PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Zastosowanie bromokryptyny w leczeniu raka gruczołu krokowego
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1982/35/3-4.

autorzy

Leszek Jeromin
Klinika Urologii Instytutu Chirurgii AM w Łodzi
Dyrektor Instytutu: doc. dr H. Zalech
Kierownik Kliniki: doc. dr hab. L. Jeromin

streszczenie

Autor uważa, że zastosowanie bromokrytyny leku obniżającego po­ziom prolaktyny w surowicy krwi wpływa korzystnie na obniżone stę­żenie testosteronu u chorych na raka gruczołu krokowego. Sama bro-mokryptyna jest preparatem o niewielkim działaniu ubocznym.

Ergokryptyna, naturalny alkaloid sporyszu, należący do grupy ergo-toksyny, był od dawna znanym środkiem mającym zdolności hamowa­nia wydzielania prolaktyny (4). Toksyczność preparatu uniemożliwiała jednak stosowanie go u ludzi.

Fliickinger (11) pierwszy zsyntetyzował lek o nazwie bromokrypty-na (2-bromo-alfa-ergokryptyna, CB-154, Parlodel), który wprowadzono do lecznictwa w 1971 roku, ale dopiero w 1973 roku wyjaśniono me­chanizm jego działania, polegający na aktywacji receptorów dopaminy.

Badania dalsze wykazały, że bromokryptyna zatrzymuje patologicz­ną i popołogową laktację, i że zjawisko to ma związek z obniżeniem stę­żenia prolaktyny we krwi. Wydzielanie prolaktyny z przysadki odbywa się pod kontrolą prolaktostatyny (PIF). Początkowo sądzono, że PIF jest peptydem uwalnianym w wyniku dopaminoergicznej aktywności prze­nośników nerwowych w połączeniach synaptycznych podwzgórza. Obec­nie uważa się, że dopamina może hamować wydzielanie prolaktyny, działając jak PIF bezpośrednio na receptory dopaminy w komórkach wydzielających prolaktynę (4, 14, 27, 29).

Ponieważ bromokryptyna jest agonistą dopaminy, bezpośrednio uczynnia te same receptory dopamioergiczne w komórkach mammotro-powych i hamuje wydzielanie prolaktyny (10, 11, 21). W doświadcze­niach na szczurach Stępień (26) wykazał, że podawanie bromokryptyny u zwierząt leczonych estrogenami powoduje zanik komórek kwasochłon-nych produkujących prolaktynę w przednim płacie przysadki mózgowej. Bromokryptyna zapobiega zatem rozrostowi komórek laktotropowych przysadki w następstwie podawania estrogenów (12, 13, 22).

Resnick (24) przeprowadził doświadczenia na kastrowanych szczu­rach i zauważył, że podawanie testosteronu i estrogenów powoduje wy­raźny wzrost wagi stercza, natomiast dodanie CB-154 hamuje ten efekt.

Gala (12) spostrzegł, że podawanie szczurom estraduriny w injekcji co trzy tygodnie powoduje stały, powolny wzrost stężenia prolaktyny w surowicy a dodanie CB-154 stężenie to obniża.

Stymulacja receptora dopaminowego w wyniku leczenia bromokryp­tyną może odgrywać nie tylko poważną rolę w regulacji gospodarki wod-no-elektrolitowej ustroju, ale i wpływać na układ krążenia.

Dopamina, naturalnie występująca w ustroju katecholamina, zwięk­sza działanie inotropowe mięśnia sercowego i jego pojemność minuto­wą, zwiększa przepływ krwi przez naczynia wieńcowe, nerkowe i trze­wiowe, z wyraźnym wzmożeniem diurezy i wydalaniem sodu (29). Po­dawanie zatem bromokryptyny u chorych na raka stercza, leczonych estrogenami z podwyższonymi stężeniami prolaktyny, winno obniżać nie tylko poziom prolaktyny, ale znosić objawy uboczne leczenia hormo­nami żeńskimi.

Dopamina i L-dopa również obniżają stężenie prolaktyny we krwi a ich działanie jest krótkotrwałe (18, 23). Doustne podawanie bromokryp­tyny prowadzi do obniżenia poziomu prolaktyny w 2 godziny po przy­jęciu leku, a działanie dawek od 2,5 do 5 mg utrzymuje się od 8 do 12 godzin.

Bromokryptyna znalazła szerokie zastosowanie w leczeniu choroby Parkinsona, akromegalii, w zespole mlekotoku i braku miesiączki oraz bezpłodności (2, 3, 5, 30).

