PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

ZASTOSOWANIE SPIRALI GIANTURCO DO ZAMKNIĘCIA PRZETOKI MOCZOWODOWO-JELITOWEJ
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2000/53/1.

autorzy

Marek Wrona, Marek Lipiński, Z. Kaurzel 1, Leszek Jeromin
Klinika Urologii Instytutu Chirurgii AM w Łodzi
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. L. Jeromin
1 Zakład Radiologii Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. M. Kopernika w Łodzi
Kierownik Zakładu: lek. med. Z. Kaurzel

słowa kluczowe

moczowód ? przetoka moczowodowo-jelitowa ? spirala Gianturco

streszczenie

Przedstawiono przypadek przetoki moczowodowo-jelitowej jedynej nerki pod-
dany udanej próbie zamknięcia z zastosowaniem spirali Gianturco u chorej
na raka szyjki macicy.

W przebiegu leczenia raka szyjki macicy radioterapią mogą występo-
wać powikłania pod postacią zwężeń moczowodów, ich całkowitego za-
rośnięcia oraz przetok moczowych [2,4-6]. Wyjątkowo rzadko opisywane
są przetoki moczowodowo-jelitowe [3, 4, 8]. Przedstawiany przypadek
dotyczy chorej po leczeniu radioterapią raka szyjki macicy oraz wielo-
krotnie operowanej z powodu innych współistniejących chorób.
OPIS PRZYPADKU
29 marca 1995 roku przyjęto do Kliniki Urologii AM w Łodzi chorą J. R,
lat 54, z powodu przetoki moczowodowo-jelitowej, rozpoznanej w trak-
cie poprzedniego pobytu w klinice w lutym 1995 r. Chora była leczona w
innych ośrodkach od 1985 roku, kiedy rozpoznano raka szyjki macicy i
zastosowano rtg-terapię. W 1989 roku powstała przetoka moczowodo
wo-maciczna po stronie lewej, która została zaopatrzona operacyjnie w
rejonowym oddziale urologicznym. Po 3 tygodniach doszło do niedroż-
ności jelit wymagającej kolejnej operacji. W 1992 roku w oddziale urolo-
gicznym rozpoznano lewostronne roponercze kamicze oraz złogi w mied-
niczce prawej nerki i w środkowym odcinku moczowodu. Usunięto nerkę
lewą z powodu roponercza. Złóg z miedniczki nerki prawej usunięto
metodą PCNL i podjęto próbę leczenia kamicy moczowodowej prawo-
stronnej pętlą Dormia. W trakcie ewakuacji złogu z moczowodu pętla
uwięzła i stan ten wymagał leczenia operacyjnego. W przebiegu poope-
racyjnym doszło do zwężenia jedynego moczowodu i w następstwie do
powstania przetoki moczowodowo-jelitowej [2, 5, 6]. Wobec zaistniałej
sytuacji chorą przeniesiono do Kliniki Urologii AM w Łodzi gdzie wy-
tworzono przezskórną przetokę nerkową do jedynej nerki uzyskując cza-
sowe zamknięcie się przetoki moczowodowo-jelitowej. W trakcie kolej-
nej hospitalizacji wykonano ureteroskopię stwierdzając znaczne zwężenie
światła moczowodu na wysokości około 12 cm od ujścia pęcherzowego
moczowodu. Podjęto próbę rozszerzenia zwężenia za pomocą cewnika
z balonikiem (Olberta) – bez powodzenia. W wykonanych badaniach
pyelografii zstępującej i wstępującej uzyskano obrazy przedstawiające
zarośnięcie moczowodu na długości około 2 cm i przedostawania się
środka cieniującego do światła jelita. Wobec złego stanu ogólnego cho-
rej, długoletniego procesu nowotworowego, wielokrotnych operacji, a
także istniejącego aktualnie zarostowego zapalenia naczyń nie zdecydo-
wano o chirurgicznej likwidacji zwężenia moczowodu i przetoki mo-
czowodowo-jelitowej. Dodatkowym utrudnieniem wyboru metody le-
czenia była schizofrenia chorej. Chorą wielokrotnie leczono w Klinice z
powodu wyciekania moczu z odbytnicy, które okresowo zmniejszało się
po wymianach przezskórnej przetoki nerkowej. W trakcie ostatniego
pobytu zdecydowano o zamknięciu istniejącej przetoki za pomocą spi-
rali Gianturco [1, 7].
W dniu 3. 04.1995 r. przystąpiono do zabiegu operacyjnego. W znie-
czuleniu nadoponowym przez kanał istniejącej przetoki nerkowej do
prawego moczowodu wprowadzono ureterorenoskop 12,5 F na głębo-
kość 12 cm uzyskując obraz istniejącej przetoki. Poprzez ureteroreno-
skop wprowadzono spiralę Gianturco i pozostawiono w okolicy otwo-
ru przetoki.
Ureterorenoskop usunięto pozostawiając w kanale przezskórnej prze-
toki nerkowej cewnik nr 16 F. Wczasiedalszej obserwacji chorej nie stwier-
dzono wyciekania moczu z odbytnicy. W czwartej dobie po zabiegu cho-
rą wypisano do domu. Pyelografię zstępujące wykonane w 3 miesiące, a
następnie w 6 miesięcy po zabiegu wykazały wypełnianie się moczowo-
du środkiem cieniującym do wysokości spirali Gianturco oraz brak cech
wydostawania się środka cieniującego poza moczowód.
OMÓWIENIE
W przebiegu leczenia radioterapią raka szyjki macicy mogą występo-
wać powikłania pod postacią zwężeń moczowodów, ich całkowitego
zarośnięcia oraz przetok moczowych [2,4, 5, 6]. Wyjątkowo rzadko opi-
sywane są przetoki moczowodowo-jelitowe [3, 4, 8].
Przedstawiany przypadek dotyczy chorej po zastosowaniu radiotera-
pii raka szyjki macicy oraz wielokrotnie operowanej z powodu innych
chorób, u której w przebiegu leczenia doszło do powstania przetoki
moczowodowo-jelitowej. W piśmiennictwie przedstawiano zastosowa-
nie różnych metod do zamknięcia powstałych przetok moczowodowo-
jelitowych [7], głównie operacyjnych. Ze względu na zły stan ogólny
chorej, współistniejącą chorobę psychiczną i wielokrotne operacje, pod-
jęto próbę zamknięcia światła przetoki spiralą Gianturco. Długoletnie
doświadczenie Kliniki w zabiegach ureterorenoskopowych oraz stoso-
wanie spirali Gianturco do zamknięcia światła tętnic nerkowych było
podstawą do wykorzystania tych metod w leczeniu przetoki moczowo-
dowo-jelitowej. Pozytywny odległy wynik postępowania upoważnia do
stosowania takiego leczenia w dobranych przypadkach.

