PRZETOKA MOCZOWODOWO-POCHWOWA SPOWODOWANA CIAŁEM OBCYM
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1995/48/1.

Długotrwale pozostające w pochwie ciało obce może powodować powstanie przetoki moczowej, zwłaszcza jeżeli jest duże. Tego rodzaju przetoki są ciężkimi schorzeniami układu moczowego, wymagają leczenia operacyjnego, mogą pozostawić trwałe następstwa.

Pragniemy przedstawić odległy wynik leczonej w Oddziale przetoki moczo- wodowo-pochwowej prawostronnej spowodowanej przez ciało obce, pozostawione w pochwie.

Chora B.M. 1. 18 (nr historii choroby 3670/90), przyjęta do oddziału 28.03.90 r. z powodu stałego wyciekania moczu przez pochwę, utrzymującego się od około 1 roku. Oprócz tego oddaje mocz przez cewkę moczową. Przed miesiącem przebywała w Oddziale Ginekologicznym, gdzie miała wyjęte ciało obce z pochwy. Była to plastikowa pokrywka od aerozolu. Ciało obce pozostawało w pochwie przez 6 miesięcy. Wg chorej mogło zostać wprowadzone do pochwy w czasie upojenia alkoholowego, z czego chora nie zdawała sobie sprawy. Początkowo wystąpiły cuchnące upławy, później częstomocz i ropomocz, a następnie wyciek moczu z pochwy. Chora rozwinięta prawidłowo. Rozwój psycho-ruchowy odpowiedni do wieku. Uczennica szkoły średniej, uczy się dobrze. Badania pracowniane poza ropomoczem w normie.

Urografia poza miernego stopnia poszerzeniem moczowodu prawego prawidłowa. Badanie ginekologiczne ? stan zapalny pochwy. Po stronie prawej w sklepieniu bocznym widoczna przetoka z obecnością stanu zapalnego, wielkości 2,5×2 cm z widocznym wypływaniem moczu. Bad. ginekologicznym ? macica odpowiedniej wielkości do wieku. Pogrubienie prawych przydatków.

W cystoskopii śluzówka pęcherza moczowego przekrwiona. Ujścia moczowodów szczelino- wate, po str. prawej brak wydzielania moczu. W prawym moczowodzie stwierdza się przeszkodę w odległości 1,5 cm od ujścia pęcherzowego.

Chora wypisana z oddziału z zaleceniem zgłoszenia się do leczenia operacyjnego przetoki moczowodowo-pochwowej prawostronnej po ustąpieniu zmian zapalnych.

Przyjęta do oddziału dn. 23.07.90 (nr historii choroby 7446/90). Operowana dn. 31.07.90 r.

Cięciem skośnym w prawym dole biodrowym przedłużonym równolegle nad spojeniem dotarto do dolnej części moczowodu prawego. W odległości około 3 cm od pęcherza stwierdzono obecność przetoki moczowodowej, obejmującą prawie cały przekrój moczowodu. Uwolniono rozległy naciek zapalny w okolicy moczowodu. Moczowód odcięto nad przetoką. Przetokę wycięto. Moczowód wszczepiono powyżej fałdu moczowodowego sp. Leadbetter-Politano.

Pozostawiono czasową przetokę nadłonową. Założono do pęcherza cewnik przez cewkę moczową. Rana pooperacyjna zagojona przez rychłozrost. Przetokę nadłonową usunięto w 10 dobie, w 16 dobie cewnik. Chora oddaje mocz przez cewkę moczową, między mikcjami jest sucha. Wypisana do domu z zaleceniem kontynuowania leczenia odkażającego drogi moczowe. Badana ostatnio we wrześniu 94 r. Powodem były stany zapalne pochwy. Mocz oddaje prawidłowo. Trzymanie moczu dobre.

W cystoskopii ujście moczowodu znajduje się nad fałdem moczowodowym, kształt owalny.

