PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Miejscowa sterydoterapia połączona z rozszerzaniem w terapii jatrogennych zwężeń ujścia zewnętrznego męskiej cewki moczowej
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2001/54/1.

autorzy

Robert Klijer, Tadeusz Spruch, Marek Urban
Katedra i Klinika Urologii Akademii Medycznej w Lublinie Kierownik Kliniki: prof, drhab. med. Tadeusz Spruch

słowa kluczowe

cewka moczowa, zwężenie, sterydoterapia

streszczenie

Cel pracy. Celem pracy jest ocena skuteczności miejscowej sterydoterapii połączonej z poszerzaniem w leczeniu jatro-gennych zwężeń męskiej cewki moczowej.
Materiał i metoda. Leczono 8 mężczyzn ze zwężeniami ujścia zewnętrznego cewki moczowej po zabiegach endoskopo-wych. Chorych leczono za pomocą poszerzania cewki moczowej połączonego z podawaniem 40 mg preparatu Depo-Medrol przez 4 do 6 tygodni.
Wyniki. U 7 (87,5%) chorych stwierdzono bardzo dobry rezultat. Nie stwierdzono objawów ubocznych.
Wnioski. Miejscowa sterydoterapia połączona z rozszerzaniem cewki moczowej, może być skuteczna w leczeniu porc-sekcyjnych zwężeń ujścia zewnętrznego cewki moczowej.
WSTĘP występuje u 4-12% leczonych tą metodą pacjentów [1,4]. Zwężenia ujścia zewnętrznego cewki powstają najczęściej Jednym z późnych powikłań po zabiegach prze/cewkowych w wyniku uszkodzenia jej śluzówki w trakcie wprowadzania są zwężenia cewki. Powikłanie to, według różnych autorów, resektoskopu lub przez przebicie prądu na płaszcz resektoskopu, zaś proces gojenia doprowadza do tworzenia się tkanki włóknistej, co powoduje zmniejszenie obwodu cewki i redukcję jej światła. Zwężenie cewki podejrzewamy u pacjenta, u którego nadal występują objawy utrudnionego oddawania moczu. Glikokortykosteroidy, oprócz wielu innych działań, wykazują silne działanie przeciwzapalne, hamowanie powstawania fibroblastów oraz kolagenu. W 1967 r. Kelchum i wsp. [3] opisali wpływ sterydów na dojrzały kolagen, wyrażający się jego zanikiem. MATERIAŁ I METODA W trybie ambulatoryjnym leczono 8 mężczyzn w wieku od 48 do 71 lat (średnio 64,6) z powodu zwężenia ujścia zewnętrznego cewki występującego po elektroresekcji przecewkowej. Zwężenie cewki rozpoznano w okresie od 3 do 5 tygodni po elektroresekcji (średnio 4,2 tygodnia). U 3 chorych wystąpiło zatrzymanie moczu, a u 4 pozostałych - utrzymujące się infekcje oraz objawy utrudnionego oddawania moczu. Rozpoznania dokonano na podstawie uroflowmetrii oraz kalibracji cewki moczowej. Chorych leczono za pomocą dylatacji cewki do szerokości 22-24 F przez 30 minut, połączonej z podaniem 40 mg preparatu Dcpo-Medrol. Leczenie takie prowadzono w odstępach tygodniowych przez 4 do 6 tygodni (u 3 chorych przez 6 tygodni, u pozostałych przez 4 tygodnie). Uzyskane wyniki analizowano za pomocą kwestionariusza dolegliwości urologicznych, kalibracji cewki oraz uroflowmetrii. Kalibrację cewki wykonywano w znieczuleniu miejscowym, uzyskanym za pomocą żelu z lidokainą. Badanie kontrolne wykonywano 1 miesiąc po leczeniu, a następnie w odstępach 3-miesięcznych. Okres obserwacji wynosi od 8 do 26 miesięcy (średnio 18,3 miesiąca). WYNIKI W tabeli I przedstawiono wyniki uzyskane u 8 chorych. U 7 (87,5%) z nich w okresie 7-miesięczncj obserwacji stwierdzono bardzo dobry rezultat leczenia. U wszystkich tych chorych nastąpiło trwałe zwiększenie przekrój u cewki. U 1 pacjenta wynik nic był zadowalający, ponieważ stopniowo doszło do nawrotu zwężenia. Zwiększenie przekroju cewki znalazło swój wyraz zarówno w wynikach przepływu cewkowego i kalibracji cewki, jak i zmniejszeniu dolegliwości subiektywnych. Chorzy dobrze znosili leczenie, nie stwierdzono żadnych objawów ubocznych. DYSKUSJA Leczenie zwężeń cewki moczowej jest trudne. Metody zachowawcze, takie jak dylatacja. są uciążliwe i często zawodzą, natomiast leczenie zabiegowe może wiązać się z występowaniem licznych powikłań. Zwężeniom cewki mogą towarzyszyć stany zapalne z następowym włóknie-niem. Zastosowanie sterydów w leczeniu zwężeń nie jest nowym pomysłem, na przykład Hebert [2] stosował 200 mg triamcinolonu w 4 dawkach po 50 mg przezcewkowo z dobrym lub doskonałym rezultatem w 84% chorych. Wydaje się, że zwężenia poresekcyjne ujścia zewnętrznego cewki przedniej nadają się do postępowania zachowawczego przynajmniej z dwóch powodów. Po pierwsze, miejsce zwężenia jest łatwo dostępne, a to umożliwia łatwe i dokładne podanie leku. Po drugie, większość tego typu zwężeń jest rozpoznawana we wczesnym okresie, kiedy nie doszło do wytworzenia tkanki włóknistej. Jeżeli farmakoterapia nie daje dobrego wyniku, to zawsze pozostaje jeszcze możliwość leczenia zabiegowego. Wydaje się, że miejscowe podawanie sterydów może znacznie polepszyć rezultaty uzyskiwane za pomocą samej tylko dylatacji cewki, co potwierdzają również Rivers i wsp. [51-

piśmiennictwo

  1. [1] Devine C. J.. Jordan G. H., Schlossberg S. M.: Surgery ofihe penis and urethra. in. Campbell\\\'s urology. 6th ed. W. fi. Saunders Company 1992,2957-3032.
  2. [2] Heberl P. W.: The treatment of urethral stricture transurethral injection oftiiam-cinolone: A preliminary report. J. Urol. 1971, 105.403-405.
  3. [3] Ketchum 1.. D., Smith J., Robinson D. W., Masters F. W..-The treatment of hypertrophic scar, keloid and scar con-tracture by triamcinolone acetonide. Plast. Reconslr. Surg. 1966,38,209-210.
  4. [4] LentzH.C.,MebustW.K..,ForetJ. D„ Melchior.1.: Urethral strictures following transurethral prostatectomy: Review of 2223 resections. J. Urol. 1977,117,194-196.
  5. [5] Rivers T. A., Campbell J. T., Green L. F..- Treatment of urethral strictures by intralesional injections of steroids, internal urethrotomy and intubation with silastic catheter. J. Urol. 1974, 111, 502-503.

adres autorów

Robert Klijer
Klinika Urologii SPSK-4
ul. Jaczewskiego S. 20-950 Lublin