WRAŻENIA Z POBYTU NAUKOWEGO NA WĘGRZECH
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1987/40/1.

Uczestnictwo w Naukowym Zjeździe Europejskiego Towarzystwa Urologów w czerwcu 1986 r. w Budapeszcie było okazją do zwiedzenia kilku ośrodków urologicznych na Węgrzech. Wybrałem pozastołeczne, kliniczne oddziały oraz jeden oddział w szpitalu wojewódzkim.

Na wstępie kilka aktualnych danych o węgierskiej urologii. Węgierska Służba Zdrowia posiada na 10,7 milionów obywateli 1946 łóżek urologicznych, co stanowi 1,8 łóżka na 10 000 mieszkańców. W każdym z 20-tu województw pracuje co naj­mniej jeden oddział urologiczny. W całym kraju zatrudnionych jest 358 lekarzy urologów. Istnieje na Węgrzech tylko jeden samodzielny oddział urologii dziecięcej w Budapeszcie. Dzieci powyżej 3 lat leczy się na wydzielonych łóżkach w oddzia­łach urologicznych, młodsze w oddziałach dziecięcych.

Studenci medycyny kształcą się w 4-ch akademiach medycznych (Budapeszt, Debreczyn, Pecz i Segedyn), w których każda posiada klinikę urologiczną. Zajęcia z urologii odbywają się na V roku studiów, pół semestru obejmują wykłady, seminaria i ćwiczenia oraz obowiązkowy egzamin z urologii na końcu roku. Spe­cjalizacja z urologii trwa 4 lata, można ją rozpoczynać od razu po studiach. Jest jednostopniowa.

Klinika Urologiczna AM w Segedynie. 60-cio łóżkową klinikę powołano przed 5 laty. Prof. dr med. S. Scultety jest od początku jej kierownikiem. Obsadę lekar­ską stanowi 10 asystentów. Klinika składa się z dwóch zespołów pomieszczeń, dy­daktycznych i klinicznych. Pierwsze mieszczą się w nowowybudowanym pawilonie z salą seminaryjną, pokojem ćwiczeń, sekretariatem naukowym, gabinetem profesora oraz pomieszczeniem socjalnym dla pracowników i studentów. Pomieszczenia kli­niczne zajmują pierwsze piętro w wyremontowanym, zmodernizowanym budynku starego szpitala wojskowego. Znalazły tu pomieszczenia 2 sale opatrunkowe, sale do pomiarów urodynamicznych, sala do zabiegów endoskopowych z trzema stanowiskami oraz część łóżkowa.. Są to sale 4?6 osobowe. W dwóch salach pooperacyj­nych do każdego łóżka doprowadzony jest tlen. Łączność chorego z pielęgniarkami ułatwia telefon zainstalowany przy każdym nocnym stoliku. Na tym samym pię­trze znajduje się sterylizacja i blok operacyjny. Sprzęt urologiczny wyjaławia się w sterylizatorach gazowych.

Na bloku jest wspólna sala operacyjna z chirurgią dla zabiegów septycznych, a druga tylko dla zabiegów urologicznych otwartych. Klinika Urologiczna w Sege-dynie obejmuje opieką urologiczną około 400 tysięcy mieszkańców miasta i woje­wództwa. Wykonuje się rocznie około 800 otwartych operacji i 200 zabiegów endo­skopowych. Około 20,0% chorych z gruczolakiem stercza leczy się za pomocą elektroresekcji. Wiele zwężeń cewki leczy się uretrotomią optyczną.

Obecnie trwają przygotowania do wdrożenia litolapaksji przezskórnej. Klinika nie posiada jeszcze aparatu USG z dostawką urologiczną.

Główne tematy naukowe kliniki to urodynamika, rak stercza i problemy andro-logiczne. Przykliniczne ambulatorium urologiczne prowadzi punkt konsultacyjny i kontrolę pooperacyjną chorych.

Klinika Urologiczna w Debreczynie. 60-cio łóżkowa klinika powstała w 1947 roku ale właściwy, dynamiczny jej rozwój datuje się w 4 lata później, kiedy katedrę urologii objął obecny prof. dr med. J. Pinter. Obsadę lekarską stanowi 10 asystentów. Pawilon urologiczny położony jest w pięknym, zadrzewionym terenie. Budynek zmodernizowano i unowocześniono.

