english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Rak prącia występuje częściej u mężczyzn po 60 r.ż. Liczba nowowy-

krytych przypadków tego nowotworu w Polsce w 1994 r. wynosiła 161 [10]. Niestety nadal wysoki odsetek mężczyzn zgłasza się do lekarza, gdy występują już przerzuty do węzłów chłonnych. Większość nieleczonych chorych umiera w okresie 2-3 lat [7].

MATERIAŁ I METODA

W okresie od 1990 1996 r. w Instytucie Onkologii w Warszawie z po wodu raka prącia operowano 39 mężczyzn. Średni okres jaki upłynął od zauważenia przez chorego zmiany na prąciu do zgłoszenia się do leka- rza wynosił średnio 13 miesięcy (1-24 miesięcy), a do chwili operacji śred- nio 15 miesięcy (1-25 miesięcy).

W badaniu fizycznym u 15 mężczyzn w chwili zgłoszenia się do Insty- tutu Onkologii stwierdzono powiększenie węzłów chłonnych pachwino- wych. U 10 chorych obustronnie, a u reszty po jednej ze stron. Biopsja cienkoigłowa zmian węzłowych w pachwinie wykazała obecność raka u 7 chorych, a u 4 nie udało się uzyskać reprezentatywnego materiału do oceny cytologicznej. U pozostałych chorych biopsji cienkoigłowej nie wy- konywano.

Dwunastu chorym usunięto napletek. W 18 przypadkach wykonano częściową amputację prącia, a u reszty prącie usunięto w całości. Siedemnastu chorym usunięto węzły chłonne pachwinowe powierz- chowne i głębokie (w tym u 2 chorych biodrowe).

WYNIKI

Badanie mikroskopowe usuniętych zmian wykazało raka śródnabłon- kowego (pTis) u 1 chorego, u 20 chorych raka naciekającego tkanki mięk- kie podnabłonkowe (pTl). U 14 mężczyzn rak naciekał ciała gąbczaste lub/ i jamiste (pT2). U 7 chorych z tej grupy stwierdzono przerzuty do usuniętych węzłów chłonnych. U 4 chorych rak naciekał cewkę moczo- wą (pT3). Wszyscy chorzy z tej grupy mieli przerzuty do węzłów chłon- nych.

U 6 chorych badanie mikroskopowe usuniętych węzłów chłonnych nie wykazało obecności komórek raka. U kolejnych 6 rak występował po obu stronach, a u reszty po jednej ze stron.

Najczęstszym powikłaniem po zastosowanym leczeniu operacyjnym był przedłużony wyciek chłonki z rany (średnio 22 dni) u 7 chorych. U 4 mężczyzn brzegi rany rozeszły się na odcinku kilku cm, jednak ponowne zeszycie rany nie było konieczne. U 3 chorych doszło do zakażenia rany, Rak prącia występuje częściej u mężczyzn po 60 r.ż. Liczba nowowy- krytych przypadków tego nowotworu w Polsce w 1994 r. wynosiła 161 [10]. Niestety nadal wysoki odsetek mężczyzn zgłasza się do lekarza, gdy występują już przerzuty do węzłów chłonnych. Większość nieleczonych chorych umiera w okresie 2-3 lat [7].

MATERIAŁ I METODA

W okresie od 1990 1996 r. w Instytucie Onkologii w Warszawie z po wodu raka prącia operowano 39 mężczyzn. Średni okres jaki upłynął od zauważenia przez chorego zmiany na prąciu do zgłoszenia się do leka- rza wynosił średnio 13 miesięcy (1-24 miesięcy), a do chwili operacji śred- nio 15 miesięcy (1-25 miesięcy).

W badaniu fizycznym u 15 mężczyzn w chwili zgłoszenia się do Insty- tutu Onkologii stwierdzono powiększenie węzłów chłonnych pachwino- wych. U 10 chorych obustronnie, a u reszty po jednej ze stron. Biopsja cienkoigłowa zmian węzłowych w pachwinie wykazała obecność raka u 7 chorych, a u 4 nie udało się uzyskać reprezentatywnego materiału do oceny cytologicznej. U pozostałych chorych biopsji cienkoigłowej nie wy- konywano.

