wego. Pamiętnik Dnia Urologicznego w Katowicach. 1963, 121. ? 16. Postępowanie - w przypadkach wnętrostwa. Kolejowa Służba Zdrowia 1964, 4, 115. ? 17. Epikryza 4 przypadków wytworzenia zastępczego pęcherza moczowego na protezie z polietylenu. Pol. Przeg. Chir. 1965, 37, 1046. ? 18. Sprawozdanie z Wszechzwiązkowej Konferen­cji Urologów Radzieckich w Leningradzie w r. 1965. Pol. Przeg. Chir., 1966, 33, 423. ? 19. Wrażenia z udziału w Konferencji Urologów Czeskich (Brno 1966) oraz ze zwiedzania niektórych ośrodków urologicznych. Pol. Przeg. Chir., 1966, 38, 1286. ? 20. (?, Brykalska A.). Częściowe wycięcie pęcherza moczowego i cewki sterczowej z powodu nowotworu złośliwego szyi pęcherza. Pol. Przeg. Chir., 1966, 38, 1274. 21. (?, Magierowska R.). Operacyjne leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet. Pol. Przeg. Chir., 1968, 40, 430. ? 22. Ysledky operativnigo leceni strie-tury pyeloureteralmiho segmentu. Opuseula urologica. Acta Faeultatis medicae Universitatis Brunnesis. Brno, 1968, 345. ? 23. Wyniki operacyjnego leczenia zwęże­nia połączenia miedniczkowo-moczowodowego. Med. Komunik., 1967, 1, 49. ? 24. Potrzeby wydawnicze w urologii polskiej. Pamiętnik XI Zjazdu Polskiego Towarzy--stwa Urologicznego w Łodzi. 1968, 311. ? 25. Sprawozdanie redaktora Zeszytów Uro­logicznych. Pol. Przeg. Chir., za okres 1.06.1966 ? 30.10.1968. Pol. Przeg. Chir., 1969, 41, 611. ? 26. Potrzeby wydawnicze w dziedzinie urologii. Pamiętnik XI Zjazdu Naukowego Polskiego Towarzystwa Urologicznego. Łódź, 1970, 311. ? 27. (Ocena): Michałowski E., Modelski W., Urologia. Warszawa, PZWL, 1968. Pol. Przeg. Chir., 1970, lOa, 1617. ? 28. Stan urologii polskiej: Stan- medycyny polskiej w opinii pol­skich towarzystw lekarskich. Warszawa PZWL, 1971, 158. ? 29. Klinika wrodzo­nych wad gonad męskich. Pamiętnik XIII Zjazdu Naukowego Polskiego Towarzy­stwa Urologicznego. Lublin, 1973, 111. ? 30. Sprawozdanie redaktora Zeszytów Uro­logicznych za okres od 10.101970 do 9.06.1972. Pol. Przeg. Chir., 1973, 45, 959. 31. Czasopisma urologiczne w XXX-leciu PRL. XIV Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Urologicznego. Łódź, 1974, 191. ? 32. XXX lat istnienia Polskiej Rze­czypospolitej Ludowej. XXV lat istnienia urologii polskiej. Pol. Przeg. Chir., 1974, 6a, 825. ? 33. Sprawozdanie redaktora Zeszytów Urologicznych za okres od dnia 10.06.1972 r. do dnia 19.06.1974 r. Pol. Przeg. Chir., 1975, 2a, 331. ? 34. (Ocena): Donald R. Smith. Podstawy Urologii 1972. Tłumaczył z angielskiego Jerzy Zieliński. Warszawa, PZWL, 1973. Pol. Przeg. Chir., 1975, 2a, 333. ? (Ocena): Zarys Urologii pod red. Jana Lenki. Wyd. 2. PZWL, Warszawa 1974. Pol. Przeg. Chir., 1975, 6a, 877. ? 36. (Hanecki R., ? Ploch R., Lechociński Z., Żuprańska J.,). 600 operacji gruczolaka stercza. Dzień Urologiczny. Poznań, 1977, 25. ? 37. (?, Hanecki R., Sta-chy M.). Wpływ schorzeń współistniejących na przebieg leczenia operacyjnego gru­czolaka stercza. Dzień Urologiczny, Poznań, 1977, 119. ? 38. Współistnienie gru­czolaka stercza i nowotworu pęcherza moczowego. Pol. Przeg. Chir., 1977, 6a, 749. ? 39. (Rau T., ? , Kujawa R.,): Zaburzenia życia płciowego po operacji usunięcia gru­czolaka stercza. Urol. Pol. 1980, 2, 187.