W piśmiennictwie dość często spotyka się doniesienia o pierwotnym nowotworze moczowodu. Przyjmuje on najczęściej postać brodawczaka lub raka brodawczakowatego o różnym stopniu zróżnicowania, podobnie jak w innych częściach wydalniczych układu moczowego. Nie spotkaliśmy dotychczas wzmianki o pierwotnym ognisku raka śłuzowokornórko-wego w moczowodzie i dlatego zdecydowaliśmy się opublikować ten przypadek.
OPIS PRZYPADKU
Chora J. S., lat 66, nr hist. chor. 330/55, przyjęta do Kliniki z powodu bólów lewej okolicy lędźwiowej, którym towarzyszył częstomocz nocny i dzienny oraz bolesne parcia na mocz. Dolegliwości te pojawiały się okresowo od około 15 lat, ostatnio wystąpiły łącznie z podwyższoną temperaturą ciała. Z tego powodu pacjentka została przyjęta do przebadania w Szpitalu w Prabutach, gdzie wykonano urografię. Wykazała ona lewostronne wodonercze i zwężenie moczowodu w odcinku miedniczym. Krwiomoczu chora nigdy nie zauważyła. Gruźlicę neguje. Badaniem przedmiotowym nie stwierdzono odchyleń od stanu prawidłowego. Po konsultacji urologicznej chorą przeniesiono do Kliniki Urologicznej w Gdańsku celem leczenia operacyjnego.
Zabieg przeprowadzono dn. 15. I. 1980 r. Z cięcia skośnego w lewym podbrzuszu pozaotrzewnowo odsłonięto część miedniczą moczowodu. Stwierdzono długie zwężenie obejmujące cały miedniczy i część biodrowego odcinka moczowodu. Wycięto moczowód wraz z rozetką pęcherza. Cięciem lędźwiowym odsłonięto lewą nerkę, stwierdzono naciek zapalny okolicy szypuły. Nerkę wycięto. Stwierdzono dalsze zwężenia w odcinku podmiedniczkowym moczowodu. Na przekroju podłużnym widoczne były nieregularne wieloogniskowe zwężenia. Rozpoznanie śródope-racyjne: Strictura multifocalis ureteris sinistri. Hydronephrosis sinistra.
Badanie histologiczne nie wykazało istotnych zmian w miąższu nerki. We wszystkich warstwach ściany moczowodu i miedniczki stwierdzono rozproszone, drobne ogniska komórek raka produkujących śluz. Rozpoznanie histopatologiczne: Carcinoma mucocellulare dispersum parietis ureteri.
W przypadku zajęcia moczowodu przez proces nowotworowy trzeba brać pod uwagę następujące możliwości:
? Szerzenie się nowotworu przez ciągłość ? jest to sytuacja najczęstsza, którą w tym przypadku wykluczano śródoperacyjnie.
Przerzuty do moczowodu, które oprócz guzkowej mogą przybie
rać formę naciekową. Jako ogniska pierwotne wymieniane są najczęś ciej żołądek, gruczoł krokowy, sutek, macica, okrężnica, przeciwstron- na nerka. Wykonane badania radiograficzne (pasaż przewodu pokarmo wego, wlew kontrastowy) ani ginekologiczne nie wykazały odchyleń od normy ? klinicznie więc nie udało się zidentyfikować innego ogniska pierwotnego.
Pierwotny nowotwór moczowodu, oprócz dominujących postaci no
wotworów urotelialnych, może też, rzadko, przyjmować inne formy hi stologiczne. Abeshause (1) w serii 454 pierwotnych złośliwych nowotwo rów moczowodu wymienia 5 raków gruczołowych (nie precyzując ich charakteru histopatologicznego).
Za tym, że w danym przypadku pierwotne ognisko nowotworu znajduje się w moczowodzie, oprócz danych klinicznych mógłby przemawiać fakt, że ogniska komórek nowotworowych znajdują się we wszystkich warstwach ściany moczowodu, w tym też w dnie nadżerek błony śluzowej, podczas gdy w nowotworach wtórnych koncentrują się one w przydance i zewnętrznych warstwach mięśniówki.
Na uwagę zasługuje rozlana, naciekowa postać nowotworu w moczowodzie, rzadka postać histopatologiczna, oraz to, że ani, wywiad i kompleksowe badania kliniczne, ani obraz śródoperacyjny nie miały charakteru typowego dla nowotworu dróg moczowych.