ZASTOSOWANIE ELASTYCZNEGO CEWNIKA ?S" W OPERACJACH WYTWÓRCZYCH POŁĄCZENIA MIEDNICZKOWO­-MOCZOWODOWEGO (DONIESIENIE TYMCZASOWE)
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1985/38/3.

Operacje plastyczne na miedniczce i moczowodzie od dawna wyko­nuje się z użyciem cewników odbarczających miejsce zespolenia drogą nefro- lub ureterostomii (1, 2, 4, 5, 6, 8). Kuester (1892) oraz Lichten-berg (1929) ?szynowali" w tym celu zespolenie miedniczkowo-moczowo-dowe (wg 8). W późniejszym okresie próbowano ?szynować" miejsce zespolenia bez wyprowadzania cewnika na zewnątrz. Metoda ta nie przyjęła się z powodu inkrustacji powierzchni cewnika, odczynów aler­gicznych spowodowanych materiałem, z którego cewnik był wykonany oraz trudności przy jego usuwaniu przez pęcherz (7).

Zabezpieczenie zespolenia po operacjach wytwórczych polega na po­zostawieniu różnych cewników, zależnie od warunków miejscowych, w celu lepszego odprowadzenia moczu z górnych dróg moczowych. Cew­niki te z reguły wyprowadzano na zewnątrz. Klasyczna operacja Ander­sona?Hynesa, opisana w 1949 roku, nie przewiduje takiego odprowa­dzenia moczu z górnych dróg moczowych (wg 3). Spośród zwolenników ?szynowania" górnych dróg moczowych Vólter (9) operował sposobem Andersona?Hynesa pozostawiając cewnik ,,S" zakotwiczony swymi za­giętymi końcami z jednej strony w miedniczce nerkowej, a z drugiej ? w pęcherzu moczowym. Cewnik ten różni się od dotychczas używanych tym, że w kontakcie z moczem nie zmienia swej konsystencji i nie in­krustuje. Jego właściwości fizyczne pozwalają na łatwe usunięcie go z górnych dróg moczowych przez cewkę.

W Oddziale Urologicznym Szpitala im. M. Pirogowa w Łodzi wy­konano dwie operacje wytwórcze na miedniczce i moczowodzie z po­wodu zwężenia przejścia miedniczkowo-moczowodowego z zastosowaniem cewnika firmy Angiomed, znanego pod nazwą cewnika ,,S" (ryc. 1).

U wszystkich chorych stwierdzono przed operacją znamienną bak­teriurię. Wskazania do operacji wytwórczych oparto o dane z wywiadu, badanie USG, renoscyntygrafię i urografię. Ureteropielografii nie wy­konywano.

OPIS PRZYPADKÓW

Chory S. D., lat 29 (nr hist. chor. 11,986/601), operowany 13. 4. 1984 r. z po­wodu zwężenia przejścia miedniczkowo-moczowodowego, powikłanego znamienną bakteriurią oraz znacznym poszerzeniem układu kielichowo-miedniczkowego po stronie prawej (ryc. 2).

Usunięto nadmiar ściany miedniczki wraz ze zwężonym przejściem miednicz-kowo-moczowodowym. Odtworzono przejście miedniczkowo-moczowodowe na cew­niku ?S" metodą Andersona?Hynesa. Zaszyto szczelnie ranę z pozostawieniem drenu w okolicy miedniczki. Cewnik usunięto w 14 dobie po operacji. Chory wy­pisany w 20 dobie z raną zagojoną.

Chory M. J., lat 52 (nr hist. chor. 2847/860) operowany w lipcu 1983 r. z po­wodu kamicy odlewowej lewej nerki. Dnia 15. 5. 1984 r. wykonano operację plas­tyczną sposobem Andersona?Hynesa z użyciem cewnikai ?S". Wycięto zwężony odcinek moczowodu długości 2 cm poniżej miedniczki i zespolono z miedniczką na cewniku ?S". Przebieg pooperacyjny gładki, cewnik usunięto przez pęcherz w 14 dobie po operacji. Wypisany do domu w 23 dobie. Kontrolna urografia wy­kazała prawidłowy obraz górnych dróg moczowych po obu stronach (ryc. 3).

