OCENA SKUTECZNOŚCI PREPARATU MINIPRESS (PRAZOSIN HYDROCHLORIDE) F-MY PFIZER W LECZENIU ŁAGODNEGO ROZROSTU STERCZA
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1989/42/2.

Od wielu lat prowadzi się próby farmakologicznego leczenia chorych z ł. r. s., które mogłyby stanowić alternatywę leczenia chirurgicznego. Uzyskano pozytywne efekty leczenia phenoksybenzaminą (nieselektyw-nym blokerem alfaadrenoreceptorów), ale stwierdzono także u wielu chorych przeciwskazania do stosowania preparatu z powodu działań ubocznych. Od ok. 2 lat prowadzi się badania kliniczne preparatu mini­press, w których odnotowano: zredukowanie do minimum dynamicznej komponenty utrudnienia mikcji, brak poważnych działań ubocznych i sto­sunkowo dobre jego tolerowanie przez chorych z ł. r. s. (1, 2, 3, 4, 5).

Celem niniejszej pracy było sprawdzenie i ocena kliniczna skutecz­ności preparatu minipress w leczeniu chorych z ł. r. s.

MATERIAŁ I METODYKA

Minipress stosowano u 30 mężczyzn w wieku do 50 do 78 lat (średnia ? 65 lat) z ł. r. s. stwierdzonym badaniem per rectum i USG. U wszystkich chorych obrazy USG wykazywały znaczne zaleganie moczu. Preparat podawano przez 6 tygodni (42 dni) w następujących dawkach: pierwsze­go dnia 0,5 mg wieczorem, następnie przez pierwszy tydzień 2X0,5 mg; przez drugi 2X1 mg; zaś od 3 do 6 tygodnia 2X2 mg.. Dla każdego chorego prowadzono kartę obserwacji, w której odnotowano wywiad, wyniki badań krwi (morfologia, elektrolity, mocznik, kreatynina, fosfa­taza kwaśna i jej frakcja sterczowa, fosfataza alkaliczna) i moczu (ba­danie ogólne i posiew). Jednocześnie chorzy rejestrowali częstotliwości oddawania moczu w ciągu każdej doby leczenia. Badania laboratoryjne i USG wykonano w chwili rozpoczęcia i po zakończeniu terapii. Chorzy zgłaszali się na badania co 2 tygodnie (4 wizyty), odpowiadali na pyta­nia zawarte w karcie obserwacji oraz kontrolowano im tętno i RR w po­zycji leżącej i stojącej.

U 4 leczonych, z niskimi wartościami RR (rzędu 110/70 mm Hg) przerwano leczenie z powodu jego gwałtownego spadku, nasilenia dole­gliwości wieńcowych, zawrotów głowy, nudności i omdlenia. Z pozosta­łych 26 mężczyzn (w badaniach przyjęci za 100%), 14 leczono dodatkowo z powodu innych schorzeń (głównie niewydolności naczyń wieńcowych i nadciśnienia). U 4 (15,4%) wystąpiły przemijające objawy uboczne (osła­bienie z zawrotami głowy, hipotonia ortostatyczna), a tylko u 1 okre­sowo przez 6 tygodni. 22 chorych (84,6%) w pełni tolerowało przyjmo­wany lek i nie zaobserwowało objawów ubocznych.

Obliczenia statystyczne wykonano komputerem Odra 1305 przy wy­korzystaniu programów analizy statystycznej XDS2, autorstwa angiels­kiej F-my CL. Dla oceny częstotliwości oddawania moczu, częstości tętna i RR oraz poziomu fosfatazy sterczowej zastosowano statystyczną metodę analizy widmowej (spektralnej), która szczególnie dla oceny wpływu wybranego czynnika na przebieg badanego zjawiska jest godna popularyzowania (6).

WYNIKI I ICH OMÓWIENIE

Badania USG pęcherza po zakończeniu kuracji wykazały brak zale­gania moczu. Ocena wielkości gruczolaka była utrudniona i mało do­kładna; nie można było jej wykorzystać.