Parter i I piętro zajmuje urologia. Na parterze poza 20 łóżkiowym oddziałem septycznym mieści się: izba przyjęć, pracownia rentgenowska, sala wykładowa i ambulatorium. Wydzielono również specjalne pomieszczenie przeznaczone do wy­konywania przezskórnego wytwarzania przetok nerkowych i pęcherzowych oraz w przyszłości do usuwania kamieni przez nakłucie nerki pod kontrolą monitora i ultrasonografii. Instrumentarium do tych zabiegów jest spodziewane jeszcze w tym roku.

Na piętrze znajduje się część dydaktyczna, gabinet profesora, sekretariat kliniki, biblioteka kliniczna oraz część szpitalna ? sale chorych, sala endoskopowa z dwo­ma stanowiskami, sala opatrunkowa i blok operacyjny. Sale chorych liczą 3?6 łóżek, jest również kilka łóżek dla dzieci. Blok operacyjny jest wydzielony tylko dla potrzeb urologii. Mieści się w nim sterylizacja, 6 łóżek pooperacyjnych oraz sala operacyjna. Znieczulenia dokonują asystenci Kliniki Urologicznej, specjalnie prze­szkoleni. Rocznie wykonuje się około 800 operacji otwartych oraz około 200 zabiegów endoskopowych.

Onkologia urologiczna to wiodący temat kliniki. Materiał radykalnych nefrekto­mii w guzach nerek przekracza 250 operowanych. Często usuwa się również masy nowotworowe z żyły próżnej, Liczba usuniętych węzłów chłonnych pozaotrzew­nowych w nowotworach nienasieniowatych jądra dochodzi do 100. Wykonuje się w roku, z powodu raka pęcherza, 10?15 cystektomi totalnych i radykalnych. Moczo­wody wszczepia się u tych chorych sposobem Goodwina do jelita grubego, ale bez wytwarzania przetoki kałowej, albo do wydzielonej pętli jelita cienkiego.

Klinika Urologiczna w Debreczynie przez organizowanie zjazdów, sympozjów, goszcząc urologów z innych ośrodków, utrzymuje żywe kontakty z innymi centrami urologicznymi w kraju i za granicą.

Oddział Urologiczny w Szpitalu Wojewódzkim w Egerze. Ordynatorem, orga­nizatorem oddziału jest dr med. J. Kocsis wychowanek Kliniki Urologicznej w De­breczynie. Oddział pracuje od 5 lat, liczy 60 łóżek i zatrudnia 8 lekarzy asystentów. Zapewnia on opiekę urologiczną dla 360 tys. ludności w tym również dla dzieci powyżej 3 lat.

Urologia zajmuje całe piętro w starym szpitalu. Zlokalizowano tutaj pokoje dla chorych, salę opatrunkową, endoskopową, ambulatorium urologiczne oraz blok operacyjny. Blok operacyjny, oddzielony śluzą od reszty pomieszczeń składa się z dwóch sal operacyjnych salki pooperacyjnej i sterylizacji. Jedna z sal przysto-sowana jest do zabiegów endoskopowych. Sterylizacja sprzętu urologicznego ? gazowa. Wykonuje się około 800 operacji otwartych i około 200 operacji endosko­powych.

Oddział jest dobrze wyposażony w podstawowy sprzęt. Posiada 10 cystoskopów, połowa z zimnym światłem, uretrotom wewnętrzny z optyką, elektroresektor z zim­nym światłem. 10,0?20,0% gruczolaków stercza, zwłaszcza małych włóknistych, usu­wa się drogą przezcewkowej elektroresekcji. Oddział pełni stały dyżur operacyjny. Jeden lekarz dyżuruje stale na oddziale, a drugi jest na wezwanie telefoniczne. Personel sali operacyjnej ? to 4 instrumentariuszki i 4 mężczyzn ? salowych.

Ambulatorium przyszpitalne załatwia około 11 tys. porad urologicznych rocznie.

Warunki pracy urologów węgierskich w poznanych jednostkach uważam za dobre. Dzięki właściwemu rozmieszczeniu oddziałów urologicznych i dostatecznej liczby łóżek i lekarzy okres oczekiwania na miejsce chorego z przewlekłymi zmia­nami w drogach moczowych trwa kilka dni.

Powszechnie dostępna sterylizacja gazowa sprzętu urologicznego, dostateczne zabezpieczenie w sprzęt i narzędzia operacyjne, aparatura diagnostyczna często rodzimej produkcji pozwalają na nadążanie za współczesną urologią światową.

Powszechna znajomość języka angielskiego i niemieckiego oraz życzliwość i gościnność Węgrów bardzo ułatwiają kontakty międzyludzkie.

Szkoda, że polscy urolodzy tak mało wykorzystują te możliwości.