english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Odpływ pęcherzowo-moczowodowy występuje w ogólnej populacji

dorosłych w około 1% [4-6, 8, 9]. Zwykle ma charakter wtórny, a u męż- czyzn jest związany z długotrwałą obecnością przeszkody podpęche- rzowej w odpływie moczu i rozpoznawany u 5-30% mężczyzn z łagod- nym rozrostem stercza (łrs) [1, 4]. Nierzadko towarzyszy kamicy pęche- rza moczowego oraz występuje po urazach cewki moczowej. Odpływ pęcherzowo-moczowodowy stwierdza się również w swoistym zakaże- niu gruźliczym [4]. Odpływ jatrogenny może być powikłaniem prze- szczepienia moczowodu lub przezcewkowego nacięcia ureterocoele [3, 4, 7]. Przezcewkowa elektroresekcja (TURP) łrs lub operacyjne wy- łuszczenie gruczolaka stercza może być również przyczyną wystąpienia odpływu, który zwykle ustępuje samoistnie [1,4,6]. We wczesnym okre- sie pooperacyjnym odpływ stwierdza się u 17%, a w rok po operacji tyl- ko u 1% chorych [1, 3, 8]. Odpływ u ponad 70% dorosłych objawia się zakażeniem układu moczowego [1, 3, 4, 5, 6]. Wtórny odpływ pęcherzowo-moczowodowy u dorosłych zwykle poddaje się leczeniu za- chowawczemu lub ustępuje po operacyjnym usunięciu przeszkody pod- pęcherzowej [1, 3, 4, 9].

Klasyfikacją odpływów stosowaną obecnie najpowszechniej jest sys- tem opracowany w 1966 roku przez Heikela i Parkkulainena, przyjęty w 1976 roku przez International Reflux Study Committee [4, 5]. Jest to kla- syfikacja pięciostopniowa:

I° ? odpływ do nie poszerzonego moczowodu; II° ? odpływ do moczowodu, miedniczki nerkowej i kielichów bez ich poszerzenia;

III° ? odpływ do moczowodu, miedniczki nerkowej i kielichów z nie- wielkim poszerzeniem górnych dróg moczowych i nieznacznym wygła- dzeniem zarysów załamków kielichów;

IV° ? umiarkowane poszerzenie miedniczki nerkowej i kielichów z całkowitym wygładzeniem zarysów ich sklepień przy zachowanym uwy- pukleniu brodawek nerkowych w większości kielichów;

V° ? moczowód jest znaczne poszerzony i ma kręty przebieg, mied- niczka nerkowa jest poszerzona, zarysy poszerzonych kielichów nerko- wych są kolbowate. Klasyfikacja ta jest zalecana do stosowania w oddziałach urologicz- nych przez Polskie Towarzystwo Urologiczne.

MATERIAŁ I METODA

Obserwacji poddano 297 wybranych chorych, u których w okresie ostatnich trzech lat w Klinice Urologii AM w Łodzi wykonano pierw- szorazowe przezcewkowe elektroresekcje. U wszystkich chorych wy- stępowało znaczne zaleganie lub zatrzymanie moczu z powodu łagod- nego rozrostu gruczołu krokowego. W omawianej grupie chorych nie. stwierdzono kamicy moczowej, wodonerczy i innych czynników pod- trzymujących zakażenie. Żaden z chorych nie był uprzednio leczony operacyjnie.

U 29 chorych przez długi okres po TURP utrzymywała się znamienna bakteriuria. Posiewy z moczu wykonywano po 3, 6, 9 i 12 tygodniach od dnia zabiegu, stosując leczenie zgodne z uzyskaną lekowrażliwością wy- hodowanych kolonii bakteryjnych. U wszystkich tych chorych, w celu ustalenia przyczyny długotrwałego zakażenia, wykonano cystoskopię, a u części pacjentów, u których na podstawie przeprowadzonych badań podejrzewano obecność odpływów pęcherzowo-moczowodowych, wy- konano cystografię.

