PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

INTERFERON W PALIATYWNYM LECZENIU RAKA NERKI I JEGO PRZERZUTÓW
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1997/50/2.

autorzy

Witold Cerski, Eugeniusz Miękoś, Zbigniew Jabłonowski
Klinika Urologii Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi
Kierownik: prof. dr hab. med. E. Miękoś

słowa kluczowe

nerka rak nerki przerzuty interferon a 2a

streszczenie

Cel pracy. Celem pracy jest wstępna ocena skuteczności działania pre-
paratu interferon a 2a (ROFERON-A firmy Roche) stosowanego u chorych z
nieoperacyjnym rakiem nerki lub/i jego przerzutami.
Materiał i metoda. Leczeniu poddano 7 chorych. U 3 chorych wyko-
nano nephrectomia (nie będącą zabiegiem radykalnym ? naciekanie raka
poza powięź Geroty). U 4 pozostałych jedynym zabiegiem leczniczym była
embolizacja tętnicy nerkowej ze względu na nieoperacyjność guza.
Interferon (monoterapia) stosowano w cyklach 3- i 6-miesięcznych, podając
go 3 razy w tygodniu w rosnących dawkach od 3 do 18 MIU na dawkę w
zależności od tolerancji leku przez chorego.
U wszystkich leczonych wystąpiły niegroźne objawy uboczne, najczęściej
grypopodobne.
U wszystkich chorych wykonano biochemiczne badania kontrolne co miesiąc
oraz diagnostykę obrazową (USG, Rtg, CT, scyntygrafię) co 3 miesiące.
Wy n iki. U 6 chorych po kuracji nie stwierdzono cech progresji choroby. 1
chory w 3 miesiące po kuracji zmarł. Najdłuższy okres obserwacji wynosi
ponad 28 miesięcy.
Wnioski. Wyniki leczenia wydają się zachęcające.

Leczenie interferonem (immunoterapią) jest jedną z alternatywnych metod

leczenia uzupełniającego (obok chemioterapii, hormonoterapii czy radioterapii) w nieoperacyjnych guzach nerek lub ich przerzutach do innych narządów. Nieświadomie, zjawisko immunostymulacji preparatami roślinnymi wyko- rzystywane było od wieków przez ludy Ameryki Południowej i Dalekiego Wschodu. Obecna immunoterapią wprowadzona została do praktyki klinicznej stosunkowo niedawno i wykorzystuje interferony oraz inne białka produkowa- ne przez komórki układu odpornościowego (limfocyty T i B, makrofagi), a uzy- skiwane na skalę przemysłową dzięki rekombinacji genomu komórek bakteryj- nych na drodze inżynierii genetycznej [7, 9]. Stosowany przez nas preparat interferonu a 2a (ROFERON-A) biosyntety- zowany jest przez szczepy bakterii E. coli w wyniku rekombinacji ich DNA.


Biologiczny efekt działania interferonu wciąż nie jest do końca poznany (ryc. 1) [8, 10].


MATERIAŁ I METODA


Preparat interferon a 2a (ROFERON-A, Roche) zastosowano u 7 chorych z guzem nerki lub guzem nerki i przerzutami do innych narządów (do drugiej nerki ? 2 chorych, do płuc ? 2 chorych, do wątroby—1 chory, do węzłów przestrzeni zaotrzewnowej ? 1 chory, do węzłów szyjnych ? 1 chory, do nad- nercza ? 1 chory, do kości ? 1 chory). Byli to: 5 mężczyzn i 1 kobieta w wieku od 50 do 71 lat (tabela I). U 2 chorych wykonano nefrektomię, u 4 chorych embolizację tętnicy nerkowej (zawiesiną spongostanu lub sprężynką Giantur- co).


Do leczenia kwalifikowano chorych, u których wykonany zabieg nefrektomii okazał się nieradykalny (naciek nowotworowy na torebkę tłuszczową) lub cho- rych z guzem nieoperacyjnym lub/i przerzutami do innych narządów. Chorzy nie mogli mieć chorób powodujących niewydolność szpiku, nerek i wątroby, ciężkich chorób serca, chorób ośrodkowego układu nerwowego. Interferon podawano w iniekcjach domięśniowych lub podskórnych 3 razy w tygodniu w dawkach od 3 do 18 MTU (milion jednostek międzynarodowych) w cyklach 3- lub 6-miesięcznych. Starano się utrzymać najwyższą dawkę dobrze tolerowaną przez chorego. Była to monoterapia ? w trakcie jej trwania nie podawano leków hormonalnych ani cytostatyków (stosowano jedynie leki ob- jawowe np. przeciwbólowe lub przeciwgorączkowe).


Przed rozpoczęciem leczenia wykonywano badania biochemiczne wydolności wątroby i nerek, badania morfologiczne krwi, poziom immunoglobulin w surowi- cy, poziom niektórych markerów onkologicznych. Badania te powtarzano co mie- siąc oraz po kuracji. Badania z zakresu diagnostyki obrazowej (DSA, USG, CT, Rtg klatki piersiowej i badania scyntygraficzne) wykonywano przed kuracją, a niektóre z niech kontrolnie co 3 miesiące od jej rozpoczęcia. Każdorazowo okre- ślano stan ogólny chorego według skali Karnofskiego oraz kontrolowano masę ciała. Każdorazowo kurację rozpoczynano w warunkach szpitalnych, a po 1 lub 2 tygodniach kontynuowano ją w trybie ambulatoryjnym, utrzymując stały kontakt z chorym.


