WŁASNA METODA USUWANIA EKTOPOWEJ TORBIELI UJŚCIA MOCZOWODOWEGO
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1984/37/2.

Ektopowe ureterocele towarzyszy wadzie podwójnego moczowodu. Jest ano torbielowatym poszerzeniem podśluzówkowego odcinka moczowodu drenującego górny segment podwójnej nerki i znajduje się poza bocz­nym kątem trójkąta pęcherzowego, poniżej ujścia moczowodu drenują­cego dolny segment nerki.

Moczowód zakończony torbielą jest zwykle znacznie poszerzony. Po­szerzeniu ulegają również miedniczka i kielichy górnego segmentu ner­ki. Zastój moczu i zakażenie prowadzą do zaniku miąższu górnej części nerki. Nierzadko w miąższu stwierdza się zmiany dysplastyczne (2, 9, 10). Dlatego u dużej liczby chorych z ektopową torbielą ujścia moczo­wodowego konieczne jest wycięcie górnego segmentu nerki wraz z dre­nującym go moczowodem. U większości chorych nie ma potrzeby wy­cinania ureterocele. Zapada się ono bowiem po operacji i nie powoduje żadnych niekorzystnych następstw (1, 2, 4, 5, 6, 11, 12). Niekiedy jednak torbiel pozostawiona w pęcherzu wpukla się do cewki moczowej, wy­wołuje zaburzenia w oddawaniu moczu i sprzyja zakażeniu układu mo­czowego. W tych przypadkach istnieje konieczność wtórnego wycięcia ureterocele wraz z kikutem moczowodu (3, 7, 8).

Oba ramiona moczowodu w odcinku przypęcherzowym są ściśle ze sobą złączone w obrębie obejmującej je wspólnej pochewki. Przy wy­cinaniu ramienia zakończonego torbielą istnieje więc niebezpieczeństwo uszkodzenia naczyń lub ściany moczowodu bliźniaczego.

Od 6 lat u chorych, u których uprzednio wycięto górny segment ner­ki podwójnej i większą część jego moczowodu, stosujemy bezpieczną me­todę przezpęcherzowego usuwania torbieli ujścia moczowodowego.

METODA OPERACYJNA

Operację, której schemat przedstawia rycina 1 wykonuje się w spo­sób następujący. Po otwarciu pęcherza nacina się błonę śluzową wokół torbieli (ryc. la). Torbiel odwarstwia się całkowicie od ściany pęcherza i odcina od kikuta moczowodu w miejscu wskazanym na ryc. lb linią przerywaną. Następnie oddziela się śluzówkę od pozostałej ściany ki­kuta moczowodu postępując stopniowo od strony pęcherza ku obwodowi i usuwa się ją -w całości w sposób podobny do stosowanego w przezpę­cherzowej operacji uchyłka pęcherza. Odpreparowanie śluzówki jest łat­wiejsze po wprowadzeniu grubego cewnika do kikuta moczowodu (ryc. lc). Z kolei zaszywa się kikut moczowodu (ryc. 1d) i zakłada się szwy wzmacniające ścieńczałą ścianę pęcherza w miejscu po usuniętej torbieli (ryc. le). W pęcherzu pozostawia się cewnik dla nadłonowego odprowa­dzenia moczu. Ranę operacyjną zaszywa się warstwowo pozostawiając w niej dren.

MATERIAŁ

Opisaną operację wykonano u 6 dziewcząt w wieku qd 8 miesięcy do 3 lat, u których uprzednio wycięto górny segment nerki podwójnej wraz z dostępną w ranie operacyjnej częścią drenującego go moczowodu. Do operacji kwalifikowano dzieci, u których utrzymywały się zaburzenia w oddawaniu moczu lub zakażanie układu moczowego spowodowane przez pozostawioną w pęcherzu torbiel ujścia moczowodowego. Operację wy­konywano w 5 do 8 miesięcy po heminefrektomii.

