Ocena toksyczności wlewek BCG w wieloletniej terapii podtrzymującej
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2004/57/2.

autorzy

Anna Kołodziej, Janusz Dembowski, Tomasz Szydełko, Tadeusz Niezgoda, Bartosz Małkiewicz, Michał Wróbel, Paweł Kowal, Romuald Zdrojowy, Jerzy Lorenz

Katedra i Klinika Urologii Akademii Medycznej we Wrocławiu
Kierownik kliniki: prof. dr hab. Jerzy Lorenz

słowa kluczowe

pęcherz, rak urotelialny, immunoterapia BCG, toksyczność

streszczenie

wstęp

Dopęcherzowa immunoterapia BCG jest w chwili obecnej najbardziej skuteczną formą leczenia raków powierzchownych pęcherza moczowego o pośrednim i wysokim stopniu ryzyka nawrotu i progresji. Mimo udowodnionej skuteczności, w związku z silniej wyrażonymi objawami ubocznymi, jej stosowanie nadal pozostaje ograniczone do wyspecjalizowanych ośrodków klinicznych. Celem naszej pracy jest ocena toksyczności wlewek BCG w intensywnej terapii podtrzymującej, a także próba odpowiedzi na pytanie, czy liczba objawów ubocznych tej terapii zwiększa się wraz z liczbą przebytych kursów.

materiał i metodyka

Ocenie poddano łącznie 134 pacjentów leczonych immunoterapią BCG kursami podtrzymującymi w latach 1995-2003. Objawy uboczne, obserwowane podczas łącznie 2061 wlewek, klasyfikowane były w czterech kategoriach według skali toksyczności objawów ubocznych rekomendowanej przez WHO. Sklasyfikowano je również jako lokalne, systemowe i alergiczne.

wyniki

W czasie obserwacji 39 (30%) pacjentów ukończyło już ponad trzyletni kurs zaplanowanych wlewek, a ponad 41% pacjentów otrzymało 18 zaplanowanych wlewek (połowa kuracji). Wyłączono 16 (12%) pacjentów z dalszego leczenia z powodu wznowy z progresją, u 13 (9,7%) przerwano terapię z powodu jej nieskuteczności, a 46 (34%) pacjentów zrezygnowało z leczenia, chociaż nie pojawiły się u nich objawy nietolerancji terapii. Tylko 16 pacjentów (11,9%) przerwało leczenie z powodu nasilonych objawów ubocznych lokalnych lub systemowych, które pojawiły się głównie w pierwszym półroczu terapii. U żadnego pacjenta nie stwierdzono powikłań bezpośrednio zagrażających życiu, o IV stopniu toksyczności. Leczenia tuberkulostatykami wymagało 18 pacjentów (13,4%) z II i IIIo toksyczności.

Wnioski nie potwierdzają tezy, że intensywne kursy podtrzymujące są bardziej toksyczne niż pojedynczy kurs indukcyjny. Toksyczność terapii podtrzymującej jest ograniczona i względnie niska; jedynie 6,7% naszych pacjentów doświadczyło IIIo toksyczności, 13,4% wymagało przerwania instylacji i wdrożenia leczenia tuberkulostatykami. Większość objawów toksycznych zmuszających do przerwania terapii pojawia się w trakcie pierwszego półrocza trwania terapii, a najczęściej dominującym objawem ubocznym leczenia wlewkami BCG jest przejściowa dysuria, częstomocz, krwiomocz o niewielkim nasileniu, ustępujące samoistnie, i wymagające jedynie okresowego podawania niesterydowych leków przeciwzapalnych.