english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Oncocytoma nerki jest łagodnym, dobrze zróżnicowanym guzem stanowią-

cym około 3-7% guzów nerki (4, 5, 8). W przeszłości większość tych guzów była klasyfikowanajako rak nerki; dopiero niedawno nowoczesne metody pozwoliły na odróżnienie ich struktur i budowy histologicznej. Oncocytoma histologicznie jest zbudowana z litych pokładów dużych, wielokątnych i kwasochłonnych ko- mórek, prawie w całości wypełnionych przez ziarnistą cytoplazmą, utworzoną przez mitochondria i okrągłych jąder komórkowych, bez aktywności mitotycznej, (3, 4, 6, 8) (ryc. I) o nadal kontrowersyjnej i nie rozstrzygniętej histogenezie (2, 3,4, 11).

W różnych pracach (1, 2, 3, 4, 11) sugeruje się ich pochodzenie z komórek cewki proksymalnej, komórek cewki dystalnej krętej, a nawet komórek prekurso- rowych. Od czasu opisania w 1942 roku przezZippela(12)i określenia budowy histologicznej oncocytoma przez Kleina i Valensiego w 1976 roku (3) opisano w literaturze około 600 przypadków, z czego w literaturze polskiej zaledwie kilka spostrzeżeń kazuistycznych (4, 5, 6). W związku ze wzrastającym zaintereso- waniem tym typem guza nerki i próbami jednoznacznego, przedoperacyjnego rozpoznania dokonaliśmy analizy naszego materiału omawiając trudności dia- gnostyczne i możliwe błędy dotyczące rozpoznania i różnicowania tego rzadkie- go guza nerki.

MATERIAŁ I METODA

W Oddziałach: Urologicznym i Chirurgicznym Wojewódzkiego Szpitala Chi- rurgii Urazowej w Warszawie w latach 1993-1995 operowano 83 pacjentów z rozpoznaniem przedoperacyjnym – guz nerki. U 4 pacjentów pooperacyjnie, ba- daniem histopatologicznym stwierdzono oncocytoma renis. Chorzy ci stanowili 4.8 % pacjentów operowanych z powodu guza nerki. Było wśród nich 3 męż- czyzn i ł kobieta. Średnia wieku wynosiła 72 lata, a rozpiętość od 68 do 75 lat.

Leczenie polegało na radykalnej nefrektomii z dostępu pozaotrzewnowego w trzech przypadkach i z dostępu przezotrzewnowego w jednym przypadku. Nie stwier- dzono nowotworu złośliwego, ani innych guzów oncocytoma współistniejących w drugiej nerce. Wymiary oncocytoma wynosiły średnio 4,75 cm, a rozpiętość 2- 8 cm. Częstość występowania w obu nerkach była taka sama; wszystkie przy- padki dotyczyły górnego bieguna nerki.

WYNIKI

Wszystkie przypadki oncocytoma renis były rozpoznaniami pooperacyjnymi, przypadkowymi. Tylko w jednym przypadku objawy kliniczne (stany podgorącz- kowe, bóle okolicy lędźwiowej) skłoniły pacjenta do rozpoczęcia diagnostyki; pozostałe guzy nerek były rozpoznane przypadkowo, badaniem ultrasonograficz- nym wykonywanym z powodu innych schorzeń. Ani objawy kliniczne przedsta- wione w tabeli I, ani wyniki badań obrazowych przedstawione w tabeli II nie były charakterystyczne dla oncocytoma renis, a nawet opisywane jako podejrzenie ca. clarocellulare (ryc. 2).

Obserwacje poszpitalne nie wykazują u żadnego z pacjentów cech wznowy nowotworu, ani objawów niewydolności pozostałej nerki.

OMÓWIENIE

Oncocytoma nerki występuje nieco częściej u mężczyzn niż u kobiet, w sto- sunku około 2:1 (4) i najczęściej jest rozpoznawany w szóstej lub siódmej deka- dzie życia przypadkowo, a więc w tym samym przedziale wiekowym co rak nerki, ze względu na swój w 80% przypadków bezobjawowy przebieg (4, 8), co znalazło potwierdzenie w prezentowanym materiale. Oncocytoma nerki osiąga przeciętnie około 6 cm, najczęściej występuje pojedynczo, choć opisywano ich mnogie (oncocytomatosis) lub w 6% obustronne występowanie (4, 6, 8), lokali- zując się podtorebkowo, jednakowo często w górnym i dolnym biegunie nerki. W naszych przypadkach guzy oncocytoma zlokalizowane były w górnym biegunie nerki. W około 80% przypadków rozpoznanie bywa przypadkowe, po radykalnej nefrektomii wykonywanej z powodu podejrzenia raka nerki; podobnie jak w opi- sywanych przez nas przypadkach. Postawienie prawidłowego rozpoznania przed operacją jest prawie niemożliwe. Brak jest klinicznych cech charakterystycznych, a opisywane zmiany w badaniach ultrasonograficznych, tomokomputerowych i rezonansu magnetycznego – gwiazdowata blizna centralna, a także obraz szpry- chowatego koła w fazie tętniczej angiografii i jednolity obraz z przejaśnieniem obwodowym guza w fazie żylnej nie są specyficzne i mogą w ogóle nie występo- wać jak w prezentowanym materiale (ryc. 2) lub występować w raku nerki (4,5,8,9).