Ujście regularnie wydziela mocz. Po stronie lewej ujście prawidłowe. Urografia: zmniejszenie wielkości nerki prawej o ok. 20%. Odpływ moczu z nerek prawidłowy. Pęcherz moczowy 0dobrej pojemności. Cystografia mikcyjna ? nie stwierdza się odpływu pęcherzowo-moczo- wodowego. Pacjentka od 2 lat jest mężatką, nie rodziła. Życie rodzinne ocenia jako zadawalające. Badania pracowniane w normie. RR 120/80 mm Hg.

OMÓWIENIE

Przetoki moczowe spowodowane obecnością ciała obcego w pochwie są rzadkie (1, 2, 3, 4). Najczęściej ich przyczyną są kapturki antykoncepcyjne lub nieprawidłowo założone spirale pozostające długo w pochwie a następnie wędrujące do narządów w otoczeniu (2, 3, 5). Czasem są to ciała obce, zwykle znacznych rozmiarów, wprowadzone do pochwy przypadkowo. Najczęściej po długotrwałym pozostawaniu w pochwie powstają przetoki pęcherzowo-pochwowe (2, 3, 4, 5, 6, 7, 8). Niezwykle rzadkie są przetoki moczowodowo-pochwowe, lub moczowodowo-pochwowe i pęche- rzowo-pochwowe jednocześnie lub pochwowo-jelitowe (2).

Autorzy podkreślają, że do powstania przetoki dochodzi po długotrwałym przebywaniu ciała obcego w pochwie oraz zwracają uwagę na występowanie cuch- nących upławów, poprzedzających powstanie przetoki (1, 2, 3, 4, 5). Leczenie jest zawsze operacyjne. Powinno być dwuetapowe. W pierwszym usuwa się ciało obce

1leczy powstały stan zapalny. W drugim wykonuje leczenie przetoki moczowej (3, 8).

Chorą przedstawiamy ze względu na niezwykły mechanizm powstania przetoki oraz niepewne rokowanie w tych przypadkach. Mimo dobrego wyniku leczenia operacyj- nego doszło do częściowego zaniku nerki prawej, najprawdopodobniej w wyniku długotrwałego stanu zapalnego w chorej nerce.

1. 1. Binstock M.A. [i in.]: Combined vesicovaginal ?ureterovaginal fistulas associated with
2. a vaginal foreign body. Obstertrics and Gynecology, 1990, nr 76 (5), s. 918-921. ? 2. Fasolis F.
3. [i in.]:Utrero-vesical perforation caused by an IUD. Perforatzione utero-vesicale da IUD.
4. Minerva Urologica e Nefrologica, 1990, nr 42 (2), s. 103-104. ? 3. Goldstein I., Wise G.J.,
5. Tancer M.L.: A vesicovaginal fistula and intravesical foreign body. A rare case of the neglected
6. pessary. Amer. Journal of Obstretrics and Gynecology, 1990, nr 163 (2), s. 589-91. ?
7. 4. Jeromin L., Gwóźdź A.Z.: Rozległa przetoka pęcherzowo-pochwowa w wyniku długotrwałego
8. przebywania ciała obcego w pochwie. Wiad. Lek., 1988, nr 41 (3), s. 186-188, bibliogr. ?
9. 5. Ktnita M.B.: Niezwykłych rozmiarów ciało obce w pochwie 13-letniej dziewczynki. Pediatr.
10. Pol., 1985, T. 60, nr 8, s. 605-607, ilustr. i bibliogr. ? 6. Mkiri M.N.: [i. in.]: Vesico-vaginal
11. vistula induced by an intravesical foreign body. British Journal of Urol., 1988, nr 62 (3),
12. s. 271. ? 7. Peters J., Lorcher U.: Computerized tomography of a vasico-vaginal fistula caused
13. by a foreign body. Zentralblatt fur Gynakologie, 1991, nr 113 (13), s. 789-93. ? 8. Stumpf
14. P.G.: Stenosis and fistulae with neglected vaginal foreign bodies. A cause report. Journ. of
15. Reprod. Medicine, 1985, nr 30 (7), s. 559-60.