english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Zwiększająca się zachorowalność na raka pęcherza moczowego wymusza postęp w dziedzinie diagnostyki, a także w zakresie metod leczenia tej choroby. Dysponujemy obecnie coraz nowocześniejszymi metodami jej leczenia, jednak standardem postępowania w przypadkach powierzchownych nowotworów pęcherza moczowego jest przezeewkową elektroresekcją (TURT). uzupełniana chemioterapią lub immunoterapią dopęcherzową [1.2,3]. Wykorzystując nowoczesne metody histopatologiczne, umożliwiające ilościową i jakościową ocenę DNA (cytometrycz-na analiza ploidii DNA. metoda Hadleya. flu( >rescencyjna hybrydyzacja in situ - FISH, oraz reakcja łańcuchowej polimerazy -PCR) stwierdzono, że około 80% raków urotelialnych (przejścio-wotomórkowych) stanowią rosnące powierzchownie brodaw-kowate guzy egzofityczne. Guzy te charakteryzują się niską złośliwością histopatologiczną- G1. rzadko naciekają ścianę pęcherza i dają przerzuty odlegle [4.5] Wymienione metody, ze względu na swoją złożoność, wymagania sprzętowe, i również wysokie koszty, nic mogą być stosowane standardowo w codziennej praktyce klinicznej. Mimo stałego doskonalenia metod diagnostycznych, a także ustalonych na podstawie obserwacji klinicznych korelacji między wielkością guza picrwoUiego, mnogością jego ognisk, budową i stopniem histopatologicznej złośliwości, największą trudność nadal stanowi przewidywanie czasu i częstości wystąpienia ewentualnych wznów. Wśród różnych koncepcji udoskonalenia zarówno kontroli leczenia, jaki przewidywania wystąpienia wznotvy (poza badaniem cytologicznym osadu moczu), pojawiły się metody oceny stężenia we krwi kompleksu polipeptydowych fragmentów cyto-keratyn 8.18.19 -określonego mianem Tkankowego Antygenu Polipeptydowego (TPA) NMP-20 aktywność telomerazy ludzkiej oraz oceny stężenia w moczu chemokinin - interleuki-ny-2, 6. 8 i czynnika martwicy guzów (TNF) [6.7.8.91 jednym z istotnych niespecyficznych markerów biologicznych u chorych z powierzchownym rakiem pęcherza moczowego jest interleukina-8, polipeptyd składający się z 72 aminokwasów o masie cząsteczkowej 8.4 kD. Jest ona wytwarzana przez monocyty-makrofagi. komórki śródbłonka i nabłonka, iibrobla-sty oraz komórki maziówki. Udowodniono także produkcję Interleukiny-8 przez limfocyty B i niektóre komórki nowotworowe, między innymi przez komórki nowotworowe xvychodzacc z nabłonka przejściowego dróg moczowych. Tak więc stężenie inter-Icukiny-8 w moczu może być biologicznym markerem obecności guza pierwotnego, resztkowego po przezcewkowej elektrorc-sekcji nowotworu. czy też skuteczności chemioterapii lub immunoterapii dopęcherzowej. a nade wszystko - dowodem pojawienia się ewentualnej wznowy [3,10]. Materiał i metoda Badaniem objęto 54 pacjentów z rozpoznanym powierzchownym rakiem pęcheraa moczowego bez przerzutów do węzłów chłonnych i przerzutów odległych o stopniu histopatologicznej złośliwości G1, G2. W okresie od 2 000 do 2001 roku wykonano u tych pacjentów przezeewkową elektroresekcję guza lub guzów (TURT), uzupełnioną dopęcherzową chemioterapią (Adriblastyna). Chorzy byli w wieku od 43 do 88 lat. Wśród badanych było 42 mężczyzn w wieku od 43 do 81 lat oraz .12 kobiet w wieku od 62 do 88 lat. Diagnostykę przedoperacyjną przeprowadzono na podstawie