english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Od września 1990 roku w Klinice AM w Łodzi wykonano 296 biopsji gru-

czołu krokowego aparatem BIOPTY firmy BARD, pobierającym wycinek igłą o średnicy 0,8 mm wystarczającej dla dokładnej oceny histopatologicznej stop- nia zróżnicowania komórek raka stercza. W piśmiennictwie obserwowano na- stępujące powikłania po biopsji: krwawienia z odbytu, podwyższenie ogólnej ciepłoty ciała powyżej 38°C, zatrzymanie moczu, zapalenie jądra i najądrza, krwiomocz, domieszka krwi w nasieniu [1, 5, 7, 10]. Wyjątkowo rzadko opisy- wane są uszkodzenia narządów miednicy mniejszej [6, 9]. Powikłania przedsta- wiane przez autorów wymagały zwykle postępowania zachowawczego [1, 4, 5, 7, 8, 10]. Biopsja aparatem BIOPTY uważana jest za bezpieczną i pozbawioną poważniejszych powikłań [4, 5, 8]. W Klinice Urologii AM w Łodzi zaobser- wowano jednak powstanie olbrzymiego krwiaka okołopęcherzowego przemie- szczającego pęcherz moczowy i powodującego objawy dyzuryczne oraz bólo- we po biopsji gruczołu krokowego. Uznaną metodą leczenia krwiaka miednicy mniejszej jest jego ewakuacja i drenaż na drodze operacyjnej. Rzadziej stosuje się leczenie zachowawcze z an- tybiotykoterapia [2, 6, 9].

OPIS PRZYPADKU

U chorego Z. Ł., lat 59, 3.06.1994 roku wykonano rutynowąbiopsję przezod- bytniczą gruczołu krokowego z użyciem BIOPTY z powodu zmian w obrazie ultrasonograficznym stercza, sugerujących nowotwór. Przed wykonaniem bio- psji, a 14 dni po badaniu endorektalną głowicą ultrasonograficzną gruczołu kro- kowego pobrano krew w celu oznaczenia stężenia specyficznego antygenu ster- czowego (PSA) – 4,76 ng/ml. Uzyskany wynik histopatologiczny wycinka – Prostatitis in adenoma, ściana naczynia tętniczego (dr T. Krawczyk, Zakład Hi- stopatologii CZMP). Chory zgłosił się 14.06.1994 r. ze znacznymi objawami dyzurycznymi oraz bólami podbrzusza. W wykonanym badaniu USG stwier- dzono obecność przestrzeni płynowej o objętości około 30 ml w prawym dole biodrowym, uciskającą pęcherz moczowy (ryc. 1 i 2). Nie stwierdzono zastoju w obrębie układu kielichowo-miedniczkowego nerek. Zdecydowano o hospita- lizacji chorego. W warunkach szpitalnych wykonano urografię, stwierdzając znacznego stopnia przemieszczenie pęcherza moczowego w stronę lewą z wy- raźnymi objawami ucisku na pęcherz. Zastoju i cech kamicy w drogach moczo- wych nie stwierdzono (ryc. 3). Na zdjęciu po mikcji zaobserwowano po stronie lewej śladowe zaleganie środka cieniującego (ryc. 4). W dalszym etapie dia- gnostyki, ze względu na brak ostrych objawów wymagających wkroczenia ope- racyjnego w trybie pilnym, zdecydowano o nakłuciu obszaru płynowego pod kontrolą USG w miejscowym, nasiękowym znieczuleniu 1% lignokainą, uzy- skując treść zhemolizowanego krwiaka. Cech świeżego krwawienia nie zaob- serwowano, dlatego ewentualny zabieg operacyjny odroczono i zdecydowano o pozostawieniu drenu nefrostomijnego dla opróżnienia krwiaka oraz podano an- tybiotyk (Rocephin-Roche). W pierwszych dwóch dniach po wytworzeniu dre- nażu obserwowano wypływ krwistej treści z drenu w ilości około 10 ml na dobę. Drenaż utrzymano 14 dni, uzyskując w obrazie USG całkowite opróżnie- nie się krwiaka i prawidłowy obraz pęcherza moczowego. Chorego wypisano do domu w stanie ogólnym dobrym z zaleceniem wykonania badania USG po miesiącu, a urografii po trzech miesiącach od wytworzenia drenażu. W obrazie ultrasonograficznym stwierdzono prawidłowe układy kielichowo-miedniczko- we nerek bez cech kamicy oraz kształtny pęcherz moczowy z heteroechoge- nicznym gruczołem krokowym wypuklającym się do jego światła o wymiarach 46×39x24 mm o równej, pogrubiałej torebce. Urografia wykazała prawidłowy obraz dróg moczowych, a w szczególności nie stwierdzono objawów ucisku pęcherza moczowego (ryc. 5 i 6). Aktualnie objawy kliniczne przeszkody pod- pęcherzowej w oddawaniu moczu po zachowawczym leczeniu szpitalnym i ambulatoryjnym uległy znacznemu złagodzeniu. Stężenie PSA mieszczące się w granicach normy oraz negatywna biopsja pozwalają na dalszą ambulatoryjną obserwację chorego.