WYNIKI


Najdłuższy czas obserwacji chorych po leczeniu wynosi ponad 28 miesięcy. U wszystkich chorych, u których stosowano interferon, wystąpiły w początko- wym stadium leczenia objawy uboczne w postaci gorączki, objawów grypopo- dobnych, dyspeptycznych i ogólnego osłabienia (tabela II). Ustąpiły one samo- istnie lub po zastosowaniu leków objawowych (przeciwbólowych lub przeciw- gorączkowych) i nie powodowały konieczności przerwania leczenia, a jedynie czasowego obniżenia dawki leku u 1 chorego.


Wyniki leczenia oceniano według 4-stopniowej skali:


1.Całkowita remisja (całkowite ustąpienie zmian).


2.Częściowa remisja (zmniejszenie guza lub/i przerzutów).


3.Stabilizacja (brak postępu choroby).


4.Progresja (powiększenie guza lub/i przerzutów, bądź pojawienie się nowych).


U 3 chorych po leczeniu nastąpiła częściowa remisja (zmniejszenie się guza lub przerzutów) lub stabilizacja choroby. U 3 chorych zaobserwowano stabili- zację choroby. U 1 chorego po 3 miesięcznym cyklu leczenia nastąpiła progre- sja choroby i zgon w 3 miesiące po zakończeniu leczenia. U żadnego chorego nie wystąpiła pełna remisja. U żadnego chorego nie wystąpiły znamienne zmia- ny w kontrolnych badaniach biochemicznych i morfologicznych (co świadczy o prawidłowej funkcji wątroby, nerek i szpiku).


OMÓWIENIE


Chirurgiczne leczenie raka nerkowokomórkowego jest jedynym skutecznym spo- sobem leczenia. Wyleczenie osiąga się jednak tylko w początkowych stadiach za- awansowania nowotworu (T-l i częściowo T-2). Rokowanie w bardziej zaawanso- wanych okresach choroby jest niepomyślne i jak dotąd nie znaleziono skutecznej metody leczenia. Napromienianie, chemioterapia czy hormonoterapia nie zapewnia chorym wyleczenia ani długich remisji. Nadzieje wzbudza immunostymulacja i immunoterapią wykorzystująca między innymi preparaty interferonu [5, 6]. Pomimo wdrożenia leku do klinicznego stosowania, wciąż nie jest w pełni znany jego mechanizm działania, najkorzystniejsza dawka, czas stosowania, efekt łączenia z innymi lekami [1, 2, 3, 4, 11].


Niewielka grupa leczonych przez nas chorych (głównie z powodu wysokich kosztów kuracji) oraz krótki czas obserwacji nie pozwala na wyciąganie wnio- sków, ale uzyskane wyniki wydają się zachęcające.

piśmiennictwo

  1. [1] Chouddhury, M., Efros, M., Mittelman, A.: Interferons and interleukins in
  2. metastatic renal cell carcinoma. Urology, 1993, 41, 67.
  3. [2] Ellerhorst, ]., Kilbourn, R., Amato, R., Zukiwski, A., Jones, E., Logothetis,
  4. C: Phase II trial of low dose y-interferon in metastatic renal cell carcinoma. J. Urol.,
  5. 1994,152, 841.
  6. [3] Fossa, S., Kramar, A., Droz, J.: Prognostic factors and survival in patients with
  7. metastatic renal cell carcinoma treated with chemotherapy or interferon alfa. Eur. J.
  8. Cancer, 1994, 30A, 1310.
  9. [4] Fossa, S., Jones, M., Johnson, R, Joffe, }., Holdener, E., Elson, R, Ritchie,
  10. A.: Interferon-alpha and survival in renal cell cancer. Brit. J. Urol., 1995, 76, 286
  11. [5] Goepel, M., Rubben, W.: Adjuyant therapy in renal cancer. World J. Urol., 1991,
  12. 9, 232.
  13. [6] Guinon, R, Yogelzang, N., Fremgen, A., Chimel, J., Sylvester, J.: Renal cell carci-
  14. noma: tumor size, stage and survival. J. Urol., 1995,153, 901.
  15. [7] Kernion, B., Sarna, G., Trinidada, A.: The treatment of renal cell carcinoma
  16. with human leukocyte alpha interferon. J. Urol, 1983,130,1063.
  17. [8] Niederle, N., von Wussow, R: Interferon. Praklinische und klinische befunde.
  18. Berlin 1990,1-45.
  19. [9] Oliver, R., Nethersell, A., Bottomley, }.: Unexplained spontaneos regression
  20. and a-interferon as treatment for metastatic renal carcinoma. Brit. J. Urol., 1989,
  21. 63,128.
  22. [10] Rinehart, J., Young, D., Laforge,}., Coluburn, D., Neidhart, J.: Phase I/II trial of
  23. recombinant gamma-interferon in patients with renal cell carcinoma: immunologic
  24. and biologic effects. J. Biol. Resp. Mod., 1987, 6,302.
  25. [11] Thiounn, N., Mathiot, C, Dorval, T, Flam, T. A., Tartour, E., Mosseri, V., Ze-
  26. rbib, M., Fridman, W. H., Debre, B.: Lack of efficacy oflow-dose subcutaneous
  27. recombinant interleukin-2 and interferon-a in the treatment of metastatic renal cell
  28. carcinoma. Brit. J. Urol., 1995, 75, 586.