szczególowego wywiadu i badania fizykalnego, uzupełnionego badaniem laboratoryjnym krwi i moczu, uwzględniającym posiew moczu. U wszystkich pacjentów wykonano badanie sonograficzne jamy brzusznej (głowica sektorowa 3,5 MHz) i badanie doodbytnicze miednicy małej (głowica sektorowa 7.5 MHz), urografię i cystoskopie oraz badanie radiologiczne klatki piersiowej. Ponadto u wszystkich bezpośrednio przed zabiegiem wykonano badanie dwuręczne pęcherza moczowego. Rozpoznane guzy usuwano w znieczuleniu lędźwiowym podpajęczynów\\\'kowym metodą przezcewkowej elektroresekcji. Dno powstałej po elektroresekcji loży i szcrold margines błony śluzowej dodatkowo koagulowano po wcześniejszym pobraniu z tych miejsc wycinków do badania histopatologicznego. Po zabiegu w pęcherzu na okres trzech dni pozostawiano cewnik Fo-Ieya 22-24 Charr. Chorzy po operacji otrzymywali przez siedem dni leki odkażające drogi moczowe. Leczenie chirurgiczne uzupełniano dopęcherzowo chemioterapią. Instylacje 50 mg Adriblastyny (ADR) trwające 60 minut wykonywano przez sześć miesięcy po zabiegu, początkowo raz w tygodniu przez miesiąc, następnie co cztery tygodnie przez pięć miesięcy. Kontrolną cystoskopie wykonano dwatkrotnie w 3. i 6. miesiącu po operacji. Podczas leczenia u wszystkich chorych czterokrotnie oznaczano w moczu stężenie interleukiny-8: początkowo przed wykonaniem TURT. przed pierwszą instylacją Adriblastyny. następnie po czterech tygodniach chemioterapii dopęcherzowej oraz po zakończeniu leczenia (6 miesięcy). Analizowano stężenie II--8 w zależności od wieku, pici. lokalizacji guza, stopnia histopatologicznej złośliwości i budowy histopatologicznej guza oraz współistnienia zakażenia dróg moczowych. Stężenie interleukiny-8 w poszczególnych próbkach moczu było mierzone automatycznie metodą chemiluminescencyjną przy użyciu testu Immulite 11-8 firmy Bierman GmbH DPC. przyjmując laboratoryjną nonnę jej stężenia 204 pg/ml. Oceniano również stężenia interleukiny-8 w grupie kontrolnej u 12 pacjentów, u których wykluczono choroby nowotworowe, stany zapalne, zakażenie uldadu moczowego i inne schorzenia układowe. W grupie tej było 10 mężczyzn i dwie kobiety w wieku 23 do 77 lat (średnia wieku: 58,5 roku). Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej testem Anova-Friedmanna oraz testem U Manna-Whitneya. Przyjęto poziom istotności statystycznej p<0,05. Zastosowano program EPI INFO VERSION 5.01b (wydany przez Public Domain Software for Epidemiology and Disease Surveillance) dla wyznaczenia progów odcięcia stężeń interleukiny-8 w moczu w poszczególnych etapach leczenia, w celu określenia ilorazu szans i ryzyka względnego wystąpienia wznowy [111. Wyniki W analizowanej grupie 54 chorych znajdowało się 77,8% mężczyzn i 22,2% kobiet. Średnia wieku pacjentów wynosiła 66,5 roku. Stwierdzono, że u 38 (70,37%) chorych bez wznowy średnie stężenie 11-8, które wynosiło przed TTIRT - 1339,71 pg/ml. po TIJRT- 592,40 pg/ml, po 4 i 9 wlewkach ADR odpowiednio: 388,67 pg/ml i 123,92 pg/ml. U chorych bez wznowy zaobserwowano znamienny spadek stężenia 0-8 w kolejnych okresach obserwacji (p<0.001). U 16 (29.63%) chorych (15 mężczyzn i jedna kobieta) stwierdzono po upływie sześciu miesięcy od wykonania TTIRT wznowę procesu nowotworowego. W tej grupie średnie stężenie 11-8 przed