OLBRZYMI, ŁAGODNY ROZROST STERCZA
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2000/53/2.

OPIS PRZYPADKÓW
68-letni S. J. chory (nr hist. ch. 210/76) został przyjęty do szpitala dnia
3 marca 1976 roku, leczony był wcześniej w szpitalu w MM. na oddziale
chirurgicznym z powodu złamania nasady bliższej kości piszczelowej
lewej, które unieruchomiono w opatrunku gipsowym udowym. W 3 do-
bie leczenia wystąpił masywny krwiomocz i wielokrotna tamponada pę-
cherza moczowego. Wcześniej dolegliwości ze strony układu moczowe-
go nie występowały. Choremu przetoczono 3 000 ml krwi grupy
jednoimiennej i z powodu trudnej do opanowania tamponady pęcherza
moczowego przekazano chorego do pododdziału urologicznego nasze-
go szpitala. Chory był w stanie ciężkim: powłoki blade pokryte potem,
tętno powyżej 130 na min., RR 90/60 mmHg. Stwierdzono niedokrwi-
stość: E – 2,1 M/ml, Hb – 5 g%, Ht-12%,a także znacznie powiększony
pęcherz moczowy, który sięgał 4 palce powyżej spojenia łonowego. Koń-
czyna dolna lewa była unieruchomiona w opatrunku gipsowym udo-
wym. Chorego wyprowadzono ze wstrząsu i usunięto tamponadę pę-
cherza moczowego. Badaniem per rectum stwierdzono znacznie po
większony gruczoł krokowy.
Wykonano urografię i stwierdzono duży złóg cieniujący w rzucie pę-
cherza moczowego oraz bardzo powiększony gruczolak stercza wy-
pełniający niemal cały pęcherz moczowy. W dolnej 1/3 moczowodu
lewego obecne były dwa złogi cieniujące. Moczowód był w miernym
stopniu obustronnie poszerzony, bardziej po stronie lewej, powyżej zło-
gów moczowych. Ze względu na masywny krwiomocz i nawracające
tamponady pęcherza moczowego chorego operowano w trybie nagłym.
Wykonano nadłonowe, przezpęcherzowe wyłuszczenie olbrzymiego
gruczolaka stercza oraz usunięto kamień z pęcherza moczowego i ka-
mienie z lewego moczowodu. Brzegi i ściany loży po olbrzymim gru-
czolaku okłuto szwami hemostatycznymi. Masa gruczolaka wynosiła
528, a kamienia w pęcherzu moczowym 82 g. Ze względu na utrzymu-
jące się krwawienie z loży stercza wypełniono ją, po uprzednim wpro-
wadzeniu do pęcherza moczowego przez cewkę moczową cewnika,
trzema dużymi setonami chirurgicznymi. Wytworzono przetokę nad-
łonową. Powłoki zszyto warstwowo z drenażem. Przebieg poopera-
cyjny powikłany był nawracającymi krwawieniami z loży stercza. Se-
tony z loży po adenomektomii usunięto w 3 i 5 dobie pooperacyjnej. W
czasie tego etapu leczenia przetoczono choremu 5 000 ml krwi. Prze-
bieg pooperacyjny powikłany rozejściem się rany powłok i pęcherza
moczowego. W 15 dniu po operacji wykonano zszycie powłok i pęche-
rza moczowego. Cewnik z pęcherza moczowego usunięto w 12 dniu.
Chorego wypisano z oddziału w 38 dniu po operacji z zagojoną raną i
w niewielkim stopniu nietrzymaniem moczu.
Pacjent zgłosił się ponownie 6 czerwca 1981 r. (nr hist. ch. 316/81)
z powodu częstomoczu, wielokrotnych zatrzymań moczu oraz odda-
wania mętnego, cuchnącego moczu. Na zdjęciu przeglądowym i uro-
graficznie stwierdzono obecność dużego złogu w pęcherzu moczowym.
Wykonano nadłonowe przezpęcherzowe usunięcie złogu o masie 94 g,
wycięto w miernym stopniu zwężoną szyję pęcherza moczowego. Cho-
rego wypisano z raną zagojoną, w 14 dobie po operacji, z utrzymującym
się nietrzymaniem moczu miernego stopnia. Badania Kontrolne wyko-
nywane w ciągu 3 lat, wykazywały dobry stan ogólny pacjenta, a posie-
wy moczu były jałowe.