Biopsja cienkoigłowa jest niewskazana ze względu na brak jałowości onkolo- gicznej i możliwość współistnienia oncocytoma i raka nerki w obrębie guza (4, 5). Metody różnicowania oncocytoma i raka nerki przy pomocy badań komórko- wych i molekularnych, określające różnice na poziomie DNA i układu HLA nie sąjednoznaczne i ukończone (7). Badania te sugerują możliwość przemiany zło- śliwej i przerzutów oncocytoma związaną jednak z atypią jądrową, a nie wielko- ścią guza.

Ze względu na możliwe współwystępowanie w około 7% przypadków raka nerki i oncocytoma w tej samej lub drugiej nerce, a nawet wewnątrz oncocytoma (4, 7) wydaje się, że przy braku oczywiście specjalnych przeciwwskazań i przy braku w chwili obecnej pewnych, różnicujących metod obrazowania lub marke- rów komórkowych najwłaściwszym postępowaniem jest radykalna nefrektomia.

WNIOSKJ

1.Każdy guz nerki powinien być dokładnie oceniony pod kątem swojej złośli- wości.

2.Pewne, przedoperacyjne rozpoznanie oncocytoma nerki rzadko jest możli- we; większość tych guzów nie odpowiada charakterystycznym obrazom ra- diologicznym pozwalającym na ich rozpoznanie.

3.Przy wprowadzeniu nowych badań obrazowych lub określeniu markerów komórkowych guza możliwe będzie kwalifikowanie pacjentów z oncocytoma do zabiegu oszczędzającego.

1. 1. Cohen C, McCue P. A., Dcrosc P. B. : Histogenesis of renal cell carcinoma and renal
2. oncocytoma. An immunochemical study. Cancer, 1988, 62, 1946.
3. 2. Elbę J. N., /full M. T.: Morphologic features of renal oncocytoma : light and electron
4. microscopy study. Hum. Path., 1984, 15, 1054.
5. 3. Klein M. J., Valensi Q. J.\ Proximal tubular adenomas of the kidney with so-called
6. oncocytic features. A clinicopathogical study of 13 cases of a rarely reported neo-
7. plasm. Cancer, 1976, 38, 906.
8. 4. Koslakopoulos A., Slavropou!os N. J.: Renal oncocytoma: management and treat-
9. ment. European Urology Update Series, 1995, 4, 2, 10.
10. 5. Kurpiński A., Kidawa A.,: Idzikowski K. i wsp.: Oncocytoma renis, Urol. Pol., 1993,
11. 46, 3, 272.
12. 6. LeiberM.M., Towera K. M., Farrow G M.: Renal oncocytomas. J. Urol., 1981, 125,481.
13. 7. Licht M. R., Novick A. C, Tubbs R .R. i wsp.: Renal oncocytoma: clinical and biolo-
14. gical correlates, J. Urol., 1993, 150, 1380.
15. 8. Selzman A. A., Hampel N., Hassan M. O.: Renal oncocytoma arising from a renal
16. cyst: a case report and review of the literature. J. Urol., 1994, 151, 1610.
17. 9. Tikkakoshi T., Paivansalo M., Alanen A. i wsp.: Radiologic findings in renal oncocy-
18. toma, Acta Radiol., 1991, 32, 363.
19. 10. Tyloch E, Tyloch J., Korenkiewicz J. i wsp.: Gruczolak kwasochlonny nerki (oncocy-
20. toma). Urol. Pol., 1991, 44.
21. 11. Zerban II., Nogueira E., Riedasch G. i wsp.: Renal oncocytoma: origin from the
22. collecting duct., Virchows Arch., 1987, 52, 375.
23. 12. Zippel L: Zur kenutris der Oncocyten. Virchows Arch. Pathol. Anat., 1942, 380, 360.