TURT było 1400.53 pg/ml. po TURT - 1200.03 pg/ml, po 4 i 9 wlewkach ADR 1655.68 pg/ml i 1677.03 pg/ml. U pacjentów ze wznową wzrost, stężenia 11-8 nie nosił cech znamienności (p=0.077). Porównując obie grupy, stwierdzono jednorodność grup pod względem stężenia 11-8 przed i po TURT oraz znamienni! różnicę średniej wartości 11-8 pomiędzy grupami po 4. i 9. wlewce ADR (p<0.001). Chorych oceniano w dwóch grupach wiekowych do 70. roku życia - 29 pacjentów (grupa I) i powyżej 70. roku życia - 2.5 pacjentów (grupa II). Przed wykonaniem TURT u chorych bez wznowy średnie stężenie 11-8 w grupie I i II wynosiło odpowiednio 1303,48 pg/ml i 1986.81 pg/ml. W trakcie leczenia przez okres sześciu miesięcy średnie stężenie 11-8 wynosiło 639,04 pg/ml (grupa I), 540,59 pg/ml (grupa II) po TURT. 111.65 pg/ml (grupa I), 2 5 3.01 pg/ml (grupa II) po czterech wlewkach oraz 87.25 pg/ml (grupa I) i 162.62 pg/ml (grupa II) po dziewięciu wlewkach. II chorych bez wznowy w obu grupach wiekowych obserwowano znamienny spadek stężeń 11-8 we wszystkich badaniach kontrolnych (pO.001). W grupie pacjentów ze wznową średnia wartość II--8 przed TURT wynosiła 944.52 pg/ml (grupa I) i 1986,81 pg/ml (grupa II). Po wykonaniu elektroresekcji przezcewko-wej średnie stężenie 11-8 w kolejnych trzech okresach obserwacji wynosiło odpowiednio 712.14 pg/ml, 1050.72 pg/ml i 1384,83 pg/ml (grupa I) oraz 1827.30 pg/ml, 2433,49 pg/ml i 2052.71 pg/ml (grupa U). U chorych ze wznową mimo leczenia obserwowano nieznamienny w stosunku do wartości przed TURT wzrost stężenia 11-8 (p=0.094 - grupa I) (p=0,563-grupa II). W grupie 11 kobiet bez wznowy średnie stężenie 11-8 przed TURT w poszczególnych etapach leczenia wynosiło 1691.34 pg/ml oraz 721.78 pg/ml. 200.74 pg/ml i 116.59 pg/ml. W grupie 2 7 mężczyzn bez wznowy średnie stężenie 11-8 wynosiło odpowiednio 1196.37 pg/ml przed TURT oraz 539.69 pg/ml, 46 5.2 3 pg/ml i 12 7.02 pg/ml w poszczególnych etapach leczenia. W grupie pacjentów bez wznowy niezależnie od płci występował znamienny spadek stężenia 11-8 (p<0.001). W grupie pacjentów ze wznową niezależnie od płci obserwowano nieznamienny wzrost stężenia 11-8 (p=0.077). Oceniono poziom stężenia 11-8 w zależności od wieloognisko-wości zmian nowotworowych. U chorych ze zmianami pojedyn-czymi bez wznowy stężenie 11-8 przed operacją było 1015.54 pg/ml i znamiennie malało po TURT - 565,07 pg/ml, po 4. i 9. wlewce ADR odpowiednio 493,31 pg/ml i 139,18 pg/ml (p<0.001). zaś u pacjentów ze wznową obniżenie stężenia II--8 po TURT ze średniej wartości 1844,22 pg/ml do 1272,13 pg/ml. a następnie jej umiarkowane i nieznamienne statystycznie narastanie do wartości 1405.72 pg/ml i 1462.94 pg/ml po 4 i 9 wlewkach ADR (p=0,693). U chorych ze zmianami mnogimi, bez wznowy, średnie stężenie 11-8 przed operacją wynosiło 1963.11 pg/ml. uległo znamiennie stałemu spadkowi do średniej wartości 346.12 pg/ml, 187,42 pg/ml i 95.74 pg/ml w kolejnych okresach obserwacji (p<0,001). W grupie pacjentów ze zmianami mnogimi i rozpoznaną wznową średnic stężenie 11-8 przed TURT wynosiło 830.06 pg/ml. W kolejnych okresach badań wartość stężeń wzrastała do 1107.31 pg/ml po TURT oraz do 1977,06 pg/ml i 1952,29 pg/ml po 4 i 9 wlewce ADR. Wzrost ten był jednak nieznamienny statystycznie (p=0.072). II pacjentów ze zmianami