WYNIKI

Spośród 297 chorych poddanych obserwacji u 29 stwierdzono znamien- ną bakteriurię utrzymującą się powyżej 12 tygodnia od przeprowadzo- nego zabiegu elektroresekcji przezcewkowej gruczołu krokowego. Wszy- scy chorzy byli w tym okresie leczeni zgodnie z uzyskaną oceną lekow- rażliwości wyhodowanych bakterii. U tych 29 chorych wykonano cysto- skopię oraz cystografię, która u 8 z nich potwierdziła obecność odpły- wów pęcherzowo-moczowodowych. Wyniki ilustruje Tabela I.

OMÓWIENIE

Na podstawie 23-letnich doświadczeń w TURP uważamy, że utrzy- mujące się pomimo intensywnego leczenia zakażenie moczu po upły- wie 12 tygodni jest wskazaniem do ustalenia jego przyczyny. Chorzy wymagają przede wszystkim wykonania cystoskopii dla oceny doszczęt- ności przeprowadzonego zabiegu i ustalenia ewentualnego zalegania moczu. Przeprowadzenie tego postępowania pozwala na ewentualne wypłukanie pozostających w świetle pęcherza skrawków stercza i ocenę przebiegu gojenia się loży pooperacyjnej.

Jak wiadomo u części chorych z długotrwałym, bardzo dużym zale- ganiem lub całkowitym zatrzymaniem moczu stwierdza się odpływy pęcherzowo-moczowodowe, które po elektroresekcji mogą być przyczy- ną długotrwałych zakażeń nie poddających się leczeniu [1, 2, 4-7]. Wy- daje się, że w przypadkach utrzymującej się powyżej 3 miesięcy bakte- riurii po TURP, bez zalegania moczu, poza cystoskopią powinno się wy- konywać cystografę w celu wyjaśnienia przyczyny braku efektów lecze- nia zakażenia układu moczowo-płciowego.

1. [1] Amar, A. D., Das, S.: Vesicoureteral reflux in patients with ohstnuctwe prosta-
2. tic disease. J. Urol., 1985, 133 (2), 194-197.
3. [3] Belman, A. B.: A perspectiu on uesicoureteral reflux. Urol. Clin. North. Am.,
4. 1995, 22 (11), 139-50.
5. [2] Basiewicz, Cz. , Dzierżak, Cz.: Wstępna ocena adenomektommi metodą ]uva-
6. ra w aspekcie występowania odpływu pęcherzowo-moczowodowego oraz współist-
7. nienia zakażenia w drogach moczowych. Urol. Pol., 1987, 3, 177.
8. [4] Borówka, A.: Odpływ pęcherzowo-moczowodowy. Urologia. Tom II, pod re-
9. dakcją J, Zielińskiego i J. Leńki, PZWL, Warszawa 1993, 27-50.
10. [5] Krzeska, I. , Krzeski, T.: Nefropatia refluksowa u dzieci. PZWL, Warszawa
11. 1987, 7-54.
12. [6] Nauv, D. , Hertz, M. , Hanani, Y. , Many, M. , Jonas, P: Vesicoureteral
13. reflux in adults: a review of 95 patients. Eur. Urol. 1987, 13, 229-232.
14. [7] Prajsner, A.: Odpływ pęcherzowo-moczowodowyjako powikłanie po przezcewko-
15. wej elektroresekcji gruczolaka stercza. Urol. Pol., 1990, 1, 25.
16. [8] Walker, R. D.: Vesicoureteral reflux update: effect of prospective studies on cur-
17. rent management. Urology, 1994, 43 (3), 279-283.
18. [9] Zucchelli, P., Baggi, R.: Vesicoureteral reflux and reflui nephropathy in adults.
19. Contrib. Nephrol., 1988, 61, 210-219.