Lek odznacza się dobrą tolerancją, objawy uboczne są bardzo słabo zaznaczone. Czasami mogą wystąpić nudności, wymioty, zawroty głowy, ale zwykle nie zmusza to do odstawienia leku (2, 20, 30).

Prace Jakobi, Kurtha i Altweina z 1978 roku (15, 17) i z 1979 roku (16) wykazują, że pięciodniowe podawanie Pravidelu (CB-154, wprowa­dzonego do lecznictwa w RFN w 1977 r.) chorym na raka stercza, po­woduje obniżenie wychwytywania znakowanego 3H testosteronu przez guz. Bromokryptyna obniżała stężenie prolaktyny w surowicy krwi oraz stężenie endogennego testosteronu, gonadotropiny, FSH i LH pozosta­wały bez zmian,

W nowotworach nisko zróżnicowanych CB-154 powoduje takie re­akcje, jakie obserwuje się po leczeniu estrogenami (16).

Jakobi i Kurth (16) podają, że w guzie stercza nisko zróżnicowanym stężenie prolaktyny jest wyższe. Bartsh (1) stwierdził podwyższony po­ziom prolaktyny u około 20% chorych na raka stercza.

Podawanie samej bromokryptyny, według jednych autorów powo­duje poprawę stanu klinicznego chorych na raka stercza, według in­nych ? pozostaje bez wpływu (6, 28).

Być może, że szybkie występowanie oporności na estrogeny związa­ne ? jak dotychczas sądzono ? z podawaniem wysokich dawek hor­monów, wiąże się z podwyższonym stężeniem prolaktyny (14, 19).

Obniżenie prolaktyny ma, według Farnsworiha (8), zasadnicze zna­czenie w leczeniu estrogenami chorych na raka stercza. Autor ten pró­bował podawać Sinemet (Carbidopa i Lewodopa w stosunku 1 : 10, lek wyrównujący niedobór dopaminy w mózgu, w cehi obniżenia prolak­tyny u chorych na raka stercza i uzyskał dobre efekty terapeutyczne a nawet obniżenie kwaśnej fosfatazy. Dołączenie Sinemetu do leczenia estrogenami u chorych, którzy przestali reagować na hormony żeńskie, również poprawiało stan ogólny chorych (25).

Ponieważ Prolaktyna ma wpływ na wzrost stercza, niektórzy au­torzy uważają, że CB-154 ma poprawić oddawanie moczu, zmniejszające dolegliwości związane z bolesnym parciem i częstomoczem (7, 20). Farrar (9) zauważył, że bromokryptyna podawana w dawce 2,5 mg dwa razy dziennie przez 2 miesiące u chorych na gruczolaka stercza, powoduje wyraźne ułatwienie mikcji.

Przedstawione własności bromokryptyny oraz nieszkodliwość preparatu i niewielkie objawy uboczne, skłoniły mnie do zastosowania tego leku u mężczyzn leczonych estrogenami z powodu daleko zaawansowa­nego raka gruczołu krokowego.