pojedynczymi znamienna różnica w stężeniu Tl-8 między grupą ze wznową i bez wznowy pojawiła się już w pierwszym badaniu kontrolnym (p=0.044) i wzrosła znamiennie w następnych badaniach kontrolnych (p<0.001), a u chorych ze zmianami mnogimi znamienna różnica spadku stężeń 11-8 wystąpiła po 4. i 9. wlewce ADR (p=0,007). pO.001). Analizowano spadek stężenia 11-8 w zależności od stopnia histopatologicznej złośliwości guza (G). W grupie chorych z guzami Gl i bez wznowy występował znamienny spadek stężeń II--8 (p<0,001). Porównując grupę chorych bez wznowy i ze wznową, zauważono znamienną różnicę stężeń po 4. i 9. wlewce ADR (p<0.001). U pacjentów z guzami G2 i bez wznowy każdy etap leczenia powodował znamienny spadek stężeń II--8 (p<0.001). w przeciwieństwie do stałego jednak nieznamien-nego wzrostu stężeń 11-8 u chorych ze wznową (p=0.374). Stwierdzono znamienną różnicę poziomów stężeń 11-8 pomiędzy grupą pacjentów z grupy G2 - bez wznowy. i ze wznową po 4. i 9. wlewce ADR (pO.001) (tab. I). Oceniano wpływ budowy histopatologicznej na spadek lub wzrost stężenia 11-8 w moczu monitorowaiych pacjentów^ U pacjentów z guzami brodawczakowatymi i niebrodawczakowaty-mi bez wznowy zaobserwowano znamicmw spadek stężenia II--8 (p<0.001). Porównanie grupy pacjentów bez wznowy i ze wznową wykazało, że zmienna różnica stężeń wystąpiła po 4. i 9. wlewce ADR zarówno u pacjentów z guzami brodawczakowatymi (p<0,001). jak i u chorych z guzami niebrodawczako-watymi (p=0.03 3, p=0.010) (tab. II). U 3 8 (70.3 7%) pacjentów bez wznowy średnie stężenie 11-8. w zależności od lokalizacji (ściana boczna, dno. trójkąt pęcherza moczowego), wahało się od 1009.63 pg/ml do 18 50.96 pg/ml. Po operacji, oraz po 4. i 9. wlewce Al )R. średnie stężenie 11-8 wynosiło odpowiednio 703.38- 332,46pg/ml. 493.67-208.82 pg/ml oraz 141.25—91.59 pg/ml. 11 chorych bez wznów, niezależnie od lokalizacji guza. stwierdzono znamienny spadek stężeń 11-8 we wszystkich okresach obserwacji (p<0,001). Spośród 16 (29.63%) chorych z rozpoznaną wznową u 13 (24.0 7%) pacjentów z lokalizacją guza w bocznej ścianie i w dnie pęcherza stężenie U-8 było porównywalne we wszystkich okresach obserwacji w stosunku do wartości przed wykonaniem TORT. W przypadku lokalizacji guza lub guzów w obrębie trójkąta pęcherza (trzech pacjentów, 56,5%) z średniej wartości 531.87 pg/ml przed operacją stężenie 11-8 obniżyło się po TORT. Następnie, mimo leczenia dopęcherzowymi wlewkami ADR, wyraźnie wzrastało do wartości 2156.00 pg/ml. Oceniano wpływ zakażenia dróg moczowych na stężenie II--8 u chorych z rozpoznanym i leczonym rakiem pęcherza moczowego. W grupie 10 pacjentów bez zakażenia i ze wznową średnia wartość 11-8 wzrosła z wartości 1173.79 pg/ml przed TORT do 18229,68 pg/ml po 9 wlewkach ADR. Wśród 36 chorych bez zakażenia i bez wznowy średnia wartość 11-8 zmalała ze stężenia 1350.83 pg/ml przed TORT do 125,96 pg/ml po 9 wlewkach ADR. U sześciu chorych z objawami zakażenia ze wznową średnie stężenie 11-8 przed TURT wynosiło 1778.42 pg/ml. a po 9 wlewkach ADR osiągnęło poziom 1422,62 pg/ml. U dwóch chorych z infekcj ą dróg moczowych bez wznowy stężenie 11-8 uległo obniżeniu z wartości 1139,60 pg/ml przed TURT do stężenia 88.15 pg/ml po 9 wlewkach. W grupie chorych bez objawów zakażenia stężenie U-8 u pacjentów ze