CZĘSTOŚĆ IZOLACJI CHLAMYDIA TRACHOMATIS Z CEWKI MOCZOWEJ UROLOGICZNYCH CHORYCH
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1987/40/4.

Zmiany zapalne układu narządów moczopłciowych (NMP) mogą być wywołane przez różne czynniki zakaźne, w tym Chlamydia (C.) tracho­matis (immunotypy D?K).

Nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej (NGU) wywołane naj­częściej przez C. trachomatis, jest u mężczyzn pierwotnym zakażeniem, które może się przenosić na gruczoł krokowy i najądrza (1, 2, 7, 10, 14). U homoseksualistów nierzadkie jest chlamydialne zapalenie odbytnicy i gardła (9, 16). C. trachomatis jest jednym z czynników etiologicznych chorób prze­noszonych drogą kontaktów płciowych (4, 5). U partnerek seksualnych mężczyzn z chlamydialnym zapaleniem cewki moczowej chlamydie wy­hodowano od 65,0% kobiet, w tym połowa nie miała żadnych objawów (12). U kobiet nie leczone zakażenie, wywołane przez C. trachomatis, może prowadzić do zapalenia cewki moczowej, pęcherza moczowego, pochwy, szyjki macicy, śluzówki macicy i jajowodów (11, 12, 17).

Celem pracy była ocena częstości występowania C. trachomatis w na­wracających stanach zapalnych cewki i pęcherza moczowego.

MATERIAŁ I METODA

Od maja 1985 do listopada 1986 roku zbadano w kierunku zakażeń chlamydiami 266 (176 mężczyzn i 90 kobiet) chorych Kliniki, Oddziału i Przychodni Urologicznych we Wrocławiu. Chorzy byli w wieku od 17?59 lat. Grupę kontrolną stanowiło 30 kobiet i 15 mężczyzn, w wieku od 20?30 lat, bez dolegliwości ze strony NMP. U wszystkich badanych wykluczono posiewem zakażenia dwoinkami rzeżączki, rzęsistkiem poch­wowym i grzybami drożdżopodobnymi. Do izolacji chlamydii użyto me­tody hodowli na komórkach McCoya traktowanych cykloheksimidem w ilości 2?g/ml (15).

Polecono chorym zgłaszać się do badania co najmniej 3 godziny przed Oddaniem moczu. Materiał do badania pobierano, zarówno u mężczyzn jak i kobiet, z cewki moczowej ezą o średnicy 0,5 cm, z głębokości 3?4 cm i wytrząsano do probówki z 0,5 ml podłoża transportowego sacha-rozowo-fosforanowego z dodatkiem płodowej surowicy cielęcej, genta­mycyny 10 ?g/ml i nystatyny 25 j/ml. Z podłoża transportowego prze­noszono 0,1 ml badanego materiału na 24 godz. szkiełkową hodowlę fi­broblastów mysich (komórki McCoya), którą po zakażeniu materiałem klinicznym wirowano z szybkością 3000 obr/min w temp. 30?35°C przez 1 godzinę. Po 72 godzinach inkubacji w temp. 37°C preparaty na szkieł­kach utrwalano, barwiono jodyną Jonesa i oglądano w mikroskopie świetlnym (Biolar) przy pow. 400 X. Znalezienie w preparacie, wewnątrz komórek McCoya, przynajmniej 1 wtrętu cytoplazmatycznego zabarwio­nego jodyną Jonesa na ciemno-brązowy kolor uważano za dodatni wynik badania w kierunku C. trachomatis. Liczba stwierdzanych wtrętów wa­hała się od 1 do 442. Rycina 1 obrazuje 3 wtręty.

Chorych, u których wykryto chlamydie leczono tetracykliną w daw­ce 4X0,5 przez 8 dni, doksycykliną w dawce 2X0,1 przez 7,5 dnia lub cyklicznym węglanem erytromycyny (davercin) w dawce 2X0,5 przez 8 dni. U części z nich po 7?8 dniach od zakończenia leczenia wykonano kontrolę mikrobiologiczną.

WYNIKI

Wyniki badań ilustruje tabela I i II.

Jak widać z tabeli I, chlamydie wykryto u 89 (34 kobiet i 55 męż­czyzn) spośród 266 (33,4°/o) chorych nieleczonych i u 2 spośród 34 (5,9%) chorych z chlamydialnym NGU, którzy po leczeniu tetracyklinami zgło­sili się do ponownych badań mikrobiologicznych. Chorych tych dole-czano następnie z powodzeniem erytromycyną. Na ogólną liczbę 266 badanych chorych urologicznych, dodatnie wyniki hodowli stwierdzono u 43 spośród 93 (46,2%) w wieku 20?29 lat, u 42 spośród 113 (37,2%) w wieku 30?39 lat oraz u 4 spośród 7 w wieku poniżej 19 lat. W gru­pach wiekowych chorych powyżej 40 lat chlamydii nie stwierdzono. Chlamydie izolowano z częstością 37,7% u kobiet i 31,2% u mężczyzn; średnio u 33,4% badanych.

