Analiza operacji z powodu kamicy górnych dróg moczowych
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1978/31/1.

Operacyjne usuwanie złogów jest nadal podstawowym sposobem postę­powania w leczeniu kamicy górnych dróg moczowych.

Celem pracy była analiza operacji wykonanych z powodu kamicy gór­nych dróg moczowych w Oddziale Urologicznym Szpitala im. Pirogowa w Łodzi w latach 1959—1972. Omó­wione zostaną: ilość i rodzaj zabie­gów, umiejscowienie złogów oraz płeć i wiek operowanych. Inne problemy takie jak towarzyszące kamicy wady rozwojowe, powikłania operacyjne, śmiertelność będą tematem następne­go doniesienia.

Wykonano łącznie 1511 operacji. Stanowią one 26,9% wszystkich wy­konanych w tym czasie zabiegów ope­racyjnych (5622). Rocznie z powodu kamicy górnych dróg moczowych, wykonywano od 12 do 200 operacji; ich odsetek w stosunku do rocznej liczby operacji urologicznych wykazywał stopniowy wzrost w granicach od 9,2% do 40,0% z wyraźniejszym spadkiem dopiero w roku 1972 (ryc. 1).

Większość zabiegów (1139 tzn. 75,4%) polegała na usunięciu złogów przez nacięcie dróg moczowych (tab. I). W kolejnych latach wzrastała liczba zabiegów usunięcia złogów drogą nacięcia górnych dróg moczowych a zmniejszała się ilość wycięć nerki. W 10 przypadkach (0,7%) ze względu na ciężki stan chorych ograniczono się jedynie do zabiegu odbarczającego (nefrostomia).

Z powodu kamicy moczowodu do­konano 547 zabiegów (36,2 %) a z po­wodu kamicy nerki lub nerki i mo­czowodu 964 zabiegi (63,8 %) — tabe­la II i III.

Umiejscowienie złogów. Pojedyn­cze umiejscowienie złogów stwierdzo­no u 1101 (72,9%) a mnogie u 301 (19,9 %) operowanych (tab. IV). U 109 operowanych (7,2%) protokóły ope­racyjne nie umiejscawiały dokładnie złogów.

Umiejscowienie złogów a rodzaj operacji. Pojedyncze kamienie moczo­wodu usuwano przez pojedyncze na­cięcie jego ściany (483 operacje — stosunek złogów górnego, środkowego i dolnego odcinka moczowodu miał się jak 2:1:2). Tylko wyjątkowo wy­konywano dodatkowe cięcia (w razie „ucieczki" kamienia lub dla kontroli). Inne zabiegi wykonywano znacznie rzadziej (tab. II).

90% pojedynczych kamieni mied­niczki i 60% pojedynczych kamieni kielichów usuwano drogą nacięcia miedniczki. Mnogie kamienie moczo­wodu usuwano przez nacięcie dwóch odcinków moczowodu po tej samej stronie (3 zabiegi) lub jednoczasowe usunięcie złogów z obu moczowodów (6 zabiegów). Prawie 50% zabiegów przy mnogiej kamicy nerki lub nerki i moczowodu stanowiły nefrektomie (tab. V).

Kamienie z górnego odcinka mo­czowodu nieco częściej usuwano z cię­cia Bazy niż Bergmanna — Izraela. Tylko wyjątkowo stosowano cięcie przyprostne. Środkowy odcinek mo­czowodu odsłaniano przeważnie cię­ciem skośnym (znacznie rzadziej przy­prostnym). Podobnie postępowano w przypadkach złogów w dolnym mo-czowodzie (cięcie skośne wykonano

7-krotnie częściej niż środkowe dolne). Nerkę odsłaniano najczęściej cięciem Bazy. Bardzo rzadko wykonywano resekcję żebra. Miedniczkę otwierano z reguły od tyłu (5-krctnie częściej niż inną drcgą). Miąższ nerki (80 zabie­gów) nacinano — w zależności od sy­tuacji — różnie. W 2/3 zabiegów cię­cie miąższu łączono z otwarciem mied­niczki lub moczowodu. Tylko trzy­krotnie wykonano resekcję bieguna nerki (biegun dolny). Nerkę wycinano w sposób typowy.

Operacje prawo- i lewostronne były niemal jednakowo częste (756 zabie­gów prawostronnych i 740 lewostron­nych). Jednoczesne operacje obu­stronne stanowiły tylko niewielki od­setek wszystkich zabiegów (15 zabie­gów — niecały 1 %).

Nieco więcej zabiegów wykonano u kobiet (52,6%). U mężczyzn częściej usuwano kamienie z moczowodu a u kobiet z miedniczki. Wycięcie nerki wykonano dwukrotnie częściej u ko­biet. 70 % zabiegów wykonano u cho­rych w wieku 31—60 lat życia; szczyt wypadał na lata 41—50.

Adres autorów

Stanisław Cieśliński
Klinika Urologiczna ICh WAM
ul. Żeromskiego 113
90-549 Łódź