PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Pierwotne ognisko raka śluzowokomorkowego jako przyczyna licznych zwężeń moczowodu
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1982/35/1-2.

autorzy

Jerzy Wróbel, Monika Wrzołek
Klinika Urologiczna Instytutu Chirurgii AMG
Kierownik: prof. dr hab. K. Adamkiewicz
Zakład Anatomii Patologicznej Instytutu Patologii AMG
Kierownik: prof. dr hab. E. Boj

streszczenie

Autorzy przedstawiają przypadek 66 letniej kobiety, u której roz­poznano liczne zwężenia moczowodu powodujące wodonercze. Na pod­stawie wywiadu, dostępnych badań diagnostycznych oraz śródoperacyj­nie nie udało się ustalić etiologii zmian. Badanie histopatologiczne u-jawniło, że przyczyną zwężeń były pierwotne ogniska bardzo rzadko występującej w drogach moczowych postaci nowotworu ? raka ślu-zowokomórkowego.

W piśmiennictwie dość często spotyka się doniesienia o pierwotnym nowotworze moczowodu. Przyjmuje on najczęściej postać brodawczaka lub raka brodawczakowatego o różnym stopniu zróżnicowania, podobnie jak w innych częściach wydalniczych układu moczowego. Nie spotkaliś­my dotychczas wzmianki o pierwotnym ognisku raka śłuzowokornórko-wego w moczowodzie i dlatego zdecydowaliśmy się opublikować ten przy­padek.

OPIS PRZYPADKU

Chora J. S., lat 66, nr hist. chor. 330/55, przyjęta do Kliniki z powodu bólów lewej okolicy lędźwiowej, którym towarzyszył częstomocz nocny i dzienny oraz bolesne parcia na mocz. Dolegliwości te pojawiały się okresowo od około 15 lat, ostatnio wystąpiły łącznie z podwyższoną temperaturą ciała. Z tego powodu pac­jentka została przyjęta do przebadania w Szpitalu w Prabutach, gdzie wykonano urografię. Wykazała ona lewostronne wodonercze i zwężenie moczowodu w odcin­ku miedniczym. Krwiomoczu chora nigdy nie zauważyła. Gruźlicę neguje. Bada­niem przedmiotowym nie stwierdzono odchyleń od stanu prawidłowego. Po kon­sultacji urologicznej chorą przeniesiono do Kliniki Urologicznej w Gdańsku celem leczenia operacyjnego.

Zabieg przeprowadzono dn. 15. I. 1980 r. Z cięcia skośnego w lewym podbrzu­szu pozaotrzewnowo odsłonięto część miedniczą moczowodu. Stwierdzono długie zwężenie obejmujące cały miedniczy i część biodrowego odcinka moczowodu. Wy­cięto moczowód wraz z rozetką pęcherza. Cięciem lędźwiowym odsłonięto lewą nerkę, stwierdzono naciek zapalny okolicy szypuły. Nerkę wycięto. Stwierdzono dalsze zwężenia w odcinku podmiedniczkowym moczowodu. Na przekroju podłuż­nym widoczne były nieregularne wieloogniskowe zwężenia. Rozpoznanie śródope-racyjne: Strictura multifocalis ureteris sinistri. Hydronephrosis sinistra.

Badanie histologiczne nie wykazało istotnych zmian w miąższu nerki. We wszystkich warstwach ściany moczowodu i miedniczki stwierdzono rozproszone, drobne ogniska komórek raka produkujących śluz. Rozpoznanie histopatologiczne: Carcinoma mucocellulare dispersum parietis ureteri.

W przypadku zajęcia moczowodu przez proces nowotworowy trzeba brać pod uwagę następujące możliwości:

? Szerzenie się nowotworu przez ciągłość ? jest to sytuacja naj­częstsza, którą w tym przypadku wykluczano śródoperacyjnie.

Przerzuty do moczowodu, które oprócz guzkowej mogą przybie­ rać formę naciekową. Jako ogniska pierwotne wymieniane są najczęś­ ciej żołądek, gruczoł krokowy, sutek, macica, okrężnica, przeciwstron- na nerka. Wykonane badania radiograficzne (pasaż przewodu pokarmo­ wego, wlew kontrastowy) ani ginekologiczne nie wykazały odchyleń od normy ? klinicznie więc nie udało się zidentyfikować innego ogniska pierwotnego.

Pierwotny nowotwór moczowodu, oprócz dominujących postaci no­ wotworów urotelialnych, może też, rzadko, przyjmować inne formy hi­ stologiczne. Abeshause (1) w serii 454 pierwotnych złośliwych nowotwo­ rów moczowodu wymienia 5 raków gruczołowych (nie precyzując ich charakteru histopatologicznego).

Za tym, że w danym przypadku pierwotne ognisko nowotworu znaj­duje się w moczowodzie, oprócz danych klinicznych mógłby przemawiać fakt, że ogniska komórek nowotworowych znajdują się we wszystkich warstwach ściany moczowodu, w tym też w dnie nadżerek błony ślu­zowej, podczas gdy w nowotworach wtórnych koncentrują się one w przydance i zewnętrznych warstwach mięśniówki.

Na uwagę zasługuje rozlana, naciekowa postać nowotworu w mo­czowodzie, rzadka postać histopatologiczna, oraz to, że ani, wywiad i kompleksowe badania kliniczne, ani obraz śródoperacyjny nie miały cha­rakteru typowego dla nowotworu dróg moczowych.

piśmiennictwo

  1. Abesheuse B. S.: Primary Benign and Malignant Tumors of the Ureter. Am. Jour. of Sur., 1956, 91, 237?271.