KOD: 7.2 - Badanie stercza palcem przez odbytnicę (DRE) jako wstępna ocena stadium miejscowego zaawansowania raka u pacjentów kwalifikowanych do prostatektomii radykalnej
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2006/59/Suplement 1.

autorzy

Zbigniew Wolski, Łukasz Pokrywka, Michał Bryczkowski

Katedra i Klinika Urologii Ogólnej, Onkologicznej i Dziecięcej CM UMK w Bydgoszczy

streszczenie

Wprowadzenie. Ocena stadium zaawansowania miejscowego raka stercza jest podstawą kwalifikacji pacjentów do leczenia radykalnego.

Cel pracy. Celem pracy była retrospektywna ocena zaawansowania miejscowego raka stercza na podstawie badania stercza palcem przez odbytnicę u pacjentów poddanych następnie prostatektomii radykalnej.

Materiał i metody. Od stycznia 2002 do czerwca 2005 w Klinice Urologii w Bydgoszczy wykonano u 69 pacjentów w wieku 47-72 (śr. 61,9) z PSA 1-53 ng/ml (śr. 10,61 ng/ml) prostatektomię radykalną z powodu raka rozpoznanego na podstawie biopsji stercza pod kontrolą TRUS. Przed operacją wszyscy pacjenci byli badani palcem przez odbytnicę przez tego samego doświadczonego urologa. Pacjentów z wyczuwalnymi guzkowatymi zmianami zaliczono do grupy I (DRE+), a bez zmian do grupy II (DRE-). Z oceny wykluczono pacjentów niezakwalifikowanych do radykalnej prostatektomii z powodu podejrzenia przekraczania torebki podczas badania DRE lub/i TRUS lub/i CT/MRI. Wszyscy pacjenci mieli określone przed i po leczeniu operacyjnym stadium T i stopień Gleasona. Obie grupy pacjentów porównano, biorąc pod uwagę poziom PSA, stadium T i stopień Gleasona.

Wyniki. Do grupy I DRE (+) zaliczono trzydziestu pacjentów (43,5%). U wszystkich tych pacjentów stwierdzono zmianę wyczuwalną palpacyjnie w jednym z płatów stercza, nieprzekraczającą torebki (cT2a). PSA w tej grupie wynosiło od 1 do 53 ng/ml (śr. 10,77 ng/ml). Stopień Gleasona uzyskany na podstawie biopsji wynosił od 2 do 6 u dwudziestu dwu pacjentów (73,4%), 7 i powyżej u czterech pacjentów (13,3%), Gx u czterech (13,3%). W badaniu wyciętego stercza stwierdzono pT2 u osiemnastu pacjentów (60%), pT3 - 10 (33,3%), pT4 - 2 (6,7%), Gleason 2 do 6 u osiemnastu pacjentów (60%), 7 i powyżej u jedenastu pacjentów (36,7%), Gx u jednego pacjenta (3,3%). Grupa II DRE (-) składała się z trzydziestu dziewięciu pacjentów (56,5%) z poziomem PSA od 4,4 do 27,5 ng/ml (śr. 10,5 ng/ml) w stadium cT1c. Stopień Gleasona uzyskany na podstawie biopsji wynosił 2 do 6 u trzydziestu trzech pacjentów (84,5%), 7 i powyżej u czterech pacjentów (10,3%), Gx u dwóch pacjentów (5,2%). W badaniu wyciętego stercza stwierdzono pT2 u trzydziestu pięciu pacjentów (89,7%), pT3 - u czterech (10,3%), pT4 - u żadnego (0%), Gleason 2 -6 u trzydziestu pacjentów (76,9%), 7 i powyżej u dziewięciu pacjentów (23,1%). W wykonanych badaniach statystycznych stwierdzono, że współczynnik korelacji Spearmana i Kendalla między DRE (+) a przekraczaniem torebki wynosi 0,35 i jest istotny statystycznie na poziomie <0,01.

Wnioski. 1. Wyczuwalna zmiana guzkowata w badaniu stercza palcem przez odbytnicę (cT2) wiąże się z przekraczaniem torebki u 40% chorych w badaniu histopatologicznym wyciętego stercza. 2. ,,Dodatnie" badanie per rectum (DRE+) wskazuje na prawdopodobieństwo przekroczenia torebki czterokrotnie większe w porównaniu z brakiem wyczuwalnych zmian DRE (-). 3. Stwierdzono znamienność statystyczną przekraczania torebki u pacjentów z wyczuwalnym guzkiem w sterczu (DRE+). 4. Pacjenci DRE (+) należą do grupy zwiększonego ryzyka wznowy miejscowej ze względu na większe prawdopodobieństwo wyższego zaawansowania miejscowego raka.