Mięsak stercza
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1983/36/2.

Mięsak należy do bardzo złośliwych i rzadko spotykanych nowotwo­rów stercza. Występuje u mężczyzn poniżej 30 roku życia, a w 5O,O*/o u dzieci, do 10 roku życia. Wśród 35 mięsaków stercza zebranych z piś­miennictwa, stwierdzono je u 15 dzieci poniżej 10 lat (1). Szybki wzrost i duże rozmiary guza powodują ucisk na cewkę i odbytnicę. Powierzch­nia guza jest zwykle gładka, rzadziej nierówna, konsystencja zazwyczaj miękka, ciastowata, czasami odczuwa się wrażenie chełbotania. Może to być powodem mylnego rozpoznania ropnia stercza i wykonania ope­racji ? nacięcia nie istniejącego ropnia. Histologicznie rozpoznaje się mięsak gładkokomórkowy lub prążkowanokomórkowy, naczyniak mięsa-kowaty lub chłoniak mięsakowaty. Mięsak stercza daje szybko przerzuty do węzłów chłonnych miednicy mniejszej, a drogą krwionośną do płuc, wątroby lub kości.

Guz może rozwijać się z pozostałych tkanek płodowych złączonych z zawiązkami zrazików stercza, a nie z właściwej tkanki gruczołowej. Czynnikiem rakotwórczym może być też uraz krocza oraz przewlekły stan zapalny stercza (3).

Typowym objawem są zaburzenia oddawania moczu i narastające zaparcie stolca wskutek ucisku guza na odbytnicę. Chorzy skarżą się na uczucie pełności w jamie brzusznej, bóle kończyn spowodowane uciskiem na pnie nerwowe przebiegające w miednicy mniejszej i na dysurię oraz częstomocz (2, 3). Rozpoznanie ustalamy na podstawie badania przez od­bytnicę i badanie radiograficzne. Rozstrzyga badanie anatomopatologicz­ne, Mięsak stercza różnicuje się u dorosłych z rakiem, gruczolakiem i ropniem stercza. Wobec dużej złośliwości i szybkiego wzrostu leczenie operacyjne jest bezcelowe. Gdy rozwija się zastój w górnych drogach moczowych spowodowany uciskiem guza na przypęcherzowe odcinki mo­czowodów wykonuje się Ponadpęcherzowe odprowadzenie moczu. Zachę­cające wyniki daje chemioterapia wielolekowa łącznie z leczeniem ener­gią promienistą.

OPIS PRZYPADKU

Chory M. K., lat 18 (inr hist. chor. 4379/80) pnzyjejty ma Oddział Chorób Płuc Szpitala w Czerwonej Górze 9. 6. 1880 z podejrzeniem na przerzuty do płuc. Od miesiąca duszność wysiłkowa, dysuria, parcie na mocz i stolec. Badaniem per rectum stwierdzono stercz wielkości pięści mężczyzny, bardziej powiększony po prawej stronie, o konsystencji elastycznej, sprawiający wrażenie chełbotania. Zaleganie moczu 700 ml. Pozostawiono cewnik na stałe i przeniesiono chorego na Oddział Urologiczny. Urografia wykazała obustronnie prawidłowy układ kielicho-wo-miednicizkowy i poszerzenie przypęcherzowych odcinków moczowodów. Na cy-stograimie widoczny wyraźny ubytek wypełnienia pęcherza w okolicy stercza (ryc. 1). Zwężenie i opór w tylnej cewce i w szyi pęcherza uniemożliwiło wykonanie cystoskopii.

Pobrano wycinek do badania histopatologicznego przezodbytniczym nakłuciem stercza. Wynik badania (Zakład Patomorfologii w Kielcach, Kierownik: dr K. Mierz­wa ? Nr 14678/80): Leiomyosarcoma.

Stan chorego był ciężki. Okresowo występowały zwyżki ciepłoty ciała i duszność. Chorego konsultowano w Klinice Urologii i w Instytucie Onkologii w Krakowie. Z uwagi na zaawansowanie procesu nowotworowego, ogólnie ciężki stain chorego oraz przerzuty w płucach zalecono chemioterapię ? fluorouracyl 1000 mg co 10 dni, endoksan 1000 mg co 5 dni, enkorton 60 mg przez pierwszy tydzień i 40 mg w dru­gim tygodniu. W trzy tygodnie po zastosowaniu tego leczenia stan chorego uległ widocznej poprawie, usunięto cewnik z pęcherza, chory oddawał mocz sam. Wy­pisano go do domu. Chory powrócił po dwóch tygodniach w bardzo złym stanie, dolegliwości nasiliły się i w trzy miesiące od chwili ustalenia rozpoznania zmarł.

1. Lemmon W. T. Jr., Holland J. M., Ketcham A. S.: Rhabdomyosarcoma of tlhe prostate. Surgery, ,1866, 59, 734. .
2. Mc Phail J. h.: Rhalbdamyosaireoirnia' of the prostate. J. Urol., 1062, 617.
3. Siegel J.: Sarcoma of Uhe prostate: A report of foiur cases and a review of curirenit therapy. J. Unol., 1963, 78.