Chory – P. Z. lat 58 (nr hist. ch. 615/98) do oddziału zgłosił się 2 paź-
dziernika 1998 r. z powodu zatrzymania moczu. Dotychczasowe dole-
gliwości ze strony układu moczowego oceniał jako niewielkie. Leczył
się dotychczas preparatami ziołowymi. Próba cewnikowania pęcherza
moczowego nie powiodła się, z trudem, przy znacznie przepełnionym
pęcherzu moczowym, wytworzono przetokę nadłonową przez nakłu-
cie. Badaniem per rectum stwierdzono znacznie powiększony stercz. Ba-
daniem usg i urografią zobrazowano olbrzymi gruczolak wypełniający
pęcherz moczowy. Chorego operowano następnego dnia. Wykonano nad-
łonowe, przezpęcherzowe wyłuszczenie olbrzymiego gruczolaka ster-
cza. Masa gruczolaka wynosiła 639 g. Brzegi olbrzymiej loży po wyłusz-
czeniu i wprowadzeniu cewnika przez cewkę moczową zamknięto
czasowym szwem hemostatycznym. W czasie operacji przetoczono 900
ml masy erytrocytarnej. Szew hemostatyczny usunięto w 4, przetokę
nadłonową w 6, a cewnik z pęcherza moczowego w 14 dobie poopera-
cyjnej. Chorego wypisano z oddziału w 16 dobie z raną zagojoną. Przez
3 miesiące utrzymywało się miernego stopnia nietrzymanie moczu. Obec-
nie chory nie ma dolegliwości ze strony układu moczowego, mocz trzy-
ma dobrze, a posiewy moczu są jałowe.
Badanie histopatologiczne u obu chorych: Hyperplasia benigna nodula-
ris prostate precipue glandularis.
OMÓWIENIE
Przeciętna masa gruczolaka stercza wynosi od około 30 g do 100 g,
chociaż nierzadko spotyka się gruczolaki powyżej 100, a nawet 200 g
[4]. Gruczolaki o masie powyżej 70 g określa się jako duże [3]. Leczenie
dużych gruczolaków może stwarzać znaczne trudności [1]. Olbrzymi,
łagodny rozrost stercza (o. ł. r. s.) jest schorzeniem rzadko występują-
cym. Czynnik etiologiczny powodujący tak olbrzymi rozrost stercza u
mężczyzn w niezbyt zaawansowanym wieku nie jest znany [7]. Do-
tychczas w piśmiennictwie przedstawiono przypadki pojedynczych
chorych, oraz serię 10 chorych z masą stercza około 500 g, największy
526 g [6]. O, ł. r. s. jest schorzeniem trudnym do leczenia ze względu na
możliwość ciężkich powikłań, z których najpoważniejszym jest krwo-
tok, często wymagający przetoczenia dużej ilości krwi, a także operacji
w trybie nagłym w celu zatrzymania krwawienia. Krwawienie może
być również problemem w trakcie operacji i w przebiegu pooperacyj-
nym. Autorzy są zgodni, że leczeniem z wyboru jest nadłonowe, prze-
zpęcherzowe wyłuszczenie olbrzymiego gruczolaka, które jest najbez-
pieczniejszym i najskuteczniejszym sposobem leczenia tego schorzenia
[9]. Trudne jest również zaopatrzenie olbrzymiej loży pooperacyjnej.
Wydaje się, że najlepszym sposobem jest założenie czasowego, usu-
walnego szwu loży po wycięciu gruczolaka [2, 5, 8]. Gruczolaki na-
szych chorzy z masą 528 i 639 g nie były rekordowo duże. Największy
znany gruczolak [10] miał masę 2 410 g .

1. [1] Dormia, E., Minervini, M. S., Malogda, G., Gastellani, R., Dormia,
2. G., Bertana, F., Connella G., Luongo, R, Mazza, L., Longo, G.: Radical
3. versus conservative therapy in prostatic adenoma. Open adenomectomy. Arch. Ital.
4. Urol. Androl. 1995, 67, 47-51.
5. [2] Dovlatian, A. A.: The characteristics of the surgical procedure in patients with
6. the complications of prostatic adenoma and severe concomitant diseases. Urol. Ne-
7. frol. Mosk. 1993, 29-33.
8. [3] Dovlatian, A. A.: Therapeutic tactics and results of prostatic adenomectomy in
9. the presence of aggravating factors. Klin. Med. Mosk. 1995, 73, 68-72.
10. [4] Dutkiewicz, S.: Łagodny rozrost stercza (prostaty). Wydawnictwo Naukowe
11. PWN. Warszawa 1994, 22-26.
12. [5] Evsiukov, V. N., Tynaliev, M.T.: The hemostaticpursestring suture in adeno-
13. mectomy of the prostate. Urol. Nefrol. Mosk. 1991, 38-41.
14. [6] Fishman, J. R., Merrill, D. C: A case of giant prostatic hyperplasia. Urology
15. 1993, 42, 336-337.
16. [7] Haillot, O., Lanson, Y.: Prostatic adenoma. Diagnosis, development, prognosis
17. treatment. Rev. Prost. 1995, 45, 459-460, 499-503.
18. [8] Kuo, H. C, Chang, S. C, Hsu, T.: Predictwe factors for successful surgical
19. outcome of benign prostatic hypertrophy. Eur. Urol. 1993, 24,12-19.
20. [9] La Marca, F., Orlando, G., Jallous, H., Remotti, M., Marandola, R:
21. Case report: uneventful treatment of a giant prostate. Arch. Esp. Urol. 1995, 48,
22. 1060-1061.
23. [10] Medina Perez, M., Valero Puerta, ]., Valpuesta Fernandez, I., Sanchez
24. Gonzalez, M.: Giant hypertrophy of the prostate: 2 410 grams of weight and 24
25. cm in diameter. Arch. Esp. Urol. 1997, 50, 795-797.