OBUSTRONNE ZARODKOWE NOWOTWORY JĄDRA
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1987/40/2.

Nowotwory zarodkowe jądra stanowią dużą rzadkość. Występują one u 21 na milion mężczyzn, a więc u ok. 0,0021% (3).

Nie ma warunków anatomicznych do rozsiewu nowotworu jądra na stronę przeciwną, ponieważ nie ma bezpośrednich połączeń między oby­dwoma jądrami ani poprzez układ limfatyczny, który jest główną drogą szerzenia się tych nowotworów, ani poprzez układ krwionośny, który cza­sem bywa również drogą tego rozsiewu. Przerzuty w drugim jądrze mogły by więc wystąpić jedynie w stanie uogólnienia procesu po przejś­ciu komórek nowotworowych przez filtr płucny do krążenia dużego (2).

Zaskoczeniem dla nas było stwierdzenie nowotworu zarodkowego jądra po drugiej stronie aż u 3 spośród 180 pacjentów leczonych w Kli­nice Urologii w Gdańsku w latach 1975?1986.

CEL PRACY

Celem naszej pracy było poznanie przebiegu choroby, rokowanie i ocena szans na przyszłość chorych z nowotworem jądra.

MATERIAŁ, METODYKA, WYNIKI

W latach 1975?1986 leczono w Klinice Urologii w Gdańsku 180 cho­rych na zarodkowe nowotwory jądra.

U 3 z nich, tj. ok. l,7°/o, po uprzednio wykonanej hemikastracji roz­poznano nowotwór pozostałego drugiego jądra. Ci trzej chorzy stanowią przedmiot naszego doniesienia.

Przebieg leczenia tych pacjentów przedstawiamy w tabeli.

U wszystkich trzech po badaniu histopatologicznym rozpoznano no­wotwór jądra typu zarodkowJak wynika z tabeli, wiek chorych w momencie rozpoznania pierw­szego nowotworu wahał się w granicach od 22 do 29 lat. Wszyscy trzej chorzy po rozpoznaniu pierwszego guza jądra mieli przeprowadzoną he­mikastrację, przy czym u jednego z nich była to hemikastracja prosta, przeprowadzona poza Kliniką, a u dwóch pozostałych poszerzona o wy­cięcie biodrowych węzłów chłonnych.ego. Pierwszy z chorych, u którego po ba­daniu histopatologicznym rozpoznano Ca embryonale był leczony w owym czasie poza naszym ośrodkiem i zgłaszał się jedynie do Okresowych kon­troli. U drugiego pacjenta rozpoznano nasieniaka; po stwierdzeniu w ba­daniu histopatologicznym przerzutów do węzłów chłonnych w przestrze­ni pozaotrzewnowej, przeprowadzono napromienianie Co80. U trzeciego rozpoznano histopatologicznie Teratoma benignum; po stwierdzeniu w limfografii przerzutów w węzłach chłonnych pozaotrzewnowych, wyko­nano limfadenektomię.

Okres jaki upłynął u tych chorych od rozpoznania pierwszego do stwierdzenia nowotworu drugiego jądra wynosił od 2 do 8 lat. U wszyst­kich trzech wykonano usunięcie drugiego jądra wraz z powrózkiem.

Pierwszy z nich z rozpoznaniem histopatologicznym Teratoma malig­num miał następnie wykonaną limfadenektomię pozaotrzewnową, a po stwierdzeniu komórek nowotworowych o utkaniu seminoma w węzłach chłonnych włączono chemioterapię vinblastyną i bleomycyną. U następ­nego w usuniętym drugim jądrze stwierdzono seminoma. Wykonane w tym czasie rtg klatki piersiowej, limfografia i TK jamy brzusznej nie wykazały przerzutów. Po opuszczeniu Kliniki chory nie zgłaszał się przez rok do zaleconej kontroli. Po tym czasie w wykonanym rtg klatki pier­siowej wykryto rozległe przerzuty do płuc. Rozpoczęto leczenie cyto­statykami według schematu Einhorna. U trzeciego chorego z rozpozna­niem histopatologicznym Ca embryonale, po wykonaniu limfografii, TK jamy brzusznej oraz otrzymaniu wyników poziomu znaczników nowo­tworowych (AFP, CEA i HCG) w surowicy krwi ograniczono się do re­gularnych okresowych kontroli. Przeprowadzone kontrole dotychczas nie wykryły przerzutów.

