PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Przetoka pęcherzowa-maciczna
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1983/36/3.

autorzy

Marek Salagierski, Jan Bortkiewicz, Leszek Jeromin
Klinika Urologii Instytutu Chirurgii AM w Łodzi
Kierownik Kliniki: doc. dr hab. med. L. Jeromin
Dyrektor Instytutu: doc. dr hab. med. H. Zalech

streszczenie

Przedstawiono przypadek przetoki pęcherzowomacicznej powstałej po cięciu cesarskim. Wywiad oraz badania diagnostyczne, a szczegól­nie cystoskopia i histerografia, pomogły w ustaleniu ostatecznego roz­poznania. Chorą operowano w kilka miesięcy po cięciu cesarskim z po­myślnym wynikiem bez konieczności usuwania macicy.

Przetaka pęcherzowo-maciczna jest rzadkim powikłaniem, najczęściej występującym po cięciu cesarskim. W literaturze opisano kilkadziesiąt tego rodzaju obserwacji (2, 4, 6). Według Sommoura (8), spośród 11 cho­rych z przetokami pęcherzowo-macicznymi aż 8 miało wykonane cięcie cesarskie. Uszkodzenia te najczęściej ujawniają się w niedługim czasie po zabiegu, ale niektóre z nich rozpoznaje się dopiero po wystąpieniu pierwszej miesiączki, objawiając się okresowo występującym krwiomo­czem (menouria czyli objaw Youssefa). Niekiedy może w ogóle nie być krwawienia miesięcznego, a występuje tylko obfity krwiomocz (3, 8). Okresowy krwiomocz z miesiączką lub bez, uwarunkowany jest m. in. mechanizmem zastawkowym przetok (1).

Badanie urograficzne, cystoskopia, Cystografia i histerografia a także cewnikowanie cewnikiem moczowodowym przetok, pomagają w ostate­cznym ustaleniu rozpoznania (1, 7). Waginografia jest badaniem po­mocnym w różnicowaniu przetok pęcherzowo-pochwowych z przetoka­mi pęcherzowo-macicznymi i pęcherzowo-szyjkowymi (9). Operacyjne leczenie przetak pęcherzowo-macicznych nie jest trudne, ale wymaga niekiedy wycięcia macicy (3, 5, 10), natomiast znacznie trudniejsze jest leczenie przetok pomiędzy pęcherzem a szyjką macicy.

OPIS PRZYPADKU

Chora M.K., lat 37, (nr hist. chor. 13040/81), wieloródka, zgłosiła sdę do lekarza w Poradni Urologicznej AM w sierpniu 1981 r. Skarżyła się na okresowe wycieka­nie moczu przez pochwę, które nasilało się w czasie trwania stanów zapalnych dróg moczowo-płciowych oraz miesiączki. Obserwowała również występujący, zwią­zany z miesiączką krwiomocz makroskopowy. Chora miesięczkowała regularnie. Opisane dolegliwości wystąpiły w kilka tygodni po wykonanym w 1979 roku cięciu cesarskim. Chora na proponowane leczenie w Klinice Urologii AM w Łodzi wyra­ziła zgodę dopiero w październiku 1981 roku.

Badaniami laboratoryjnymi stwierdzono kwaśny odczyn w moczu i 8?10 leukocytów w polu widzenia. Z posiewu z moczu wyhodowano E. coli 106 k/ml. Wykonano urografią, cystografię, cystoskopię, wagino­grafię oraz histerografię.

W urogramach odchyleń od normy nie stwierdzono. Podczas wzier­nikowania pęcherza stwierdzono niewielki otwór w błonie śluzowej na tylnej ścianie, daleko od trójkąta pęcherza, mogący odpowiadać otwo­rowi przetoki. Histerografia uwidoczniła przedostawanie się środka cie­niującego z macicy do pęcherza moczowego (ryc. 1). Cystografia i Wagi­nografia nie wykazały odchyleń od normy.

W dniu 12 października 1981 roku wykonano zabieg operacyjny, po­legający na pozaotrzewnowym uwolnieniu pęcherza moczowego, dotar­ciu do przetoki i oddzieleniu pęcherza od macicy. Przetokę okrojono i wycięto zakładając na ścianę pęcherza szwy katgutowe i dodatkowo pokrywające ? dexonowe. Otwór w macicy zeszyto luźno pojedynczymi szwami katgutowymi. Wytworzono przetokę pęcherzową nadłonową oraz wprowadzono przez cewkę moczową cewnik Foleya. Przetokę mo­czową nadłonową usunięto w czwartej dobie, a cewnik Foleya w dziesią­tej dobie po zabiegu operacyjnym. Przebieg pooperacyjny bez powikłań.

Pełną jałowość moczu uzyskano w miesiąc po zabiegu, lecząc chorą cefradyną, a następnie teryzydonem zgodnie z posiewem i antybiotyko-gramem. W 6 miesięcy po operacji chora czuje się dobrze i nie ma wy­ciekania moczu przez pochwę, miesiączkuje regularnie i prawidłowo. Krwiomoczu nie zauważyła.

Przypadek przytaczamy ze względu na rzadkość rozpoznawania prze­tok pęcherzowo-macicznych oraz na pomyślny wynik leczenia operacyj­nego bez konieczności usuwania macicy.

piśmiennictwo

  1. Cieśliński, Leńko J., Sieroszewski J.: Przypadek przetoki pęcherzowo-maci­cznej. Gin. Pol., 1961, 32, 573.
  2. Folk H. C, Tancer M. L.: Management of vesical fistulas after cesarean section. Aim. J. Obstet. Cynec, 1956, 71, 97.
  3. Henriksen H. M.: Ves:ico-uterine fistula following cesarean sectiom. Urol. Intern., 1980, 35, 386.
  4. Hudson C: Ves
  5. Kafetsoulis A. A.: A case vesico--uterine fistula. Brit. J. Urol., 1974, 46, 587.
  6. Lision J., Combert C, Gomez A.: Fistules yeiSico-uteriiines (a priopos d'un cas). J. Urol. Nephrol., 1967, 73, 159.
  7. Migas E.: Przetoka pąeherzowoimaciczna. Pol. Przeg. Chir., 1969, 41, 1209.
  8. Sommour M. B.: Cystouterine fistula following cesarean section with discharge
  9. of menstruai blood per urethram. Am. J. Obst. Gyn., 1970, 107, 321.
  10. Stąpor
  11. K.: Radiologiczny sposób rozpoznawania przetak moczowodowo-pochwowych. Pol.
  12. Przeg. Chir., 1964, 36, 1267.
  13. Stolarczyk J.: Przetoka pęcherzowo-maciczna. Pol. Przeg. Chir., 1969, 41, 604.