PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Leyomyoma pęcherza moczowego
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1978/31/3.

autorzy

Zygmunt Kasztelan
Oddział Urologiczny Szpitala Miejskiego w Gdyni
Ordynator Oddziału: dr Z. Kasztelan

streszczenie

Autor omawia zagadnienie mięśniaka gładkokomórkowego pęcherza moczowego oraz przedstawia przypadek własny.

W piśmiennictwie polskim do 1964 roku opisano pięć przypadków mięś­niaka gładkokomórkowego pęcherza moczowego (2—7). Campbell i Gis-lason zebrali do 1953 roku 192 przy­padki dobrotliwych guzów pęcherza moczowego, spośród których 68 było mięśniakami gładkokomórkowymi.

Mięśniak gładkokomórkowy może być usadowiony w każdej części pę­cherza moczowego. Najczęściej spo­tyka się go w okolicy szyi i trójkąta pęcherza moczowego. Rozrost guza następuje wolno i w związku z tym również wolno narastają objawy kli­niczne. Chorzy zazwyczaj skarżą się na zaburzenia oddawania moczu nie­kiedy połączone z częstomoczem i utrudnieniem wydalania moczu lub nawet całkowitym zatrzymaniem. Stosunkowo często głównym objawem jest krwawienie oraz stany zapalne i to właśnie często prowadzi do myl­nego rozpoznania nawrotowego zapalenia pęcherza moczowego, co dob­rze ilustruje przypadek opisany przez Schittka. W rozpoznawaniu guzów pęcherza moczowego najlepszą metodą rozpoznawczą jest starannie wy­konana cystoskopia. Badania uro-graficzne w tych przypadkach by­wają najczęściej negatywne.

Zdjęcia pęcherza moczowego przy urografii rzadko dają uchwytne zmiany patologiczne tak, że konieczne jest wykonywanie cystografii w dodatko­wych skośnych ujęciach jak również zastosowanie metody podwójnego kontrastu.

Zdaniem Arnolda istnieją trzy głów­ne badania, które łącznie zezwalają na przedoperacyjne rozpoznanie tego typu guza, są to:

1) badania radiologiczne, z wykonaniem skośnych zdjęć pęcherza moczowego,

2) starannie wykonana cystoskopia,

3) dwuręczne badanie pęcherza w narkozie.

Mięśniak gładkokomórkowy może osiągać różne rozmiary, najczęściej dochodzi do wielkości mandarynki. Opisano jeden przypadek guza tego typu wagi 10 kg. Umiejscowiony bywa najczęściej podśluzówkowo, śródściennie i podsurowicówkowo. W tym ostatnim przypadku może być przyczepiony do ściany pęcherza wąs­kim zrostem.

Obraz mięśniaka gładkokomórko­wego nie odbiega specjalnie od normy swoim wyglądem od mięśniaków gład-kokomórkowych w innych narządach. Utkanie guza jest na ogół jednolite i nie obserwuje się ognisk martwiczych W obrazie histologicznym myoblasty będące podstawowymi komórkami guza często przypominają dobrze zróż­nicowaną, prawidłową mięśniówkę pę­cherza moczowego. Układają się one jednak w dość regularne pęczki spla­tające się ze sobą. Unaczynienie guza jest na ogół dość bogate. Stanowią je liczne naczynia włosowate i przed-włosowate a także większe skupienia naczyń przybierających postać sze­rokich kanałów. To właśnie stosun­kowo bogate Unaczynienie jest przy­czyną częstego krwawienia guza. Ma­kroskopowo zwykle mięśniak gładko­komórkowy stanowi wpuklający się do pęcherza, gładki twór, twardy owalny. W rzadkich przypadkach do­chodzi do wtórnego zapalenia obej­mującego część guza.

Wszystkie opisane w piśmiennictwie mięśniaki gładkokomórkowe miały charakter łagodny i nie prowadzą do wznowy i nie złośliwieją. Leczeniem z wyboru jest zabieg operacyjny po­legający na doszczętnym wycięciu guza z częścią ściany pęcherza mo­czowego. W czasie zabiegu operacyjnego można spodziewać się krwa­wienia ze względu na bogate Una­czynienie guza.

