JUBILEUSZ 40-LECIA KATEDRY I KLINIKI UROLOGII WAM W ŁODZI
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1999/52/1.

Pierwszy wojskowy oddział urologiczny w Polsce zorganizowano w po-
rozumieniu Komendy Szpitala z władzami Ubezpieczalni Społecznej
w 1947 roku w Szpitalu Klinicznym WP w Łodzi. Oddział liczył 20 łó-
żek, a jego kierownikiem został mjr doc. dr med. Jan Falkowski. Wkrótce
kierownikiem oddziału urologicznego w Szpitalu Klinicznym WP został
lekarz cywilny, doświadczony chirurg-urolog dr med. Tadeusz Szenkier-
Mazurek, były ordynator Oddziału Urologicznego Szpitala św. Jana (obec-
nie im. Pirogowa) w Łodzi. W tym czasie, oprócz ordynatora dra med.
Tadeusza Szenkiera-Mazurka, w charakterze starszego asystenta praco-
wał ppłk. dr med. Józef Blumensztok, w charakterze asystenta kpt. dr
med. Władysław Chojna i nieetatowo pracował syn ordynatora oddziału
dr med. Ludwik Mazurek. Na początku listopada 1952 roku został skie-
rowany do tutejszego oddziału urologicznego kpt. dr med. Jan Leńko,
urolog (syn urologa ? seniora ze Lwowa Zenona Leńki), z Kliniki Urolo-
gicznej AM w Krakowie, kierowanej przez prof. dra med. Emila Micha-
lowskiego. Kpt. dr med. Jan Leńko otrzymał etat starszego asystenta od-
działu i typowany był przez władze polityczne na jego przyszłego
ordynatora. Głównym zainteresowaniem dra Mazurka były: prostatekto-
mia metodą Millina i wysiłkowe nietrzymanie moczu u kobiet.
W końcu października 1953 roku został zwolniony ze stanowiska or-
dynatora dr med. Tadeusz Mazurek, a mianowany konsultantem, zaś od
1 listopada 1953 roku ordynatorem oddziału urologicznego został kpt. dr
med. Jan Leńko, w 1954 roku mianowany na stopień majora.
Od 1955 roku mjr dr med. Jan Leńko został samodzielnym kierowni-
kiem oddziału urologicznego. Od czerwca 1953 roku przybył na oddział
por. lek. Stanisław Cieśliński doświadczony chirurg-urolog, z III Kliniki
Chirurgicznej AM w Łodzi. Poprzednio dr Stanisław Cieśliński pracował
kilka lat jako asystent w wydzielonym odcinku urologicznym, kierowa-
nym przez chirurga-urologa dra med. Arno Kleszczelskiego przy III Kli-
nice Chirurgicznej AM w Łodzi.
Jesienią 1953 roku przydzielony został do oddziału w charakterze asy-
stenta kpt. lek. med. Kazimierz Panasiewicz, chirurg ze Szpitala Wojsko-
wego w Wałczu, w celu zdobycia specjalizacji urologicznej. Tak więc od
1954 roku szefem oddziału urologicznego był mjr dr med. Jan Leńko, star-
szym asystentem kpt. lek. med. Stanisław Cieśliński, zaś asystentami byli:
kpt. lek. med. Kazimierz Panasiewicz i kpt. lek. med. Zdzisław Wochna.
W tym samym roku został też czasowo przydzielony do oddziału w celu
zdobycia specjalizacji z urologii kpt. lek. med. Jerzy Buliński z Wojskowe-
go Szpitala MON w Warszawie. Dr. Jerzy Buliński ? niezmiernie uczyn-
ny i serdeczny kolega ? specjalizował się w oddziale ok. 2 lat (1954-1956).
Katedra wraz z Kliniką Urologii WAM powstała z Oddziału Urologii
Centralnego Szpitala Klinicznego w chwili utworzenia Wojskowej Aka-
demii Medycznej. Kierownictwo Katedry od 1958 roku objął płk. prof.
zw. dr med. Jan Leńko. W 1974 roku, po przeorganizowaniu WAM
w strukturę instytutową, objął on również obowiązki komendanta Insty-
tutu Chirurgii WAM. Funkcję tę pełnił do października 1977 roku. Wcze-
śniej przez wiele lat pełnił obowiązki prorektora ds. nauki Wojskowej
Akademii Medycznej. Był on autorem fundamentalnych w tamtym okre-
sie podręczników: Zarys urologu, Urologia przypadków nagłych i Podstawy
urologii dla studentów.
Od 1977 roku kierownikiem Kliniki został płk. doc. dr hab. Stanisław
Cieśliński. Od 1980 roku kierownikiem został płk. doc. dr hab. med. Euge-
niusz Miękoś, który w 1983 roku otrzymał tytuł profesora w zakresie nauk
medycznych i pełni tę funkcję do chwili obecnej, a jednocześnie od 1982
roku jest Naczelnym Urologiem WP.