Okres obserwacji przedstawionych przez nas chorych po usunięciu drugiego jądra nowotworowego wynosi od 4 miesięcy do 5 lat.

OMÓWIENIE

Obustronne zarodkowe nowotwory jądra stanowią dużą rzadkość. Moż­liwość wystąpienia nowotworu drugiego jądra jest jednak wielokrotnie większa w populacji chorych obciążonych już nowotworem jednego jądra. Nowotwór drugiego jądra zaobserwowaliśmy bowiem aż u 3 pośród 180 pacjentów leczonych w Klinice Urologii AMG w latach 1975?1986. Sta­nowi to 1,7% tych chorych.

Przy założeniu, że częstość zachorowania na nowotwór jądra w po­pulacji mężczyzn nie obciążonych tą chorobą wynosi 0,0021%, wynika, że jest ona 800 razy większa niż u chorych, którzy przeszli już leczenie z po­wodu nowotworu jednego jądra. Nie może to więc być przypadkowe wy­stąpienie nowotworu zarodkowego w drugiej gonadzie, a musi istnieć ja­kaś skłonność osobnicza do zwyrodnienia komórek płciowych. Budowa histologiczna każdego z obustronnych nowotworów jądra może być różna. Wśród naszych pacjentów jeden miał obustronnego nasieniaka. Czas po­jawienia się zmiany w drugim jądrze może być bardzo różny: u naszych chorych czasokres wahał się między 2 i 8 lat.

Sposób leczenia jest w pewnym stopniu uzależniony od wyników ba­dania histopatologicznego oraz zastosowanej w przypadkach nowotworu pierwszego jądra terapii. Dotyczy to zwłaszcza przypadków po wykona­nej limfadenektomii pozaotrzewnowej (1). Schemat leczenia nie odbiega jednak od zasad stosowanych zwykle w tej jednostce chorobowej. Duży wstrząs psychiczny, jakim dla młodego mężczyzny jest utrata obydwu jąder wymaga szczególnego podejścia leczącego lekarza. W celach kos­metycznych można zastosować protezy jądrowe, odpowiednie dawki tes­tosteronu pozwalają na zachowanie potencji płciowej i na uniknięcie za­burzeń hormonalnych (1).

Wystąpienie nowotworu zarodkowego drugiego jądra nie wyklucza możliwości uzyskania dobrego wyniku, przy stosowaniu ogólnie przyję­tego schematu leczenia. Samokontrola w przypadku drugiego nowotworu jądra odegrała u naszych chorych dużą rolę. Dwóch z nich zgłosiło się do urologa bardzo wcześnie, natychmiast po wykryciu u siebie tylko zmiany konsystencji jądra.

WNIOSKI

1.Każdy lekarz leczący chorego na nowotwór jądra powinien sobie zdawać sprawę z możliwości rozwoju nowotworu w drugiej gonadzie, a zwłaszcza z tego, iż ryzyko to jest znacznie większe (około 800 razy), niż u mężczyzny nie obciążonego nowotworem jądra.

2.Różna budowa histologiczna oraz pojawienie się guza po usunięciu węzłów chłonnych w przestrzeni pozaotrzewnowej świadczy o pierwot­ nym charakterze drugiego nowotworu jądra.

3.Samokontrola odgrywa dużą rolę we wczesnym rozpoznaniu no­ wotworu jądra, co zwiększa szansę na pełne wyleczenie.

1. 1. Widman T., Bach D., Vahlensieck W.: Bilateral testicular tumour. XX Kon­gress Internationalen Gesellschaft fur Urologie. Wien, 23?28 Juni 1985, Abstracts, 257. ? 2. Zieliński J.: Onkologia urologiczna. PZWL, Warszawa, 1977. ? 3. Zieliński J.: Sprawozdanie z XX Zjazdu Międzynarodowego' Tow. Urol. Pol., 1986, 39, 2, 135.