Częstość wykrywania zakażenia chlamydiami u chorych na zapale­nia cewki moczowej, pęcherza moczowego i najądrzy przedstawia ta­bela II. * u 2 z 6 badanych stwierdzono w cewce chlamydie

Jak widać z tabeli II chlamydie izolowano z cewki moczowej chorych z zapaleniem cewki i pęcherza moczowego z równą częstotliwością ? 32,8% i 33,9% kolejno. C. trachomatis wykryto u 68 (18 kobiet i 50 mężczyzn) spośród 207 chorych z zapaleniem cewki moczowej oraz u 18 (16 kobiet i 2 mężczyzn) spośród 53 chorych z zapaleniem pęcherza mo­czowego. Tylko u 2 z 6 badanych z zapaleniem najądrzy udało się wy­hodować chlamydie w materiale pobranym z cewki moczowej. C. trachomatis wykrywano z podobną częstością u kobiet i mężczyzn z zapa­leniem cewki moczowej (34,6% i 32,2°/o), lecz częściej u kobiet (42,1%) niż u mężczyzn (13,3%) z zapaleniem pęcherza moczowego.

W grupie kontrolnej (45 osób bez dolegliwości ze strony NMP) chla­mydii nie stwierdzono.

OMÓWIENIE

Zakażenia chlamydiami przeważają u aktywnych seksualnie mło­dych ludzi w wieku 20?29 lat (18). Przebiegają pod postacią zapalenia cewki i pęcherza moczowego u obu płci i zapalenia szyjki macicy u ko­biet. Zakażona cewka moczowa u kobiet żyjących płciowo jest poten­cjalnym rezerwuarem zakażenia dla szyjki macicy (3, 8).

Zakażenie chlamydiami cewki moczowej u mężczyzn może prowa­dzić do jej zwężenia (w 2,0?4,0% przypadków) oraz indukować pełny lub niepełny zespół Reitera, podobnie jak zakażenia wywołane przez Yersinia, Shigella, Campylobacter i Salmonella, zwłaszcza u osobników HLA-B27 (11, 12, 19). Chlamydialne zapalenie najądrzy zdarza się częś­ciej u mężczyzn poniżej 35 roku życia, natomiast u starszych przeważa zakażenie wywołane przez gramujemne pałeczki głównie E. coli i Pseu­domonas (12).

Według autorów polskich chlamydialne NGU ocenia się na 39,0? 50,0% (5, 13, 18, 20). W naszym materiale stwierdzono u chorych uro­logicznych 31,0?42,0% zakażeń, w zależności od płci chorych i rodzaju choroby. Wysoki odsetek dodatnich hodowli stwierdzono u kobiet z za­paleniem pęcherza moczowego (42,1%), natomiast częstość zakażeń cew­ki moczowej była podobna u obu płci (32,2?34,6%).

Leczenie zakażeń chlamydialnych tetracyklinami lub erytromycyną jest skuteczne, lecz nie zapobiega reinfekcjom, a przebycie zakażenia, podobnie jak w rzeżączcę, nie daje odporności. Konieczne jest także równoczesne leczenie wszystkich partnerów seksualnych i wstrzemięźli­wość płciowa w okresie leczenia i kontroli bakteriologicznej (5, 6, 18).

WNIOSKI

1.W stanach zapalnych cewki moczowej u mężczyzn i kobiet należy w rutynowych badaniach, poza rzeżączką, rzęsistkowicą i drożdżycą wykluczyć również zakażenia chlamydiami oraz innymi patogenami jak Mycoplasma hominis i Ureaplasma urealyticum.

2.U chorych z bezbakteryjnym ropomoczem w przebiegu zapalenia pęcherza moczowego, zwłaszcza u kobiet, wskazane jest badanie w kierunku Chlamydia trachomatis.