piśmiennictwo

  1. [1] Bing, K. T., Hicks, M. E., Picus, D., Darcy, M. D.: Percutaneous ureteral
  2. occlusion with use of Gianturco coils and gelatin Sponge. J. Vasc. Interv. Radiol.
  3. 1992, 3 (2), 319-321.
  4. [2] Cormio, L., Battaglia, M., Traficante, A., Selvaggi, F. P.: Endourological
  5. treatment of ureteric injuries. Br. J. Urol. 1993, 72,165-168.
  6. [3] Flood, H. D., Janes, B., Grainger, R.: Ureterocolicfistula: a uniaue complica-
  7. tion of extracorporeal shock wave lithotrypsy. J. Urol. 1992,147,122-124.
  8. [4] Goetz, S. C, Eardley, I., MacLean, A., Whitfield, H. N.: Ureterocolic fi-
  9. stula due to transitional cell carcinoma of the ureter. Br. J. Urol. 1992, 70,567-569.
  10. [5] Jeromin, L., Wrona, M., Sosnowski, M., Lipiński, M., Wrężel, B.: Stra-
  11. tegia postępowania w zwężeniach popromiennych moczowodu w nowotworach na-
  12. rządu rodnego. Urol. Pol., 1996, 49, 3, 311-18.
  13. [6] Karpenko, V. S., Gajdaev, I. A., Stakhovskii, E. A.: The diagnosis and tre-
  14. atment of ureteral fistulae. Urol. Nefrol. Mosk. 1993, 3, 5.
  15. [7] Schield, H., Voges, G., Gunther, R., Kreienberg, R? Thelen, M.: Percu-
  16. taneous ureteral occlusion. Methods, results, problems. Rofo. Fortschr. Geb. Ront-
  17. genstr. Neuen. Bildgeb. Verfahr. 1991,154, 531-344.
  18. [8] Suhler, A., Garbit, J. L., Blitz, M: Uretero-intestinal fistulas. Ann. Urol.
  19. Paris. 1995, 29,15-19.