Dwunastu chorym usunięto napletek. W 18 przypadkach wykonano częściową amputację prącia, a u reszty prącie usunięto w całości. Siedemnastu chorym usunięto węzły chłonne pachwinowe powierz- chowne i głębokie (w tym u 2 chorych biodrowe).

WYNIKI

Badanie mikroskopowe usuniętych zmian wykazało raka śródnabłon- kowego (pTis) u 1 chorego, u 20 chorych raka naciekającego tkanki mięk- kie podnabłonkowe (pTl). U 14 mężczyzn rak naciekał ciała gąbczaste lub/ i jamiste (pT2). U 7 chorych z tej grupy stwierdzono przerzuty do usuniętych węzłów chłonnych. U 4 chorych rak naciekał cewkę moczo- wą (pT3). Wszyscy chorzy z tej grupy mieli przerzuty do węzłów chłon- nych.

U 6 chorych badanie mikroskopowe usuniętych węzłów chłonnych nie wykazało obecności komórek raka. U kolejnych 6 rak występował po obu stronach, a u reszty po jednej ze stron. Najczęstszym powikłaniem po zastosowanym leczeniu operacyjnym był przedłużony wyciek chłonki z rany (średnio 22 dni) u 7 chorych. U 4 mężczyzn brzegi rany rozeszły się na odcinku kilku cm, jednak ponowne zeszycie rany nie było konieczne. U 3 chorych doszło do zakażenia rany, u 3 wystąpił obrzęk kończyn dolnych i narządów płciowych, u 2 wystą- piło zwężenie przeszczepionej cewki moczowej.

W okresie średnio 26 miesięcy obserwacji (2 miesiące – 6 lat) 4 chorych zmarło z powodu uogólnionej choroby nowotworowej (średnio 20 mie- sięcy po zabiegu). U 3 chorych wystąpiła wznowa miejscowa. Z tego po- wodu poddani zostali brachyterapii.

7 chorych mnogimi przerzutami do węzłów chłonnych poddano adju- wantowej radioterapii (45 Gy). 2 chorych z tej grupy po radioterapii otrzy- mało chemioterapię (bleomycyna, metotrexat, cisplatyna).

DYSKUSJA

Leczenie raka prącia nadal wywołuje liczne kontrowersje. Nie ustalo- no czy należy usuwać węzły chłonne pachwinowe, gdy w badaniu fi- zycznym nie są powiększone i narażać chorego na powikłania poopera- cyjne, które mogą wystąpić nawet u 30% chorych lub spowodować zgon u 3 % chorych [1,8]. Innym sposobem postępowania jest regularna obser- wacja chorego i usunięcie węzłów chłonnych w razie ich powiększenia, co u większości następuje w okresie pierwszych 2-3 lat. Powiększenie węzłów chłonnych obserwowane w chwili rozpoznania raka występuje u 40 – 80% chorych i w połowie przypadków spowodowane jest obecno- ścią przerzutów nowotworowych a w połowie odczynem na towarzy- szące zakażenie. Wg Schellhamera [7], gdy węzły chłonne są palpacyjnie wyczuwalne i w badaniu mikroskopowym stwierdza się komórki raka w najmniej dwóch węzłach to prawdopodobieństwo przeżycie 5 lat waha się od 20-50%. Natomiast gdy w usuniętych węzłach chłonnych komórki raka występują tylko w 1 węźle (minimal nodal metastases) to prawdo- podobieństwo przeżycia 5 lat wynosi 80-90% [3, 9]. Wraz ze wzrostem stopnia zaawansowania miejscowego raka (T) wzra- sta prawdopodobieństwo przerzutów do regionalnych węzłów chłonnych. W stadium Tis, Ta, Tl prawdopodobieństwo przerzutów do regionalnych węzłów chłonnych jest <10% [2, 6]. W prezentowanej grupie nie stwier- dzono przerzutów w stadium Tis, Tl a stadium pT2 połowa chorych miała przerzuty do węzłów chłonnych, w grupie pT3 wszyscy mężczyźni mieli stwierdzone przerzuty w co najmniej 2 węzłach chłonnych. Wg Horenbla- sa [5] jest to zły czynnik rakowniczy. Wszyscy chorzy w stadium pT3 zmarli po średnim okresie obserwacji 20 miesięcy po zabiegu pomimo adjuwanto- wej radioterapii lub radioterapii z następową chemioterapią. Większość mężczyzn z prezentowanej grupy z powodu wstydu opóź- niała wizytę u lekarz pomimo zaobserwowanych zmian na prąciu. Niektó- rzy z nich czekali aż 2 lata. Średni okres jaki upłynął od chwili zauważenia zmian na prąciu do chwili zgłoszenia się do lekarza wynosił 13 miesięcy. Potwierdza to spostrzeżenia innych autorów [11]. Najczęstszymi powikłaniami występującymi po usunięciu węzłów chłon- nych pachwinowych są: rozejście się brzegów rany, przedłużony wyciek chłonki, zakażenie rany, martwica skóry, obrzęk kończyn dolnych i na- rządów płciowych [4]. Powikłania występują częściej u chorych, u któ- rych w chwili operacji węzły chłonne zajęte są przez nowotwór.

