PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

FORTECORTIN W LECZENIU CHOROBY PEYRONIEGO
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1997/50/1.

autorzy

Barbara Darewicz, Janusz Darewicz, Tadeusz Werel
Klinika Urologii AM w Białymstoku
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. J. Darewicz

słowa kluczowe

prącie choroba Peyroniego sterydoterapia miejscowa

streszczenie

Cel pracy. Wykazanie leczniczego działania Fortecortinu w chorobie Pey-
roniego, wstrzykiwanego miejscowo do zmian w osłonkach białych ciał ja-
mistych prącia.
Material i metoda. Leczono 23 chorych, którym wykonywanio iniekcje 8
mg Fortecortinu do zmian w osłonkach białych co 4 tygodnie przez okres 6
miesięcy.
Wyniki. 10 chorych (43,4%) uznano za wyleczonych. U 9 stwierdzono
poprawę w tym ustąpienie bólów w czasie stosunku płciowego, zmniejsze-
nie skrzywienia prącia, poprawę potencji oraz zmniejszenie zmian w osłon-
kach białawych.
Wnioski. Lek jest najbardziej skuteczny we wczesnej zapalnej fazie cho-
roby. Jeśli 6-12-miesięczna kuracja nie daje oczekiwanych wyników tera-
peutycznych, dalsze jej prowadzenie traci sens. Na podstawie 43% do-
brych wyników twierdzimy, że Fortecortin jest dość skutecznym prepara-
tem w leczeniu choroby Peyroniego.

W 1743 roku Francois de la Peyronie, nadworny lekarz króla Francji Ludwi-

ka XV, po raz pierwszy opisał trzy przypadki choroby charakteryzującej się obecnością bliznowatych zmian w osłonce białawej. Od tego czasu chorobę przyjęto nazywać jego imieniem [1]. W piśmiennictwie można też spotkać i inne określenia takie jak: plastyczne stwardnienie prącia, czy cavernositis. Do- kładne statystyki odnośnie do chorobowości i zapadalności nie są prowadzone. Horton i wsp. w oparciu o dokumentację własnego ośrodka obejmującą ostat- nie 50 lat stwierdzili, iż występuje ona u około 1% dorosłych mężczyzn, najczę- ściej w wieku 50-60 lat [6]. Jedną z metod leczenia jest miejscowa terapia kortykoidami [3,4,9, 10].


MATERIAŁ I METODA


Leczono ambulatoryjnie 23 mężczyzn w wieku od 24 do 66 lat. Podstawą rozpoznania był wywiad, w którym dominowały objawy bólowe oraz badanie fizykalne ujawniające charakterystyczną płytkę w obrębie osłonki białawej. U wszystkich pacjentów stwierdzono zgrubienia o wymiarach od 1 do 4 cm. 20 chorych podawało różnej wielkości skrzywienie prącia i ból w czasie stosunku, 8 z nich zauważyło osłabienie wzwodów. Dokładny czas trwania choroby w niektórych przypadkach był trudny do ustalenia. W przybliżeniu wynosił on od kilku miesięcy do 2 lat.


Do leczenia użyto Fortecortin (sól sodową fosforanu dexametazonu) produk- cji niemieckiej firmy Merc w ampułkach zawierających 0,008 preparatu. Iniek- cje wykonywano w odstępach co 4 tygodnie przez okres 6 miesięcy. Po tym okresie przeprowadzono badania kontrolne, oceniając wielkość płyt- ki, pytając o jakość erekcji oraz zbierając dane odnośnie do bólu i skrzywienia prącia w czasie wzwodu.


WYNIKI


Wśród 23 leczonych, 19 pacjentów podało poprawę ogólnego samopoczucia oraz ustąpienie bądź zmniejszenie dolegliwości w porównaniu ze stanem sprzed leczenia. 16 stwierdziło ustąpienie bądź zmniejszenie skrzywienia prącia, a 7 podało poprawę potencji. Obiektywną poprawę, równoznaczną z wyleczeniem, stwier- dzono u 10 chorych (43,5%), u których włókniste płytki zniknęły prawie całkowi- cie lub pozostały minimalne. Czterech pacjentów nie zauważyło jakiejkolwiek zmiany. Powikłań po iniekcjach Fortecortinu nie obserwowano. Zestawienie wy- ników ilustruje tabela I.


DYSKUSJA


Pomimo wielokierunkowych badań, etiologia i patogeneza choroby Peyro- niego jest wciąż niejasna. Wśród czynników wywołujących wymienia się: prze- wlekłe drażnienie prącia w czasie stosunków, niedobór witaminy E, zaburzenia między poziomem serotoniny a aktywnością monoaminooksydazy na poziomie tkankowym, infekcje, zmiany miażdżycowe, kolagenozy. Ostatnio wykazano związek między chorobą Peyroniego a występowaniem antygenów zgodności tkankowej należących do grupy B7 układu HLA-B. Wreszcie Nyberg i wsp. zidentyfikowali dziedziczną postać choroby przekazywaną w sposób autoso- malny dominujący i mającą związek z chorobą Dupuytrena oraz obecnością antygenu zgodności tkankowej HLA-B27 [7]. Morfologicznie we wczesnych stadiach choroby stwierdza się, obok cech vasculitis, nacieki limfocytarne.