WYNIKI

U żadnego dziecka nie obserwowana powikłań pooperacyjnych. Po usunięciu ureterocele ustępowały zaburzenia w oddawaniu moczu i za­każenie układu moczowego. Kontrolne urografie wykonane w pół roku po operacji wykazywały sprawny odpływ moczu z moczowodu drenu­jącego dolny segment nerki po stronie operowanej. Cystografie mikcyj­ne nie ujawniły odpływu pęherzowo-moczowodowego.

OMÓWIENIE

Przedstawiona metoda operacyjna jest prosta i bezpieczna. Usunięcie śluzówki wyściełającej kikut moczowodu pozwala na szczelne zaszy­cie kikuta w części śródściennie i stwarza możliwość zarośnięcia jego światła na całej długości. Operowanie tą metodą eliminuje niebezpie­czeństwo uszkodzenia moczowodu drenującego dolny segment nerki. Opi­sana operacja jest mniej rozległa niż operacja polegająca na zewnątrz-pęcherzowym usunięciu kikuta moczowodu i przezpęcherzowym wycię­ciu ureterocele. Powikłaniem, jakie może wystąpić po operacji jest od­pływ wsteczny do dolnego segmentu nerki. Powikłania tego nie obser­wowaliśmy jednak w naszym materiale. Wydaje się, że można go unik­nąć dzięki starannemu zaszyciu tej części rozworu moczowodowego pę­cherza, przez którą przebiega kikut moczowodu.

Ureterocele można usunąć jednoczasowo z górną heminefrektomią. Wykonywanie tych operacja w czasie jednego znieczulenia jest jednak obciążające dla dziecka z ciężkim na ogół zakażeniem układu moczowe­go, operowanego nierzadko w niezbyt dobrym stanie ogólnym. Dlatego usunięcie uroterocela powinno być odroczone i wykonywane jedynie w razie zaistnienia wskazań.

1. . 1. Belman A. B., Filmer R. B., King L. R.: Surgical management of duplica­tion of the collecting system. J. Urol., 1974, 112, 316. ? 2. Bernstein J.: The mor-phogenesis of renal parenchymal ma,ldevelopment (renal dysplasia). Ped. Clin. N. Amer., 1971, 18, 395. ? 3. Borówka A., Krzeski T., Witeska A., Judycki J.: Lecze­nie operacyjne ektopowej torbieli ujścia moczowodowego. Przeg. Lek., w druku. ? 4. Cendron J., Melin Y., Valayer J.: Simplified treatment of ectopic ureterocele. Eur. Urol,. 1981, 7, 321. ? 5. Culp O. S.. Heminephroureterectomy: Comparison of one stage and two stage operations. J. Urol., 1960, 83, 369. ? 6. Friedlender J.: Ocena operacyjnego leczenia ureterocela przemieszczonego wycięciem moczowodu i części podwójnej nerki. Urol. Pol., 1980, 33. 221. ? 7. Glenn J. F.: Urologic sur­gery. Hamper and Row Publishers. Hagenstown, 1975. ? 8. Hendren H.: Reconstruc-tive surgery of the urinary tract in children. Current Problems dn Surgery, 1977, 14, 5. ? 9. Kaliciński Z., Kansy J., Joszt W., Śmigielski M., Perdzyński W., Ko­tarbińska B.: Wyniki leczenia operacyjnego torbieli ujść moczowodowych u dzieci. Ural. Pol., 1982, 35, 17. ? 10. Mackie G. G., Stephens F. D.: Duplex kidneys: a co­rrelation of renal dysplasia with position of the ureteral orifice. J. Urol., 1975, 114, 274.
2. 11. Mandell J., Colodny A. H., Lebowitz R., Bauer S. B., Retik A. B.. Uretero-celes in infants and children. J. Urol., 980, 123, 921. ? 12. Stephens F. D.: Con­genital malformations of the rectum, anus and genito-urinary tracts. F. C. Liwing-stone. Edinbourgh, London, 1963.