Wyniki komputerowe: charakterystyczny jest rozkład korelacyjny wyników badań po przekątnej tabeli, świadczący o wysokim wskaźniku korelacji między okresem leczenia, a uzyskanym zmniejszeniem dolegli­wości, którego wartość jest zbliżona do jedności. Jak wynika z obliczeń i obrazujących je krzywych dotyczących częstotliwości oddawania moczu, korelacja między nią, a okresem trwania leczenia jest pełna. Stosowanie minipressu ma więc bezpośredni związek ze zmniejszeniem częstotliwości oddawania moczu. Krzywe okienka widmowego i gęstości widmowej w sposób nie budzący wątpliwości potwierdzają pozytywne tendencje obserwowanego zjawiska jako funkcji czasu leczenia. W miarę upływu czasu leczenia częstotliwość oddawania moczu zarówno w dzień, jak i w nocy maleje. W pierwszym tygodniu leczenia średnia ilość mikcji w dzień wynosiła 7,0, w nocy 2, 3, zaś po 6 tygodniach odpowiednio 5,8 i 1,1.

Wyniki (tab. I) wskazują na istotną poprawę w zakresie dolegliwości związanych z ł. r. s. Już w pierwszych dwóch tygodniach stosowania leku negatywne objawy ustępują u 100% chorych. Po 6 tygodniach u ponad 80,0% mężczyzn wszystkie dolegliwości ustępowały lub ich częstotliwość ulegała zmniejszeniu.

W wynikach badań laboratoryjnych, poza poziomem fosfatazy ster­czowej, nie stwierdzono istotnych odchyleń od normy. Wyniki badań poziomu fosfatazy sterczowej w j.m./l przed i po leczeniu przedstawiały się następująco: ? wielkości przed leczeniem: średnia ? 2,62, minimalna ? 0,7, maksymalna ? 5,2 (odchylenie standardowe ? 0,82); ? wielkości po leczeniu: średnia ? 0,93, minimalna ? 0,0, maksy­malna ? 2,0 (odchylenie standardowe ? 0,56).

Znamienny jest niemal trzykrotny spadek poziomu fosfatazy ster­czowej przy jej równoczesnym wyrównanym poziomie u poszczególnych chorych. Nastąpił spadek do wartości 0,93 przy maksymalnej wielkości 2,0, a u 6 chorych (23,l°/o) do zera.

W czasie leczenia minipressem zarówno częstość tętna, jak i RR wy­kazały tendencję spadkową (tab. II). Zmniejszały się przeciętne wartości ciśnienia skurczowego i rozkurczowego przy równoczesnym znacznym zmniejszeniu się odchylenia standardowego. Dowodzi to, że tendencja spadkowa dotyczy całej grupy leczonych.

Po 6 tygodniach przyjmowania minipressu stwierdzono, że w grupie 30 mężczyzn z ł. r. s. (całą tę grupę traktujemy obecnie jako l00%) uzyskano poprawę u 26 (87,0%). Jednocześnie zwracamy uwagę na to, że gdyby wyłączono z leczenia chorych z niskimi wartościami RR, po­zytywny efekt można było uzyskać u 100% leczonych.

WNIOSKI

1.Próba kliniczna stosowania u chorych z ł. r. s. preparatu mini­ press F-my Pfizer potwierdziła dużą skuteczność w łagodzeniu, a nawet wyeliminowaniu objawów towarzyszących chorobie.

2.Z uwagi na uzyskanie u 100% leczonych zdecydowanego zmniej­ szenia się ilości moczu zalegającego w pęcherzu sądzimy, że dla wielu chorych minipress stanowi alternatywę leczenia operacyjnego.

3.Minipress jest szczególnie wskazany dla chorych z ł. r. s., którzy są obciążeni chorobą nadciśnieniową lub mają górne granice normy ciś­ nienia tętniczego krwi. U chorych z niskimi wartościami ciśnienia ? naszym zdaniem ? lek jest przeciwwskazany.

4.Określenie na jak długo jest skuteczna kuracja minipressem, wy­ maga dalszych badań klinicznych.

1. 1. Chodery Ą., Herman Z.S.: Farmakologia kliniczna. PZWL, Warszawa, 1986, 362. ? 2. Hedlund H., Andersson K. E., Ek A.: Effects of prazosin in patients with benign prostatic obstruction. J. Urol., 1983, 130, 275. ? 3. Hieble J. P., Caine M., Za-laznik E.: In vitro characterisation of alpha ? adrenoceptors in human prostate. Eur. J. Pharmacol., 1985, 107, 111. ? 4. Martorana G., Giberti C., Damonte P., Ci-prandi G., Dirienzo W., Giuliani L.: The effect of prazosin in benign prostatic hyper­trophy; a placebo controlled double ? blind study. IRCS med. Sci., 1984, 12, 11. ? 5. Packard R. S.: Clinical expert report: Prazosin in the treatment of benign pros­tatic hyperplasia. Pfizer Ltd., 1986. ? 6. Parzen E.: The role of spectral analysis in time series analysis. Clearinhouse document, London, 1965.