Przypadek 1. Pacjent A. S. nr hist. chor. 13344/75 lat 63 zgłosił się na oddział urologiczny z krwiomoczem, bólami pęcherza moczowego i utrudnionym oddawaniem moczu. Choruje od 4 miesięcy, skarżył się na częstsze oddawanie moczu, okresowe krwawienie i utrudniony odpływ moczu. Dolegliwości te uniemożliwiały mu pracę jako kierowcy. Leczony przez lekarzy ogólnych bez poprawy.

Badanie fizykalne prawidłowe. Nieznaczna tkliwość nad spojeniem łonowym oraz miernego stopnia przerost gruczołu krokowego. Badanie laboratoryjne prawidłowe. Krwiomocz. Zdjęcie przeglądowe dróg moczowych nie wykazało konkrementów.

Urografia: obie nerki wydzielają środek cieniujący prawidłowo, układy kielichowo mied-niczkowe uwidoczniły się dość dobrze, moczo­wody fragmentaryczne. Pęcherz moczowy śred­niej wielkości, symetryczny, granice wyraźne wykazujące lekkie beleczkowanie. W dolnej części pęcherza stwierdza się ujemny cień wiel­kości orzecha włoskiego.

Cystoskopia: Pęcherz wypełnia się do 80 ml pojemności z bólem. Stwierdza się guz wielkości renklody broczący krwią na tylno górnej ścianie pęcherza moczowego, krwawienie uniemożliwia dokładną interpretację.

Operacja: Z cięcia środkowego dolnego do­tarto do pęcherza moczowego, stwierdzono zgrubienie jego ścian. Otwarto pęcherz stwier­dzając uszypułowany na szerokiej podstawie gładki guz wielkości walca 3x6 cm o gładkiej powierzchni i mięsistej konsystencji. Guz am­putowano wraz ze ścianą pęcherza moczo­wego. Śluzówka pęcherza moczowego prze­rosła, obrzękła, silnie zaczerwieniona. Ujście mo­czowodowe niewidoczne z powodu istniejącego stanu zapalnego. Szyja pęcherza przepuszcza opuszkę palca. Zeszyto ścianę pęcherza moczowego i powłok. Cewnik operacyjny do pęcherza moczowego na stałe. Przebieg pooperacyjny gładki.

Badanie histopatologiczne: Leyomyoma. Ve-sicae urinariae. (R-15341). Opisany przypadek jest klasycznym przykładem omawianego guza, warto podkreślić pozytywne badania radiolo­giczne i cystoskopowe.

piśmiennictwo

  1. Arnold F.: Sur. Diagnostic. das Harnblase-myoms. Zschr. Urol., 1954,47,1954.
  2. Campbell E. W., Gislason G. J.\ Benign mesotherial tumors of the urinary bladder: review of the literaturę; raport of case of leiomyoma. J. Urol., 1953, 70, 733.
  3. Krzeski T., Starzyński S.: Mięśniak gładkokomórkowy pęcherza moczowego. Pol. Tyg. Lek., 1961, 16, 1663.
  4. Laskownicki S., Eliasz M.: Przypadek mięśniaka gładkokomórkowego pęcherza moczowego. Urol. Pol. 1956, 9, 125.
  5. Schittek F. G., Gawlik Z.: Mięśniak gładkokomórkowy pęcherza moczowego. Pol. Przeg. Chir., 1964, 36, 599.
  6. Walewski H.: Przypadek mięśniaka pęcherza moczowego. Now. Lek., 1914, 6, 241.
  7. Wojewski A., Sokol Z.: Mięśniak gładkokomórkowy pęcherza moczowego. Pol. Tyg. Lek., 1960, 15, 839.

adres autorów

Skwer Kościuszki 15/10
81-370 Gdynia