wznową było znacznie wyższe w kolejnych etapach leczenia w porównaniu z chorymi bez wznowy (p<0.001). W grupie pacjentów z objawami zakażenia dróg moczowych średnie stężenie 11-8 u chorych ze wznową było również znacznie wyższe niż u pacjentów bez wznowy. U pacjentów bez wznowy średnie stężenie U-8. niezależnie od obecności objawów zakażenia, było porównywalne przed TURT i po TURT oraz ulegało porównywalnemu spadkowi w kolejnych etapach leczenia (p<0,05). Porównano stężenia U-S w moczu chorych z rozpoznanym i leczonym rakiem powierzchownym pęcherza moczowego ze stężeniem 11-8 w moczu grupy kontrolnej. Średnie stężenie II--8 przed TURT w grupie leczonej wynosiło 1400.53 pg/ml (u chorych ze wznową) i 1339.71 pg/ml (u pacjentów bez wznowy) w porównaniu do średniej wartości 11-8 15,10 pg/ml w grupie kontrolnej. Średnie stężenie 11-8 u pacjentów ze wznową wzrastało, w przeciwieństwie do malejących wartości u chorych bez wznowy. W grupie kontrolnej we wszystkich badaniach średnie stężenie 11-8 było identyczne jak w pierwszym badaniu. We wszystkich analizowanych grupach oraz we wszystkich badanych okresach średnie stężenie 11-8 było znamiennie wyż-sze w porównaniu z wartością wyjściową w grupie kontrolnej (p<0.001). Korzystając z programu EPI INFO VERSION 5.01b. wyznaczono progi odcięcia dla stężeń 11-8 w moczu chorych z powierzchownym rakiem pęcherza moczowego po przezcewkowej clck-troresekcji guzów, po 4. i po 9. dopęcherzowej wlewce Adribla-styny. Obliczono ponadto iloraz szans i ryzyko względne wystąpienia wznowy raka pęcher/a moczowego dla stężeń 11-8 na poszczególnych etapach leczenia (tab. III). Dyskusja Dostępne w piśmiennictwie dane. dotyczące prób oceny wartości stężenia interleukiny-8 w moczu jako niespecyficznego markera biologicznego u chorych z powierzchownym rakiem pęcherza moczowego, są zachęcające [10,12,17]. Thalmann i współpracownicy przedstawili próbę dokonania oceny stężenia interleukiny-8 w moczu jako markera skuteczności BCG terapii w leczeniu powierzchownych guzów pęcherza moczowego. Dopęcherzowa swoista immunostymulacja atenu-owanym szczepem Mycobacterium bovis wywiera swój przeciw-nowotworowy efekt dzięki aktywacji limfocytów T Cd4 uwalniających cytokininy oraz indukcji odczynu zapalnego błony śluzowej pęcherza moczowego. Nasilenie odczynu zapalnego, i związany z tym wzrost stężenia interleukiny-8. koreluje z efektem przechvnowotworowym BCG terapii. Autorzy uważają, że stężenie interleukiny-8. u pacjentów po wykonaniu elektroresekcji przezcewkowej poddanych dopęcherzowej BCG terapii przekraczającej wartość 4000 pg/ml wciągu 6 godzin po instylacjiBCG. jest dobrym wskaźnikiem leczenia. Okres przeżycia u tych chorych bez wznowy przekracza trzy lata. Rabinowitz i Smith nie potwierdzają powyższych poglądów, przedstawiając odmienne wyniki [3.12.13]. U ponad 70% chorych z nieinwazyjnymi guzami pęcherza moczowego (\\\'lii, Tls. Tl) po leczeniu wstępnym (TURT) dochodzi do co najmniej jednego nawrotu guza. a u 1/3 (33%) następuje progresja nowotworu. Wybór metody leczenia zależy od stopnia zaawansowania klinicznego oraz oceny morfologicznej guza ] 14]. Niezwykle istotne jest zidentyfikowanie chorych, u których istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia nawrotu lub progresja nowotworu. Bezdyskusyjne