Wrodzone zastawki moczowodu stanowią jedną z najrzadziej spotykanych wad rozwojowych narządu moczowego (1, 2, 3, 4). Po raz pierwszy opisane zostały w 1887 roku przez Wolffera, który wykazał, że występują one w około 5% przypadków w czasie autopsji noworodków (3).
Etiologia tej wady pozostaje dotąd niewyjaśniona, a proponowane mechanizmy jej powstawania nie są przekonywujące w świetle badań embrio-logicznych. Wg Walia i Wachtera, cechami charakterystycznymi tej wady są: (2)
1. Dający się wykazać anatomicznie poprzeczny fałd śluzówki moczowodu zawierający wiązki mięśni gładkich;
2. Zmiany powyżej zastawki charakterystyczne dla przeszkody w odpływie moczu, przy braku zmian poniżej;
3. Brak innych anatomicznych lub czynnościowych zmian w obrębie moczowodu, które mogłyby stanowić przeszkodę w odpływie moczu.
Rozpoznanie wrodzonej zastawki moczowodu stawiane jest zwykle śródoperacyjnie, w czasie zabiegu operacyjnego mającego na celu ustalenie przyczyny i likwidację „miękkiej" przeszkody w obrębie moczowodu. W oddziale naszym obserwowaliśmy 42 letnią chorą z wodonerczem i radiologicznymi objawami przeszkody w górnym odcinku moczowodu, u której śródoperacyjnie stwierdzono obecność zastawki moczowodowej.
Opis przypadku: Chora K. M. nr hist. chor. 4213/75, przyjęta została do leczenia szpitalnego z powodu wystąpienia bezbolesnego, całkowitego krwiomoczu, utrzymującego się przez okres dziesięciu dni, a poprzedzonego kilkudniową zwyżką ciepłoty ciała.
Podczas przyjęcia na oddział — stan chorej dobry, bez objawów krwawienia. Badania chemiczne krwi i moczu nie wykazały odchyleń od normy.
W wykonanej urografii stwierdzono znaczne poszerzenie miedniczki nerki prawej oraz górnego odcinka moczowodu do wysokości wyrostka poprzecznego, IV- kręgu lędźwiowego. Na tej wysokości widoczne nieostro odgraniczone przewężenie światła moczowodu na długości około 1 cm. Poniżej światło moczowodu prawidłowej szerokości. W wykonanej ureterografii prawostronnej (ryc. 1) stwierdzono na wysokości IV kręgu lędźwiowego ubytek cieniowy w obrębie moczowodu na długości 1 cm przemawiający za „miękką" przeszkodą w obrębie jego światła. W tej sytuacji zdecydowano się na kontrolę operacyjną, podejrzewając obecność bezcieniowego kamienia, brodawczaka moczowodu, bądź zastawki.
Zabieg operacyjny: Z dostępu lędźwiowego dotarto do górnego odcinka moczowodu prawego, stwierdzając jego znaczne poszerzenie do wysokości 4 cm od połączenia miedniczkowo-moczowodowego. Poniżej — moczowód szerokości prawidłowej. Moczowód nacięto, wykazując obecność poprzecznego fałdu błony śluzowej tworzącej zastawkę. Zastawkę wraz z odcinkiem moczowodu długości 2 cm wycięto. Oba kikuty moczowodu zespolono koniec do końca. Wytworzono przetokę nerkową metodą Tressidera.
Drenaż przestrzeni zaotrzewnowej zakończył zabieg. Przebieg pooperacyjny niepowikłany. W 21 dobie po zabiegu operacyjnym po radiologicznym wykazaniu prawidłowej drożności zespolenia usunięto przetokę nerkową.
W 24 dobie chorą wypisano do domu w stanie ogólnym dobrym z raną zagojoną.
Wynik badania histopatologicznego: Pod nabłonkiem urethelialnym, wśród mięśniówki gładkiej nieswoisty proces zapalny o charakterze przewlekłym.
Przypadek przedstawiamy z uwagi na niezwykłą rzadkość omawianej wady dróg moczowych oraz pomyślny, wczesny wynik operacji.
Piśmiennictwo
- Jasiński Z.: Wrodzone zastawki moczowodu. Pol. Przeg. Chir., 1961, 33, 375.
- Marszałek W., Lorentz J.\ Wrodzone zastawki moczowodu. Pol. Przeg. Chir., 1963, 35, 1239.
- Mering J. i wsp.: Congenital ureteral valves. J. Urol., 1972, 107, 737.
- Seitzman D. i wsp.: Congenital ureteral valves. J. Urol., 1969, 101, 152.
- Adres autora
-
Oddział Urologii Szpitala Kolejowego Wrocław