1. 1. Berger R. E., Alezander E. R., Monda G. D., Ansell 3., McCormick G., Hol­
2. mes K.K.: Chlamydia trachomatis as a cause of acute idiopathic epididymitis. N.
3. Engl. J. M., 1978, 288, 301. ? 2. Bruce A. W., Chadwick P., Willet W.S., O'Shaugh-
4. nessy M.: The role of chlamydiae in genitourinary disease. J. Urol., 1981, 126, 625.?
5. 3. Bump R. C, Copeland W. E.: Urethral isolation of the genital mycoplasmas and
6. Chlamydia trachomatis in women with chronic urologic complains. Am. J. Obstet.
7. Gynec, 1985, 152, 38. ? 4. Bajek Z., Mroczkowski T. F., Więcko E.: Chlamydia
8. trachomatis i jej znaczenie w etiologii chorób przenoszonych drogą płciową z
9. uwzględnieniem pierwszych spostrzeżeń własnych. Przeg. Derm., 1982, 69, 253. ?
10. 5. Dajek Z, Mroczkowski T. F.: Współczesne poglądy na etiopatogenezę, obraz kli­
11. niczny i leczenie nierzeżączkowych zapaleń cewki moczowej. Przeg. Derm., 1985,
12. 72, 176. ? 6. Dajek Z., Stapiński A., Mroczkowski T. F., Jagielski M., Więcko E.:
13. Kliniczne i mikrobiologiczne wyniki leczenia doksycykliną nierzeżączkowego za­
14. palenia cewki moczowej (NGU) wywołanego przez chlamydie i ureaplasmy. Przeg.
15. Derm. 1986, 73, 59. ? 7. Felman Y. M., Nikitas J. A.: Nongonococcal urethritis.
16. A clinical review. JAMA., 1981, 245, 381. ? 8. Gollow M. M., Bucens M. R., Se-
17. snan K.: Chlamydial infections of the urethra in women. Genitourin Med., 1986,
18. 62. 283. ? 9. Jones R. B., Rabinovitch R. A., Katz B. P., Batteiger B. E., Quinn
19. T. S., Terho P., Lapwort M. A.: Chlamydia trachomatis in the pharynx and rectum
20. of heterosexual patients at risk for genital infection. Ann. intern. Med., 1985, 102,
21. 757. ? 10. Mardh P. A., Ripa K. T., Collen S., Treharne J. D., Darougar S.: Role
22. of Chlamydia trachomatis in nonacute Prostatitis. Br. J. vener. Dis., 1978, 54, 330.
23. 11. Mardh P.A., Moller B. R., Paavonen J. (eds): Chlamydia trachomatis in ge­
24. nital and related infections. Scand. J. infec. Dis., Suppl., 1982, 32. ? 12. Mardh
25. P. A., Taylor-Robinson (eds): Chlamydial infections. Orion Diagnostica, Espoo, Fin-
26. land. 1984. ? 13. Mroczkowski T.F., Dajek Z., Stapiński A., Jagielski M., Więc­
27. ko E.: Rola chlamydii, mykoplasm i rzęsistków pochwowych w nierzeżączkowym
28. zapaleniu cewki moczowej u mężczyzn. Przeg. Derm., 1984, 71, 369. ? 14. PolettiF.,
29. Medici M. C, Alinovi A., Menozzi M. G., Sacchini P., Stagni G., Toni M., Benoldi D.:
30. Isolation of chlamydia trachomatis from the prostatic cells in patients affected
31. by nonacute abacterial Prostatitis. J. Urol., 1985, 134, 691. ? 15. Ripa K T., Mardh
32. P. A.: Cultivation of Chlamydia trachomatis in cycloheximide-treated McCoy cells. J. Clin. Microbiol., 1977, 6, 328. ? 16. Rompalo A. M., Price C. B., Roberts P. L., Stamm W. E.: Potential value of rectal -screening cultures for Chlamydia tracho­matis in homosexual men. J. infect. Dis., 1986, 153, 888. ? 17. Ruczkowska J, Choroszy-Król I., Grzybek-Hryncewicz K., Teryks-Wołyniec D.: Wykrywanie za­każeń Chlamydią trachomatis w szyjce macicy szybką metodą immunofluorescen-cji bezpośredniej przy użyciu znakowanych fluoresceiną przeciwciał monoklonal­nych. Gin. Pol., 1987, w druku. ? 18. Stapiński A., Mroczkowski T.F., Gede K., Thompson S. E.: Epidemiologia nierzeżączkowego zapalenia cewki moczowej (NGU) w świetle spostrzeżeń własnych. Przeg. Derm., 1985, 72, 43. ? 19. Zdrodowska-Ste-fanow B., Markowska-Bernaczyk D.: Zapalenie stawu kolanowego spowodowane zakażeniem Chlamydia trachomatis. Pol Tyg. Lek., 1983, 38, 67. ? 20. Żaba R.: Wartość metod immunoenzymatycznych w diagnostyce rzeżączki i nierzeżączko­wych zapaleń cewki moczowej. Biblioteka Poznańskich