stają się badania nad oznaczeniem znaczników biologicznych i markerów nowotworowych, pozwalające na bardziej skuteczne leczenie i monitorowanie u chorych z rozpoznanym guzem powierzchownym pęcherza moczowego [14,15,16,17]. Stężenie interleukiny-8 może bj\\\'ć podwyższone z wielu powodów: Występuje w różnych tkankach i narządach, zwłaszcza objęlych procesem zapalnym: W skórze chorych na łuszczycę. w płynie maziówkowym chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Wysokie stężenie występuje również w płynie mózgo-wo-rdzeniowym u chorych na ropne zapalenie opon mózgowych, w płynie nasiennym (spermie) niepłodnych mężczyzn, u których występuje leukospermia. Wzrost stężenia tej chemoki-niny w moczu jest zauważalny w przebiegu bakteryjnych zakażeń i urazów układu moczowego. Wysokie stężenie interleukiny-8 występuje również u chorych z przejściowokomórkowym rakiem pęcherza moczowego (guz pierwotny, resztkowy po TURT lub wznowa). Produkcja II--8 przez komórki guza jest stymulowana bezpośrednio przez in-terleukmę 1-beta i czynnik martwicy guzów (TNF), uwalniane przez uszkodzone procesem nowotworowym tkanki w czasie apoptozy. Tak więc podwyższone stężenie interleukiny-8 w moczu należy uznawać za czuły wskaźnik obecności raka pęcherza moczowego, a także niespecyficzny marker biologiczny przepowiadający wystąpienie wznowy [3.101. Przeprowadzone obserwacje udowodniły statystycznie znamiennie wyższe stężenie interleukiny-8 w moczu chorych ze stwierdzonym powierzchownym rakiem pęcherza moczowego w stosunku do grupy kontrolnej. Również w grupie chorych ze wznowa, mimo prowadzonego leczenia, wartości stężenia in-tcrleukiny-8 w moczu były wysokie i różnice stężeń w stosunku do grupy chorych bez wznowy i grupy kontrolnej były na każdym etapie statystycznie istotne (p<0.001). U chorych bez wznowy (bez względu na takie czynniki, jak: wiek i płeć chorych mnogość stwierdzanych cystoskopowo zmian pęcherza moczowego, stopień histologicznej złośliwości i budowa histologiczna guza lub guzów, wreszcie lokalizacja guza na powierzchni pęcherza moczowego po przezcewkowej elek-troresekcji i następnie dopęcherzowych instylacjach Adriblasly-ny) obserwowano istotne obniżenie stężenia interlcukiny--8 w moczu (pO.001). Powyższej zależności nic stwierdzono u chorych bez wznowy. lecz z towarzyszącym zakażeniem dróg moczowych, które jest niezależnym czynnikiem wzrostu stężenia cytoki-nin w m(>ezu-głównie interleukiny 1-alfa, 1-beta, 2. 6.8 [3.7.8.19]. W grupie chorych ze wznowa obserwowano wysokie wartości stężenia interleukiny-8 w moczu, narastające (statystycznie nieznamiennie) mimo leczenia. Istotne statystycznie różnice stężeń interleukiny-8 w moczu pomiędzy chorymi ze wznowa i bez wznowy pojawiły się po zastosowaniu dopęcherzowej chemioterapii. Pozytywny rezultat zaobserwowano po 4 i 9 dopęcherzowych instylacjach Adriblastyny. (I chorych z pojedynczymi guzami pęcherza moczowego znamienne statystycznie różnice stężenia interleukiny-8 w moczu między grupą ze wznowa i bez wznowy pojawiły się już po pierwszym etapie leczenia - po przezcewkowej elektroresekcji. i nadal były widoczne podczas dopęcherzowej chemioterapii. Powyższe spostrzeżenia - w połączeniu z obserwacjami klinicznymi, mówiącymi o znacznej częstości wznów miejscowych powierzchownego raka