WNIOSKI

1.Wraz ze wzrostem stopnia zaawansowania miejscowego raka prą- cia wzrasta częstość przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych.

2.Średni czas pomiędzy zauważeniem przez chorego zmian na prąciu a leczeniem operacyjnym wynosił 15 miesięcy.

3.Najczęstszym powikłaniem po usunięciu węzłów chłonnych pachwi- nowych był wyciek chłonki przez ranę.

1. [1] Beegs, J. H., Spjratt, J. S.: Epidermal carcinoma of the penis. J. Urol., 1964,91,166-
2. 170.
3. [2] DeKernion, J. B., Tymbery, R, Persky, L., Fegen, J. R: Carcinoma of the penis.
4. Cancer, 1973, 32, 1256-1261.
5. [3] Fossa, S. D., Hall, K. S. et all.: Carcinoma of the penis. Experience at Nornegian
6. Radium Hospital 1974-1985. Eur. Urol., ml987,13, 372-377.
7. [4] Fraley, E. E., Zhang, G., Manivel, C. Niehans, G. A.: The role of inguinal lympha-
8. denectomy and significance of histological differentiation in treatment of carcinoma
9. of the penis.J. Urol, 1989,142,1478-1482.
10. [5] Horenblas, S. Tinteren, H., Delemarre, J. F. M, Moonen, L. M. F. Et all.: Sąuamous
11. cell carcinoma of the penis. Ul. Treatment of regional lymph nodes. J. Urol., 1933,149,
12. 492-497.
13. [6] McDougal, W. S., Kirchner, F. K., et all: Treatment of carcinoma of the penis: The
14. case of primary lymphadenectomy. J. Urol., 1986,136, 38-42.
15. [7] Shellhamer, P. R: Penile cancer. W: Clinical Urology. Krane R. J. J. B. Lippincott
16. Company, Philadelphia, 1994, 1259-1263.
17. [8] Skinner, D. G., Leadbetter, W. F, Kelley, S. B.: The surgical management of sąuamo-
18. us cell carcinoma of the penis.J. Urol., 107, 273,1972-1977.
19. [9] Srining, V., Morse, M. ]., Herr, H. W. et all.: Penile cancer. Relation ofextent ofnodal
20. metastasis to survival. J. Urol. 1987,137, 880-884.
21. [10] Zatoński, W., Tyczyński, J.: Nowotwory złośliwe w Polsce w 1994 roku. Centrum
22. Onkologii - Instytut im Marii Skłodowskiej Curie, Warszawa 1994.
23. [U] Zieliński, J. Leńko, }.: Urologia. Warszawa, 1993, Tom II, Państwowy Zakład
24. Wydawnictw Lekarskich, 465-467.