OMÓWIENIE

Przyjętą metodą leczenia urazów narządów miednicy mniejszej jest postępo- wanie operacyjne [1, 2, 6, 9]. Krwiaki okolicy zaotrzewnowej wymagają do- kładnej hemostazy i drenażu. Dobry ogólny stan oraz brak cech świeżego krwa- wienia pozwoliło w przypadku opisywanego chorego na odroczenie zabiegu operacyjnego i wytworzenie drenażu krwiaka pod kontrolą ultrasonograficzną. Całkowita ewakuacja krwiaka okołopęcherzowego poprzez dren nefrostomijny pozwoliła na wyleczenie bez konieczności narażania chorego na ogólne znie- czulenie i otwarty zabieg operacyjny.

1. [1] Aubert, J.: Complications des biopsies prostatiąues. Analyse d'une serie de 4764
2. biopsies. Prog. Urol. (1992) 2(3), 484-487.
3. [2] Borkowski, A., Borówka, A.: Urazy narządów miednicy mniejszej i zewnętrznych
4. narządów płciowych. PZWL, Warszawa 1990.
5. [3] Brawer, M.,K.: The diagnosis of prostatic carcinoma. Cancer (1993), 71 (3 suppl.),
6. 899-905.
7. [4] Delmas, V, Billebaud, T., Villers, A., Boccon-Gibod, L.:. Les complications de biop-
8. sies prostatiques. Prog. Urol. (1993), 3 (5), 741.
9. [5] Gustaffson, O., Norming, U., Nyman, C. R., Ohstrom, M.: Complications following
10. combined transrectal aspiration and core biopsy of the prostate. Scand. J. Urol.
11. Nephrol. (1990), 24 (4), 249-251.
12. [6] Hemał, A. K., Wadhwa, S. N., Taneja, R.: Trucut biopsy of the prostate: an unusual
13. complication. Br. J. Urol. (1994), 73 (1), 103-104.
14. [7] Lloyd, S. N., Colins, G. N., Hehir, M., McKeMe, G. B.: Complications of the ultra-
15. sound-guided prostate biopsy. Br. J. Urol. (1994), 73 (5), 599-600.
16. [8] Nava, L. Consonni, R Guazzoni, G., Montorsi, E, Scattoni, V, Da-Pozzo, L., Colom-
17. bo, R., Rigatti, R: Biopsia prostatica ecoguidata transperineal e transrettale: com-
18. plicanze delie due metodiche. Arch. Ital. Urol. Androl. (1993), 65 (4), 375-377.
19. [9] Seymour, M. A., Oesterling, J. E.: Anterior rectal wall hematoma: complication of
20. transrectal ultrasound-guided biopsy of prostate. Urology (1992), 39 (2), 177-181.
21. [10] Webb, J. A. Shanmuganathan, K., McLean, A.: Complications of ultrasound-gu-
22. ided transperineal prostate biopsy. A prospective study. Br. J. Urol. (1993), 72 (5),
23. 775-777.