PRZYPADEK CAŁKOWITEGO ZDWOJENIA PĘCHERZA MOCZOWEGO
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1998/51/4.

WSTĘP
W rozwoju embrionalnym niektóre elementy śródnercza uczestni-
czą w tworzeniu układu rozrodczego, co wpływa na częste występo-
wanie wad układu moczowo-płciowego. Wady tego układu są stosun-
kowo częste i dotyczą około 10% populacji. Pod koniec 7. tygodnia
u 5-milimetrowego embrionu następuje podział steku poprzez wni-
kanie do niego przegrody moczowo-odbytniczej [2]. Z części grzbieto-
wej steku powstaje jelito grube z odbytem, z części brzusznej natomiast
tworzy się pierwotna zatoka moczowo-płciową. W dalszym rozwoju
z pierwotnej zatoki moczowo-płciowej powstaje pęcherz oraz cewka
moczowa. Rozwój układu moczowo-płciowego w dolnym odcinku
zarodka pozostaje także w ścisłym związku z rozwojem odbytnicy
i odbytu, stąd wadom układu moczowo-płciowego towarzyszą wady
odbytu i odbytnicy. Według Duhamela, wady odbytu i odbytnicy są
efektem błędu organizacji embriologicznej tego odcinka [6]. Po wyż-
szym wadom mogą ponadto towarzyszyć wady układu kostnego
miednicy, ściany brzucha z wynicowaniem pęcherza włącznie oraz
wady układu naczyniowo-sercowego.
OPIS PRZYPADKU

Chora lat 19 (nr historii choroby 18053/95) z Domu Pomocy Społecz-
nej trafiła do szpitala z powodu dolegliwości bólowych podbrzusza.
Podczas badania klinicznego stwierdzono bolesność uciskową podbrzu-
sza, brzuszne ujście odbytu między pępkiem a spojeniem łonowym oraz
rotacyjne zewnętrzne ułożenie kończyn dolnych. W chwili przyjęcia w ba-
daniu moczu stwierdzono: liczne erytrocyty i obfitą florę bakteryjną.
Podczas USG obie nerki były prawidłowe, stwierdzono podwójny pę-
cherz moczowy i dwie macice. Pochwa była hipoplastyczna, zaś przy-
datki trudne do oceny. Chorej wykonano urografię, która wykazała pra-
widłowo funkcjonujące nerki, każda z prawidłowym moczowodem
uchodzącym do oddzielnego pęcherza. Oba pęcherze były położone
w płaszczyźnie czołowej, w znacznym oddaleniu od siebie. Pęcherze te
miały prawidłowy, kulisty kształt i pojemność około 200 ml każdy. Cho-
ra oddawała mocz bez większego wysiłku i w pełni zachowywała kon-
tynencję moczu. Ponieważ pochwa była hipoplastyczna, a więc wąska,
udało się zacewnikować prawą cewkę. Lewa cewka uchodziła do maci-
cy. Wspomniane brzuszne ujście jelita grubego było ziejące, z widocz-
nymi fałdami śluzówki. Chora oddawała stolec w sposób nie kontrolo-
wany. W obrazie radiologicznym kośćca widoczny był znaczny niedo-
rozwój kości łonowych i kulszowych, powodujący brak ciągłości pier-
ścienia miednicy. Stwierdzono znaczną antetorsję bliższego odcinka kości
udowych oraz skoliozę piersiowo-lędźwiową. Chora została wypisana
z oddziału z wyleczoną infekcją dróg moczowych, bez dolegliwości ze
strony układu moczowego.
Przedstawiona wada złożona występuje bardzo rzadko. W literatu-
rze polskiej istnieje niewiele doniesień na ten temat. Przypadki podwój-
nego pęcherza opisywali między innymi Wojewski, Kossowski oraz Hie-
lowicz i Szymkiewicz [6]. Także w literaturze obcej nie ma zbyt wielu
opracowań dotyczących tej wady [5]. Prawie każde doniesienie w lite-
raturze dotyczące wady złożonej podwójnego pęcherza moczowego, łącz-
nie z wadami innych układów, przedstawia różnorodne zestawienia
wad. Wady mogą ujawnić się wcześnie lub pozostać bezobjawowe przez
wiele lat [3]. Etiologia podwójnego pęcherza pozostaje niejasna, ale ist-
nieje kilka hipotez próbujących tłumaczyć tło zaburzeń. Wada podwój-
nego pęcherza w połączeniu z innymi wadami może być wywołana
przez czynniki genetyczne lub teratogenne. Prace eksperymentalne na
kurzych zarodkach przyczyniły się do wyjaśnienia skomplikowanych
indukcyjnych procesów rozwojowych dalszej części tułowia [4]. Abra-
hamson podaje dwa hipotetyczne wyjaśnienia tej wady: 1) nadmierne
zbliżenie w embriogenezie między moczowo-płciową a pęcherzowo-
cewkową częścią steku, 2) nadliczbowa przegroda steku, która powo
duje wgłobienie warstwy nabłonkowej pęcherza [1]. Wada podwójnego
pęcherza w prezentowanym przypadku przez wiele lat przebiegała
asymptomatycznie, zaś wady dotyczą 4 układów: moczowego, płciowe-
go, pokarmowego i kostnego. Niestety, wad w budowie miednicy, bar-
dzo utrudniających chodzenie, nie zaopatrzono operacyjnie we wcze-
snej młodości. Wady podwójnego pęcherza i podwójnej cewki nie
wymagają operacji naprawczych. Na zaproponowane leczenie opera-
cyjne w specjalistycznym ośrodku ortotopowego przemieszczenia ekto-
picznego ujścia jelita grubego chora nie wyraża zgody.

1. [1] Abrahamson, J.: Double bladder and related anomalies. Clinical and embrio-
2. logical aspects and case report. Br. J. Urol. 1961, 33, 195-198.
3. [2] Brandt, W.: Lehrbuch der Embryologie. Basel 1949, 430.
4. [3] Day Way, Goh i wsp.: Bladder, urethral and uaginal duplication. J. Ped. Surg.
5. 1995, 30,125.
6. [4] Maizels, M., Stephens, F. D.: The induction of urologic malformations.
7. Iiwest. Urol. 1976, 17, 209-217.
8. [5] Sing, }., Mehra, S. , Nagbushanam, Y.: Complete duplication of bladder
9. and urethra: a case report with review of the literature. J. Urol. 1973, 109, 512-
10. -514.
11. [6] Zieliński, ]., Leńko, J.: Urologia, t. II. 1993, 192, 175, 182.