pęcherza moczowego leczonego wyłącznie przezcewkową elektroresekcją konieczności łączenia lej formy leczenia z miejscowa dopęche-rzową chemioterapią - sugerują, że stężenie interleukiny--8 w moczu może być dobrym wskaźnikiem nie tylko obecności guza, ale również efektywności leczenia, i to zarówno chirurgicznego (TUKT), jak i chemioterapii dopęcherzowej [3,14]. Statystyczna analiza uzyskanych wyników pozwoliła na określenie swoistości (97,37%) i czułości (62,59%) stężenia inter-leukiny-8 w moczu jako markera pozwalającego na przewidywanie wystąpienia wznowy i kontroli skuteczności terapii u chorych z powierzchownym rakiem pęcherza moczowego, leczonych pr/.ezcewkową elektroresekcją i dopęcherzowymi wlewkami Ad-riblastyny. Pozwala to na stwierdzenie, że wartość stężenia inler-leukiny-8 w moczu jest porównywalna z innymi markerami raka pęcherza moczowego (TPA. BTA), wykorzystyTAranymi powszechnie w diagnostyce klinicznej |6.13J. Na podstawie przeprowadzonych badań i uzyskanych wyników oraz analizy statystycznej stwierdzono, że szansa rozwoju wznowy raka pęcherza moczowego jest sześciokrotnie większa, jeśli stężenie interleukiny--8 w moczu chorych po przezcewkowej elektroresekcji przekracza 740 pg/ml. jest kiś sześćdziesięciokrotnie większa, gdy stężenie interleukiny-8 w moczu chorych po 4 dopęcherzowych wlewkach Adriblastyny przekracza wartość 560 pg/ml i pięćset czterdzieści razy większa, jeżeli stężenie interleukiny-8 w moczu chorych po 9 wlewkach Adriblastyny przekracza 310 pg/ml. Wynikający z tych danych fakt stwierdzenia w cystoskopii potwierdzonej wznowy raka pęcherza moczowego tylko u 2.7% chorych, po zakończeniu dopęcherzowej chemioterapii (9 wlewek), u których stężenie interleukiny-8 w moczu nie przekraczało wartości wyznaczonego progu (310 pg/ml). pozwala na znaczne ograniczenie częstości inwazyjnego badania, jakim jest cystoskopia. nieobojętna dla chorego i nie zawsze przez niego akceptowana. Wniosła 1. Jako niespecyficzny marker biologiczny dla powierzchownego raka pęcherza moczowego stężenie interlcukiny-8 w moczu może być użytecznym miernikiem wyprzedzającym wzno-wę cystoskopową oraz pozwalającym na monitorowanie leczenia po przezcewkowej elektroresekcji i dopęcherzowych wlewkach Adriblastyny. 2. Stężenie interleukiny-8 w moczu chorych z powierzchow-nym nowotworem pęcherza moczowego, leczonych przezcew-kową elektroresekcją i dopęcherzowymi wlewkami Adriblastyny, bez wznowy, wykazuje istotny statystycznie spadek w stosunku do chorych, u których wystąpiła wznowa. 3. Wysoki stopień złośliwości histopatologicznej guza. jego wieloogniskowość, lokalizacja w okolicy trójkąta pęcherza moczowego lub jego dna, a także żeńska płeć. to czynniki wpływające na większą dynamikę spadku stężenia interleukiny-8 w moczu u chorych, u których nie stwierdzono wznowy 4. Interleukina-8 jest markerem biologicznym, którego swoistość dla wznów powierzchownego raka pęcherza moczowego wynosi 97,37%. a czułość 62,5%. 5. Próg stężenia 11-8 równy 310 pg/ml w moczu u chorych po miesięcznej chemioterapii Adriblastyną. przy braku innych objawów, pozwala na zmniejszenie liczby wykonanych cystoskopii.

1. 1. Boiiliioux Ch. Kiirtli KH, liono A. Oosteriinck W: IntitM\\\'sxnladjuvantdiemiothe-lanjforsaxrfitMtnnisitxvwIcelll&idcfa-mmr.jlkcAlWy. 133:954-941.