piśmiennictwo

  1. Bartsh W., Steins P., Becker H.: Hormone blood levels in patients with
  2. prostatic carcinoma and their relation to the type of carcinoma growth differen-
  3. tiation. Eur. Urol., 1977, 3, 47.
  4. Besser G. M.: Bromocriptine and the tubero-
  5. infundibular system: hyperprolactinemia. Triangel, 1978, 17, 33.
  6. Besser G. M.,
  7. Thorner M. O.: Bromocriptine in the treatment of the hyperprolactinaemia ? hy-
  8. pogonadim syndromes. Postgraduate Med. J., 1976, 52, 64.
  9. Clemans J. A., Shaar
  10. C. J., Smalstig E. B., Back N. J.: Inhibition of prolactin secretion by ergolines.
  11. Endocrinology, 1974, 94, 1171.
  12. Cooke L, Foley M., Lenlon E., Preston E., Mil-
  13. lar D., Jenkins A., Obiekwe B., McNeilly A., Parsons J., Kennedy G.: The treat­
  14. ment of puerperal lactation with bromocriptine. Postgraduate Med. J., 1976, 52,
  15. 75.
  16. Coune A., Smith P.: Clinical trial 2-bromo-alfa-ergocriptine (NSC-169774)
  17. in human prostatic cancer. Cancer Chemotherapy Reports, 1975, 59, 209
  18. De-
  19. lacre K. P. J., Debruyne F. M. J., Monen W. A.: Has bromocriptine o place in the
  20. treatment of the unstable bledder? Brit. J. Urol., 1978, 50, 169.
  21. Farnsworth
  22. W. E., Gonder H. J.: Prolactin and prostate cancer. Urology, 1977, 10, 33.
  23. Farjrar D. J., Pryor J. S.: The effect of bromocriptine in patients with benign
  24. prostatic hypertrophy. Brit. J. Urol., 1976, 48, 73.
  25. Fliickinger E.: Regulation
  26. der Prolactin-Secretion. Gynakologe, 1977, 10, 62.
  27. Fliickinger E.: Effects of bromocriptine on the hypothalamopituitary axis.
  28. Acta Endocr., Suppl. 216. 1978, 88, 111
  29. Gala R. R., Boss R. S.: Serum pro­
  30. lactin levels of rats under continous estrogen stimulation and 2 Br-alpha-Ergo-
  31. criptine (CB-154) injection (38800). Proc. Soc. Exp. Biol. Med., 1975, 149, 330.
  32. Hachmeister U.: Hyperplasia of prolactin cells after estrogen therapy in car­
  33. cinoma of the prostate. Verh. Dtsch. Gesellsch. Path., 1972, 56, 535.
  34. Hók-
  35. felt B.: Dopaminergic transmission and dopamine agonism. Acta Endocr., Suppl.
  36. 216. 1978, 88, 9. ?
  37. Jacobi G. H., Altwein J. E.: Bromocriptine, ein neues the-
  38. rapeutisches Prinzip beim Prostata-Adenom und -Karzinom. Dtsch. Med. Wschr.,
  39. 1978, 103, 827.
  40. Jacobi G. H., Kurth K. H., Altwein J. E.: Effect von Bromo-
  41. criptin beim Prostatakarzinom: Testosteronstoffwechsel in Abhangigkeit vom Dif-
  42. ferezirungsgrad. Urologe, 1979, 18, 91.
  43. Jacobi G. H., Sinterhauf K., Kurth
  44. K. H., Altwein J .E.: Bromocriptine and prostatic uptake of 3H-testosterone in
  45. vivo. J. Urol., 1978, 119, 240.
  46. Leblanc H., Lachelin G. C. L., Abu-Fadil S., Yen
  47. S. S. C: Effects of dopamine infusion on pituitary hormone secretion in humans.
  48. J. Clin. Endocr. Metab., 1976, 43, 668.
  49. Marinbach E. B., Are W. M.: Lecze­
  50. nie estrogenorezistentnych form raka predstatielnoj żelezy. Urol. Nefrol., 1974, 4,68.
  51. 0'Boyle P. J., Parson K. F.: Primary vesical sensory urgency. A clinical trial of bromocriptine. Brit. J. Urol., 1979, 51, 200.
  52. Olgaard K., Hagen C, Madsen S., Hummer L.: Lack of effect of prolactin inhibition by alpha-bromoergocriptine (CB-154) on plasma aldosterone in anephric and non-nephroctomized patients on regular haemodialysis. Acta Endocr., 1977, 85, 587.
  53. Pawlikowski M.: Attempt at pharmacological treatment of the pituitary tumor with bromocriptine. Endokr. Pol., 1978, 29, 413.
  54. Plumpton K., Morales A.: Levodopa in cancer of the prostate. J. Urol., 1975, 114, 482.
  55. Resnick M. I., Grayhack J. T.: Effect of 2-bromo-alpha-ergocriptine (CB-154) on estrogen indu-ced growth of the rat prostate. Invest. Urol., 1978, 15, 392.
  56. Sadoughi N., Raź­ni M., Bush I., Albin R., Guinan P.: Cancer of prostate. Relief of pain with levo-dopa. Urology, 1974, 4, 107.
  57. Stąpień H., Wolaniuk A., Pawlikowski M.: Effects of pimozide and bromocriptine an anterior pituitary cell proliferation. J. Neurol. Transmission, 1978, 42, 239.
  58. Strauch G., Valcke J. C, Mahoudeau J. A., Bri-caire H.: Hormonal changes induced by bromocriptine (CB-154) at the early stage of treatment. J. Clin. Endocrinol. Metab., 1977, 44, 588.
  59. Teter J.: Leki hor­monalne. Klinika i terapia. PZWL, Warszawa, 1979.
  60. Thorner M. O.: Dopa-mine is on important neurotransmitter in the autonomie nervous system. Lancet, 1975, 1, 662.
  61. Thorner M. O., Besser G. M.: Successful treatment of acrome-galy with bromocriptine. Postgraduate Med. J., 1976, 52, 71.