W latach 70. pierwszy raz w Polsce w Klinice Urologii Instytutu Chirurgii
WAM opracowano i wdrożono naukowe podstawy badań mikroangiogra-
ficznych. Legły one u podstawy opracowania anatomicznego chirurgii i dia-
gnostyki naczyniowej i nerek (praca habilitacyjna prof. dra hab. med. Euge-
niusza Miękosia). Klinika Urologii WAM od chwili powstania pełni ważną
w życiu uczelni rolę dydaktyczną, naukową i usługową. Prowadzone są wykła-
dy, seminaria i ćwiczenia dia słuchaczy VI roku Wydziału Lekarskiego WAM.
Zespół Kliniki ma znaczny wkład w kształcenie podyplomowe lekarzy. Kur-
sy doskonalące, specjalistyczne i przedegzaminacyjne odbyło 259 lekarzy,
w tym 209 wojskowych specjalizujących się w zakresie urologii, ginekologii,
chirurgii ogólnej, ortopedii i neurochirurgii. Specjalizację z urologii uzyskało
69 lekarzy. Pod patronatem naukowym Kliniki i Naczelnego Urologa WP
prof. dra hab. med. Eugeniusza Miękosia zorganizowano dotychczas 18
Konferencji Naukowo-Szkoleniowych Urologów Wojska Polskiego, w któ-
rych licznie uczestniczą specjaliści urologii z cywilnych ośrodków akademie-
kich w kraju, a w ostatnich latach również z akademickich ośrodków
zagranicznych.
W ciągu 40 lat istnienia Kliniki stopień doktora nauk medycznych uzy-
skało 35 lekarzy, w tym 8 z cywilnej służby zdrowia, a 8 następnych jest
w trakcie przygotowania. Stopień naukowy doktora habilitowanego nauk
medycznych uzyskało 8 lekarzy. Klinika prowadzi szeroko zakrojony pro-
gram prac naukowych.
Łącznie opublikowano 589 prac naukowych w krajowych i zagranicz-
nych czasopismach fachowych oraz 7 podręczników urologii i współ-
udział w redakcji najnowszego podręcznika urologii. Wygłoszono na Zjaz-
dach i Konferencjach Naukowych 1100 referatów, w tym 63 referaty na
międzynarodowych, europejskich i światowych kongresach towarzystw
naukowych. Od 1992 roku Kierownik Kliniki został wybrany przewodni-
czącym Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Urologicznego i pełni
je kolejną kadencję. Ponadto prof. dr hab. med. Eugeniusz Miękoś jest
członkiem Zarządu Głównego PTU oraz członkiem Kolegium Redakcyj-
nego Kwartalnika Urologia Polska, Videochirurgia i Biuletyn Wojskowy Aka-
demii Medycznej.
Aktualnie głównymi tematami badań naukowych Kliniki Urologii In-
stytutu Chirurgii WAM są:
1.Badania nad obrażeniami narządu układu moczowego i męskich
narządów płciowych w ogniskach strat masowych.
2.Skuteczność nowych metod leczenia kamicy moczowej w zależności
od jej składu krystalicznego, budowy białka macierzy organicznej oraz
wytrzymałości na ściskanie z użyciem najnowszych metod dyfraktome-
tru RTG i MRJ.
3.Badania nad opracowaniem klinicznego modelu leczenia chorych
mężczyzn na gruczolaka i raka stercza: ocena specyficznych białek ją-
drowych i pierwiastków śladowych w gruczolaku i raku stercza, rady-
kalna prostatektomia wczesnych postaci raka, termoterapia przezcewko-
wa, procesy wolnorodnikowe i peroksydacja lipidów we krwi, ocena
wczesnych i odległych wyników elektroresekcji przezcewkowej, skutecz-
ność kliniczna ablacji laserowej stercza (VLAP).
4.Taktyka postępowania klinicznego w powierzchownej i naciekają-
cej postaci raka pęcherza moczowego.
5.Rola badań urodynamicznych w ocenie zaburzeń czynnościowych
i organicznych sprawności dolnych dróg moczowych oraz monitorowa-
nia postępów leczenia zachowawczego i chirurgicznego w różnych sta-
nach chorobowych.
6.Badania stopnia ogniskowego uszkodzenia nerek i dróg moczowych
i jego wpływu na zdolność wydzielniczą u chorych na kamicę moczową
leczonych na drodze ESWL, PCNL i URSL.
7.Chirurgia laparoskopowa w urologii: zastosowanie laparoskopii
w diagnostyce i leczeniu chorób narządów układu moczowego i narzą-
dów płciowych męskich: przedotrzewnowa laparoskopowa kolpouretro-
suspensja, varicocelectomia, przezotrzewnowa i wewnątrzotrzewnowa
adrenalektomia i nefrektomia, limfadenektomia w raku pęcherza, prostaty
i jądra, wycięcie i marsupializacja torbieli nerek.