DYSKUSJA

Urolodzy nie są zgodni co do celowości szynowania górnych dróg moczowych po zabiegach odtwórczych. Anderson i Hynes (wg 3) zale­cali unikanie stosowania cewnika ?szynującego" w moczowodzie. Bor­kowski (1) zwraca uwagę na możliwość odczynu alergicznego, wywoła­nego prawdopodobnie mereaptobenzothiasolem, substancją wchodzącą w skład materiału, z którego produkowano cewniki moczowodowe. Kuester i Lichtenberg (wg 8) zalecali wytworzenie nefrostomii, jako zabez­pieczenie przed ewentualnymi powikłaniami. Lejawka (3), w materiale 50 chorych poddanych operacji wytwórczej metodą Andersona?Hynesa, u 20 z nich stosował przetokę nerkową lub miedniczkową w sytuacjach niepewnego zespolenia lub w ciężkim zakażeniu. Prince i wsp. (6) uwa­żają natomiast, że cewnik moczowodowy znacznie zwiększa możliwość formowania się kamieni w drogach moczowych. Volter (9) zapropono­wał stosowanie cewnika ?S" jako rusztowania zespolenia miedniczko­wo-moczowodowego. Brak odległych obserwacji w naszym materiale nie upoważnia do jednoznacznej oceny. Analiza wczesnego okresu poopera­cyjnego pozwala stwierdzić, że stosowanie elastycznego cewnika ?S" w połączeniu z techniką Andersona?Hynesa zapewnia gojenie się rany w suchym polu, bez kontaktu z moczem oraz brak dolegliwości bólo­wych. Łatwe usuwanie cewnika po operacji zachęca do częstszego sto­sowania cewników ?S" (ryc. 4). Na przeszkodzie stoi jedynie dość wy­soki koszt cewnika.

WNIOSKI

1. Operacje wytwórcze przejścia miedniczkowo-moczowodowego me­todą Andersona?Hynesa z zastosowaniem elastycznego cewnika ,,S" gwarantują dobry przebieg pooperacyjny.

2. Szczelne zeszycie rany operacyjnej zmniejsza możliwość zaka­ żenia i utrzymywania się przetok moczowych.

1. Cewnik firmy Angiomed nie ulega inkrustacji ani nie zmienia swej konsystencji w ciągu 14 dni pozostawania w drogach moczowych, co umożliwia łatwe jego usunięcie przez cewkę.

1. 1. Borkowski A., Milewski B., Rudzki E., Napiórkowska T.: Zwężenie moczo­wodu po operacji połączenia, miedniczkowo-moczowodowego jako odczyn alergicz­ny na cewnik. Urol. Pol., 1983, 36, 2, 151. ? 2. Lejawka W.: Odległe wyniki le­czenia operacyjnego zachowawczego 71 wodonerczy na tle przeszkody górnej. Pol. Przeg. Chir., 1974, 46, 1421. ? 3. Lejawka W.: Ocena przydatności klinicznej ope­racji wytwórczej połączenia miedniczkowo-moczowodowego sposobem Hynesa i Andersona. Urol. Pol., '1979, 32, 3, 203. ? 4. Michałowski E.: Zachowawczo-ope-racyjne leczenie wodonerczy. Pamiętnik IX Zjazdu Pol. Tow. Urol., Kraków, 1964, 5. ? 5. Nowak A.: Ocena operacji wodonercza sposobem Hynesa-Andersona w po­równaniu z innymi sposobami operacji. Urol. Pol., 1983, 36, 1, 51. ? 6. Prince L., Scardino L.: Results of yarious procedures used for correction of congenital ure-teropelvic obstruction. J. Urol., 1962, 87, 315. ? 7. Pietraszun R.: Informacja ustna. ? 8. Sunderland H., Chir M.: A review of experiences with the Anderson­-Hynes plastic operation for hydronephrosis. Brit. J. Urol., 1963, 35, 1, 1. ? 9. Vólter D.: Kompendium der Urologie: Plastische Operationen am Nierenbecken und Harnleiterabgang. Fischer, Stuttgart, New York, 1984, 46, 50.