Przetaka pęcherzowo-maciczna jest rzadkim powikłaniem, najczęściej występującym po cięciu cesarskim. W literaturze opisano kilkadziesiąt tego rodzaju obserwacji (2, 4, 6). Według Sommoura (8), spośród 11 chorych z przetokami pęcherzowo-macicznymi aż 8 miało wykonane cięcie cesarskie. Uszkodzenia te najczęściej ujawniają się w niedługim czasie po zabiegu, ale niektóre z nich rozpoznaje się dopiero po wystąpieniu pierwszej miesiączki, objawiając się okresowo występującym krwiomoczem (menouria czyli objaw Youssefa). Niekiedy może w ogóle nie być krwawienia miesięcznego, a występuje tylko obfity krwiomocz (3, 8). Okresowy krwiomocz z miesiączką lub bez, uwarunkowany jest m. in. mechanizmem zastawkowym przetok (1).
Badanie urograficzne, cystoskopia, Cystografia i histerografia a także cewnikowanie cewnikiem moczowodowym przetok, pomagają w ostatecznym ustaleniu rozpoznania (1, 7). Waginografia jest badaniem pomocnym w różnicowaniu przetok pęcherzowo-pochwowych z przetokami pęcherzowo-macicznymi i pęcherzowo-szyjkowymi (9). Operacyjne leczenie przetak pęcherzowo-macicznych nie jest trudne, ale wymaga niekiedy wycięcia macicy (3, 5, 10), natomiast znacznie trudniejsze jest leczenie przetok pomiędzy pęcherzem a szyjką macicy.
OPIS PRZYPADKU
Chora M.K., lat 37, (nr hist. chor. 13040/81), wieloródka, zgłosiła sdę do lekarza w Poradni Urologicznej AM w sierpniu 1981 r. Skarżyła się na okresowe wyciekanie moczu przez pochwę, które nasilało się w czasie trwania stanów zapalnych dróg moczowo-płciowych oraz miesiączki. Obserwowała również występujący, związany z miesiączką krwiomocz makroskopowy. Chora miesięczkowała regularnie. Opisane dolegliwości wystąpiły w kilka tygodni po wykonanym w 1979 roku cięciu cesarskim. Chora na proponowane leczenie w Klinice Urologii AM w Łodzi wyraziła zgodę dopiero w październiku 1981 roku.
Badaniami laboratoryjnymi stwierdzono kwaśny odczyn w moczu i 8?10 leukocytów w polu widzenia. Z posiewu z moczu wyhodowano E. coli 106 k/ml. Wykonano urografią, cystografię, cystoskopię, waginografię oraz histerografię.
W urogramach odchyleń od normy nie stwierdzono. Podczas wziernikowania pęcherza stwierdzono niewielki otwór w błonie śluzowej na tylnej ścianie, daleko od trójkąta pęcherza, mogący odpowiadać otworowi przetoki. Histerografia uwidoczniła przedostawanie się środka cieniującego z macicy do pęcherza moczowego (ryc. 1). Cystografia i Waginografia nie wykazały odchyleń od normy.
W dniu 12 października 1981 roku wykonano zabieg operacyjny, polegający na pozaotrzewnowym uwolnieniu pęcherza moczowego, dotarciu do przetoki i oddzieleniu pęcherza od macicy. Przetokę okrojono i wycięto zakładając na ścianę pęcherza szwy katgutowe i dodatkowo pokrywające ? dexonowe. Otwór w macicy zeszyto luźno pojedynczymi szwami katgutowymi. Wytworzono przetokę pęcherzową nadłonową oraz wprowadzono przez cewkę moczową cewnik Foleya. Przetokę moczową nadłonową usunięto w czwartej dobie, a cewnik Foleya w dziesiątej dobie po zabiegu operacyjnym. Przebieg pooperacyjny bez powikłań.
Pełną jałowość moczu uzyskano w miesiąc po zabiegu, lecząc chorą cefradyną, a następnie teryzydonem zgodnie z posiewem i antybiotyko-gramem. W 6 miesięcy po operacji chora czuje się dobrze i nie ma wyciekania moczu przez pochwę, miesiączkuje regularnie i prawidłowo. Krwiomoczu nie zauważyła.
Przypadek przytaczamy ze względu na rzadkość rozpoznawania przetok pęcherzowo-macicznych oraz na pomyślny wynik leczenia operacyjnego bez konieczności usuwania macicy.