2. 2. Nomata K. Noguehi M. Kanetake H. Yamashita S. Sakuragi T. Shindo K:Intravesical adjuvant chemotherapy for superftcM transitional cell Madder carcinoma: results of randomized trial with apirubicin comparing shorl--terms versus long-term treatment. J Urol 2001; 165. 5: 792.
3. 3. Rabinowitz R. Smith DS. Ticmann DD, Hudson MA: Urinary inleileukin--81 creatinine level as a predictor of response to intravesical BCG-therapy in bladder tumour patients. J Urol 1997:158: 1728-1732.
4. 4. Sikora K: Patonioijblogia nowotworów ukla&i moczowego. Terapia 1998; 6:6.
5. 5. Ulbright TM: Wprowadzenie do nowych metod histopatologicznych stosowa-nych w bndatiiu nowotworów układu moczowo-i>lciowego. ADA Update Scries 1998. T XVI. L18:148-149.
6. 6. Hailing IIC, Ring W Sokołowa LA et al: A comparison of BTA STAT, Hemo-globin dipstick. Te-lomerase, and wysis urovision assays for the detection of urothelial carcinoma in urine.] lim) 2002; 167:2001-2006.
7. 7. Rcjkc TM. Boer EC, Kurth KH. Schamharl DII: Urinary intaieukin-2 monitoring during pro-longed Imcillus Calmette-Guerin treatment: can it predict the optimal number of instillation? J Urol 1999; 161: 67-71.
8. 8. Rhee K, Santiago L. Park E, Lad P. Bellman GC: Urinary 11-6 is elevated inpatients with urolithiasis. J Urol 1998.160; 2284-2288.
9. 9. YamodaM. Iuo Y. McDonnell RA: Diffeivnthdchemokine expression by blad-der cancer as a potential regulator of local invnunothempeulic responses. J Urol 2002:167, suppl. 4: abslr. 458.
10. 10. Robak T: liiologia i farmakologia cytokin. PWN Warszawa, Ixklz 1995: 13-22.143-147.
11. 11. Krysiecld, Bartos J. Dryczka, Królikowski K. Wasilewski M: Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna w zadaniach, cz. li Statystyka matematyczna. PWN Warszawa 1994.
12. 12. Thalmann (IX, Dcvald B. Baggiolini M et al: Inteńeukin-8 expression in the urine after bacillus Cahnette-Guerin therapy: a potential prognostic factor oftumor recurrence progression. J Urol 1997:15S: 1340.
13. 13. Thalmann CX. Scrmicr A, Rentsch C, Molirle K, Ceechini MG: Urinary interleukin-8 and 18 predict the response of superficial bladder cancer to intravesical therapy with bacillus Cahnette-Guerin. | Urol 2000:164:2129-2133.
14. 14. Brussel JR Mickisch GHJ: Czynniki prognostyczne w raku nerki ona w raku pe-dierza moczowego. EBU, European Urology Update Series 1999: 3:24-32.
15. 15. Dickinson AJ, Fox SB. Persad RA. Hollyer J. Sibley GN. Harris AL: Quan-tification ofangiogenesis as an independent predictor of prognosis in invasive bladder carcinomas. Br J Urol 1994: 74: 762-766.
16. 16. Grimm MO. Modlick O. Brozint U et al: Expression and progression pattern of transitional cell carcinoma of the bladder J Urol 2000: 163. suppl. 4: abstr. 552.
17. 17. Jaeger TM, Weidner \\\\, Chew K et al: Tumour angiogenesis correlates with lymph node metastatic in invasive bladder cancer. J Urol 199 5:154: 69- 71.
18. 18. Vet JA. DebruyneFM. Schalken JA: Molecular prognostic factors in bladder cancer. World J Urol 1994; 12: 84-88.
19. 19. Thalmann GX. Dewald B, Baggiolini M. Studer HE: Interleukin-8 (11-8) expression in the urine, after BCG-therapy: A potcnlud predictor of tumor recurrence (Uidprogression. J Urol 1996, Part 2,15 5. 3.19 A. abstract 34.

Marian BIAmi
Oddział Urologiczny Szpitala Śląskiego
ul. Bielska 4
43-400 Cieszyn