8.Badanie poziomu erytropoetyny w pojedynczych torbielach nerek.
Klinika bierze udział w wielu międzynarodowych randomizowanych pró-
bach klinicznych. W minionych latach istnienia Kliniki opracowano wie-
le ważnych problemów diagnostycznych i leczniczych.
Od 1983 roku Klinika Urologii pierwsza w kraju wdrożyła badania ul-
trasonograficzne w rozpoznawaniu chorób narządów układu moczowe-
go i narządów płciowych męskich. Była również krajowym pionierem
zastosowania ultrasonograficznych badań śródpęcherzowych do oceny
stopnia zaawansowania klinicznego nowotworu pęcherza moczowego
oraz badań przezodbytniczych do oceny stopnia zaawansowania raka
stercza i wykonania celowanej biopsji gruboigłowej ogniska nowotworo-
wego i gruczolaka tego narządu.
25 czerwca 1989 rozpoczęło działalność Kliniczne Centrum Litotryp-
sji, w którym zainstalowano urządzenie EDAP LT-01 do leczenia kamicy
moczowej z użyciem zewnątrzustrojowej litotrypsji. Dotychczas wyko-
nano ponad 3300 zabiegów ESWL, w tym 128 u dzieci.
Od 1992 roku w Klinice wykonuje się operacje wytworzenia zastęp-
czego pęcherza jelitowego i prostatektomię radykalną.
W 1993 roku Klinika Urologii pierwsza w kraju rozpoczęła wykony-
wanie zabiegów operacyjnych chorób narządów układu moczowego i mę-
skich narządów płciowych z użyciem techniki laparoskopowej. Leczenie
to doczekało się wielu oryginalnych rozwiązań, co zaowocowało wyda-
niem podręcznika: Chirurgia laparoskopowa iv urologii, pod redakcja prof.
dra hab. med. Eugeniusza Miękosia. Zespół Kliniki zorganizował pierw-
szą w kraju Naukową Sesję Szkoleniowa Laparoskopia w urologii oraz czyn-
nie uczestniczy w szkoleniu urologów w Polsce w kolejnych sesjach na-
ukowo-szkoleniowych organizowanych przez Zarząd Główny PTU
w Warszawie, Bydgoszczy i Siedlcach. Także pierwsza w kraju w 1996
roku Klinika Urologii rozpoczęła leczenie chorób gruczołu krokowego
z użyciem światła laserowego. Posiada jedyny w kraju laser Nd: YAG
z włókien Optilase. Dotychczas wykonano 50 wizualnych laserowych
ablacji gruczolaka stercza (VLAP).
5 października 1995 roku w Klinice Urologii Instytutu Chirurgii WAM
wykonano pierwszą w Polsce igłową ablację gruczolaka stercza (TUNA)
w ramach Międzynarodowej Sesji Naukowo-Szkoleniowej zorganizowa-
nej z Kliniką Urologii Uniwersytetu w Brukseli kierowaną przez profeso-
ra C. C. Sehulmana.
W 1994 roku powstała pracownia badań urodynamicznych, jedyna
w regionie łódzkim. Ustaleniem związku między zatrudnieniem w szko-
dliwych warunkach przemysłu chemicznego i petrochemicznego a wy-
stępowaniem zachorowalności urologicznej i nowotworowej Klinika zaj-
muje się od wielu lat, a wnioski z tej działalności naukowej przedstawiono
w wielu opracowaniach naukowych. Wniknięcie w ultrastrukturę kamie-
nia moczowego, określenie pierwiastków śladowych i związków orga-
nicznych wchodzących w ich skład ? to dalsze i nowoczesne badania
będące podstawą kontynuowanego od dawna tematu nad przyczynami
powstawania kamicy moczowej. W dalszym ciągu prowadzone są bada-
nia nad skutkami urazów falą uderzeniową narządów układu moczowe-
go. Temat jest tym bardziej aktualny, że współczesne sposoby leczenia
kamicy moczowej wykorzystują właśnie to zjawisko w celu dezintegracji
złogu. Problemy trudności w oddawaniu moczu u kobiet i mężczyzn
w aspekcie wyników badań urodynamicznych są klinicznymi problema-
mi, będącymi przedmiotem badań naukowych zespołu Kliniki. Osiągnię-
ciem organizacyjnym było zorganizowanie w Łodzi w dniach 26-27 wrze-
śnia 1991 roku Dnia Urologicznego PTU, którego tematem był pęcherz
neurogenny. Klinika Urologii Instytutu Chirurgii WAM im. gen. dyw. Bo-
lesława Szareckiego jest czołowym ośrodkiem urologicznym w Polsce, wy-
posażonym w nowoczesny sprzęt diagnostyczny i operacyjny oraz apa-
raturę naukowo-badawcza, o znaczącym dorobku naukowym i dużych
osiągnięciach dydaktycznych i leczniczych.