W późniejszych okresach zmiana włóknista ulega zwyrodnieniu w postaci szkliwienia, czasem pojawiają się w niej ogniska metaplazji chrzęstnej lub kostnej z towarzyszącym odkładaniem soli wapnia. Vande Berg i wsp. uważają, że cho- roba jest spowodowana nieprawidłową odpowiedzią o podłożu autoimmunolo- gicznym na działanie czynników uszkadzających naczynia prowadzącą do zmian rozrostowych tkanki łącznej włóknistej [8].


W leczeniu zachowawczym stosuje się różne leki, podając je miejscowo lub ogólnie. Należą do nich: witamina E, para-aminobenzoesan sodu (potaba), para- thormon, beta-aminoprioprionitryl, kolagenaza, dwumetylosulfotlenek (DMSO), prokarbazyna, tamoksyfen, werapamil, kolchicyna, interferon-alfa, orgoteina [2]. Wykonuje się również zabiegi z wykorzystaniem promieni jonizujących, diater- mię krótkofalową, jontoforezę histaminową czy okłady z borowiny.


Stwierdzenie morfologicznego podłoża choroby, którym jest przewlekły pro- ces zapalny z następowym powstawaniem tkanki łącznej włóknistej skłoniło nas do zastosowania preparatu z grupy sterydów ? Fortecortinu, wykazujące- go działanie ponad 30 razy silniejsze od hydrokortyzonu. Dzięki swemu działaniu lek jest najbardziej skuteczny we wczesnej, zapalnej fazie choroby. Niektórzy jednak wykazali możliwość, przy dłuższym stosowa- niu, niekorzystnego działania sterydów w postaci zaników tkankowych i zwłók- nień [5, 6].


W czasie 6 miesięcznej obserwacji nie zauważyliśmy opisywanych powi- kłań. Stoimy na stanowisku, że jeśli 6-miesięczna lub maksymalnie 12-mie- sięczna kuracja nie daje oczekiwanych wyników, nie ma sensu dalsze jej pro- wadzenie i pacjentów należy kwalifikować do leczenia chirurgicznego. Na podstawie ponad 43% dobrych wyników w postaci cofnięcia się lub znacz- nego zmniejszenia zmiany w osłonce białawej, z towarzyszącym ustąpieniem bólu i skrzywienia prącia podczas wzwodu oraz poprawą funkcji płciowych, można wnioskować, że Fortecortin jest skutecznym preparatem w leczeniu cho- roby Peyroniego.

piśmiennictwo

  1. [1] Carson, C. C: Francois Gigot de la Peyronie. lnvest. Urol., 1981, 19, 62-63
  2. [2] Darewicz, J., Werel, T., Darewicz, B., Gałek, L.: Ocena wyników leczenia pacjen-
  3. tów z chorobą Peyronie po zastosowaniu miejscowych iniekcji orgoteiny. Urol. Pol.,
  4. 48, 214-216
  5. [3] DeSanctis, P. N., Furey, C. A. Jr.:: Steroid injection therapy for Peyronie 's disease:
  6. a 10 year Summary and review of 38 cases. J. Urol., 1967, 97, 114-116
  7. [4] Furey, C. A. Jr.: Peyronie s disease treatmant by the local injection of meticortelo-
  8. ne and hydrocortisonu J. Urol., 1957, 77, 251-266
  9. [5] Gelbard, M. K.., Hayden, B.: Expanding contractures of the tunica albuginea due to
  10. Peyronie s disease with temporalis fascia free grafts. J. Urol. 1991, 145, 112?IIb
  11. [6] Horton, C. E., Sadove, R. C, Devine, C. J. Jr.: Peyronie s disease. Ann. Piast.
  12. Surg., 1987, 18, 121-127
  13. [7] Nyberg, L. M. Jr., Bias, W. B., Hochberg, M. C, Walsh, P. C: Identification of an
  14. inherent form of Peyronie s disease with autosomal dominant inheritance and as-
  15. sociation with Dupuytren s contracture and histocompatibility B7 cross-reacting
  16. antigens. J. Urol., 1982, 128, 48-51
  17. [8] Vande Berg J. S., Devine C. J. Jr., Horton C. E., Somers K. D., Wright G. L. Jr.,
  18. Leffel M. S., Dawson D. M., Gleischman S. H., Rowe M. J.: Peyronie 's disease: an
  19. electron microscopic study. J. Urol., 1981, 126, 333 - 336.
  20. [9] Williams, G., Green, N. A.: The non-surgical treatment of Peyronie's disease.
  21. Br. J. Urol., 1980,52, 392-395
  22. [10] Winter, C. C, Khana, R.: Peyronie's disease: results with dermo-jet injection of
  23. dexametazone. J. Urol., 1975," 114, 898-900