KOD: 21 - Tu retroperitonealis-haemangiopericytoma - opis przypadku
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2006/59/Suplement 1.

autorzy

Tomasz Stachowski ¹, Zbigniew Kwias ², Patryk Gmerek ¹, Piotr Milecki ³, Ryszard Szpera ¹, Włodzimierz Kowalczyk ¹, Tomasz Piernik ¹, Tomasz Deja ¹

¹ Oddział Urologii Szpitala MSWiA w Poznaniu
² Klinika Urologii AM w Poznaniu
³ Wielkopolskie Centrum Onkologii w Poznaniu

streszczenie

Wprowadzenie. Haemangiopericytoma to guz o charakterze łagodnym lub złośliwym, wywodzący się z tkanki naczyniowej. Najczęściej spotykany w obrębie układu kostnego (gł. kości miednicy, bliższym odc. kości udowej, w kręgosłupie oraz kości ramiennej), ale rozpoznawany także w innych narządów, również w przestrzeni zaotrzewnowej. Najczęściej występuje u pacjentów w czwartej i piątej dekadzie życia, ale wykrywany u pacjentów w wieku od 12 do 90 rż. Klinicznie pierwsze objawy haemangiopericytoma to ból oraz wyczuwalna masa guza. Zmiana o takim charakterze histologicznym rośnie wolno i późno daje objawy. Haemangiopericytoma nie wykazuje charakterystycznych cech w badaniach radiologicznych - KT i MR. Zmiana ma najczęściej postać litego i dobrze odgraniczonego guza. W angiografii widoczny jest charakterystyczny rysunek naczyniowy opisywany często jako ,,rogi jelenia". Makroskopowo jest to guz dobrze odgraniczony, barwy szarobiałej. Konsystencja może być różnorodna od litej i twardej do gąbczastej i kruchej. Mikroskopowo haemangiopericytoma składa się z pericytów - zasadochłonnych, wrzecionowatych komórek, przypominających komórki mięśni gładkich, które otaczają naczynia włosowate (komórki te nie mają pochodzenia endothelialnego).

Cel pracy. Celem pracy jest przedstawienie przypadku, ocena odległych skutków leczenia oraz porównanie ze światową literaturą.

Materiały i metody. Mężczyzna lat 56 przyjęty na oddział urologii z powodu dolegliwości bólowych w podbrzuszu, okresowego krwiomoczu oraz objawów dysurycznych. W wywiadzie - w 1999 r. operacja usunięcia torbieli przestrzeni otrzewnowej (w badaniu histopat. - haemangiopericytoma). Na oddziale wykonano tomografię komputerową jamy brzusznej. Badanie wykazało obecność dobrze odgraniczonej niejednorodnej, hypodensyjnej masy o wym. 83 x 77mm, ulegającej niejednorodnemu wzmocnieniu kontrastowemu po podaniu SK, zlokalizowaną poniżej i nieco do przodu od nerki prawej. Nerka lewa prawidłowej wielkości i kształtu, bez zmian ogniskowych. Nadnercze obustronnie nie powiększone. W środbrzuszu (partie przednie) widoczne poszerzone, wypełnione niejednorodną gęstą treścią (masą?) pojedyncze pętle jelitowe - naciek? W podbrzuszu i miednicy widoczne masy obejmujące pogrubiałe pętle jelitowe, uciskające i przemieszczające pęcherz moczowy do przodu i na stronę lewą - rozległy naciek. Pozostałe narządy jamy brzusznej bez zmian w tomografii komputerowej. Wykonano zabieg operacyjny. Zabieg polegał na wypreparowaniu guza okolicy poniżej dolnego bieguna nerki prawej, który był dobrze odgraniczony i posiadał własną torebkę. Usunięto guz wielkości około 15 cm w całości bez przerwania ciągłości torebki. W kontroli nie stwierdzono żadnych uszkodzeń nerki prawej.

Wyniki. Wykonano badanie histopatologiczne-ostateczny wynik wykazał: Neoplasma malignum angiogenes - haemangiopericytoma recidivans (guz o wym. 10 x 8 x 7 cm wypełniony skrzepami krwi). Chory konsultowany w Centrum Onkologii w Warszawie oraz w kilku ośrodkach europejskich. Pacjent przekazany do Zakładu Radioterapii w celu dalszego leczenia - leczony fotonami 15 oraz 20 MV. Otrzymał na okolicę guza przestrzeni zaotrzewnowej 43,2 Gy/T. Po 6 i 12 miesiącach po leczeniu w Zakładzie Radioterapii wykonano kontrolne badanie tomografii komputerowej - stwierdzono zmniejszenie zmian stwierdzanych w badaniach poprzednich. Brzeżnie w segm. 7 wątroby widoczne umiarkowanie hypodensyjne ognisko o wym. 39 x 24 mm, nieulegająca wzmocnieniu kontrastowemu po podaniu SK - podejrzenie przerzutu. Chory został przekazany dalszego leczenia do Centrum Onkologii w Poznaniu w celu kontynuacji leczenia.

Wnioski. Guzy o charakterze hemangiopericytoma to zmiany rzadko występujące. Mimo że są to zmiany występujące głównie w tkance kostnej, mogą występować również w przestrzeni zaotrzewnowej, uciskając miedniczkę nerkową i moczowód, imitując proces rozrostowy nerki. Leczenie opiera się na leczeniu skojarzonym - chirurgicznym usunięciu guza (dotyczy to głównie zmian o znacznych rozmiarach powodujących objawy uciskowe) i radioterapii pooperacyjnej. Najbardziej czułym monitoringiem rozwoju choroby po leczeniu operacyjnym jest systematyczne wykonywanie kontrolnych tomografii komputerowych co sześć miesięcy i przy ścisłej współpracy z onkologiem klinicznym włączenie uzupełniającej teleterapii.