PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Sprawozdanie z VI.Sympozjum Urologii Dziecięcej
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1991/44/1.

autorzy

Cezary Brzozowski
Z Katedry i Kliniki Urologii Instytutu Chirurgii AM w Warszawie
Kierownik Katedry i Kliniki: prof. zw. dr hab. med. T. Krzeski
Dyrektor Instytutu: prof. zw. dr hab. med. M. Szostek

Kolejne, szóste już Sympozjum Urologii Dziecięcej odbyło się 06. 04. 1990 roku w Warszawie. Sympozjum zorganizował Oddział Warszawski Polskiego Towarzystwa Urologicznego oraz Katedra i Klinika Urologii Instytutu Chirurgii AM w Warszawie. Poświęcono je rozpoznawaniu i leczeniu ureterocele. W dwóch sesjach programowych wygłoszono 22 referaty oraz przedstawiono film obrazujący technikę operacji torbieli ujścia moczowodu. Obrady zakończyła konferencja okrągłego stołu.

W tematykę obrad wprowadził uczestników Sympozjum doc. B. Otulakowski, który omówił embriogenezę wady. Następne referaty pierwszej sesji dotyczyły diagnostyki ureterocele. Prof. A. Marciński przedstawił podstawowe badania służące rozpoznawaniu wady: urografię, cystografię mikcyjną i ultrasonografię. Podkreślił, że uwidocznienie ureterocele zależy od stanu wypełnienia pęcherza moczowego, które powinno być mierne. W materiale 27 dzieci przedstawionym przez E. Gruchalska, uzyskano 81,0% prawidłowych rozpoznań korzystając z tych metod diagnostycznych. Referentka podkreśliła również celowość wykonywania ultrasono-grafii u dzieci podejrzanych o ureterocele w różnych fazach wypełnienia pęcherza. Kolejni referenci (F. Tyloch, J. Gołębiewski) przedstawili zalety badania ultradźwiękowego. Jako badanie proste, powtarzalne i nieinwazyjne jest ono badaniem uzupełniającym, a nie konkurencyjnym w stosunku do badań rentgenow-sMch. O. Sarrazin w swoim referacie przedstawił problemy rozpoznawania ureterocele i jego leczenia u niemowląt i małych dzieci. Podkreślił, że najczęstszymi przejawami wady w tej grupie dzieci są zakażenie i zaburzenia mikcji.

Referaty przedstawione w drugiej sesji dotyczyły leczenia operacyjnego ureterocele. Prof. R. Sztaba zwrócił uwagę na ryzyko związane z wycięciem ureterocele towarzyszącego wadzie podwójnego moczowodu. Jest on zwolennikiem leczenia ureterocele przez usunięcie górnego segmentu nerki wraz z poszerzonym moczowodem. Po operacji dochodzi zwykle do zapadnięcia się torbieli. Stwarza to również szansę na ustąpienie odpływu wstecznego do moczowodu drenującego dolny segment nerki. Dzieci po tej operacji wymagają wieloletniej obserwacji. W razie wystąpienia lub utrzymywania sdę odpływu wstecznego do dolnego segmentu nerki operacja naprawcza jest łatwiejsza, bowiem wykonuje się ją w nieoperowanej tkance pęcherza. Prof. R. Sztaba podkreślił również celowość badania ultradźwiękowego ciężarnych, by w razie stwierdzenia u płodu zaburzeń w odpły-

wie moczu z nerek wdrażać postępowanie diagnostyczne zaraz po porodzie. Do zwolenników heminefrektomii górnej w leczeniu ureterocele należeli również następni referenci J. Gruchalski i Cz. Szymkiewicz. Uważają oni, że jest to operacja prosta, bezpieczna i wystarczająca zwykle do wyleczenia wady. Cz. Szymkiewicz uważa ją za operację z wyboru w leczeniu ureterocele. Podkreślił też celowość zaczynania leczenia od przezcewkowego nacinania torbieli i obserwacji efektów tego postępowania. W razie niepowodzenia operuje się. W materiale L. Skobejko--Wlodarskiej uzyskano wyleczenie heminefrektomią górną u 71,0% dzieci. Wśród operowanych było 22,0°/o dzieci powyżej 3 lat, co świadczy o opóźnionym rozpoznaniu. Referat AT. Baki-Jakubiak dotyczył jedno- i dwuetapowych operacji u dzie-oi z torbielą ujścia moczowodu. Przeważały operacje dwuetapowe, przy czym najpierw wykonywano heminefrektomię górną. Operacje w II etapie wykonywano tylko u tych dzieci, u których utrzymywał sdę odpływ lub wystąpiło zwężenie ujścia moczowodowo-pęcherzowego z utrzymującym się zakażeniem. Wyłącznie po heminefrektomii uzyskano wyleczenie aż u 71,0% dzieci. Operacje jednoetapowe wykonano tylko u 4 dzieci, u 2 z powodu torbieli wnikających do cewki moczowej i utrudniających mikcję i u 2, u których torbiele rozpoznano śródoperacyjnie. Do kolejnych zwolenników heminefrektomii górnej w leczeniu torbieli ujścia moczowodu należeli J. Jankowska i A. Jankowski. Ten ostatni przed podjęciem decyzji co do rodzaju leczenia bierze pod uwagę stopień uszkodzenia funkcji segmentu górnego i dolnego nerki, intensywność zakażenia dróg moczowych, stan ogólny dziecka oraz obecność towarzyszącego wadzie odpływu lub zwężenia ujścia moczowodu. J. K. Wolski, przedstawiając materiał 22 dzieci z torbielami prostymi ujścia moczowodu, zwrócił uwagę na możliwość przezcewkowego nacięcia torbieli już w czasie diagnostyki cystoskopowej.

Prof. Z. Kaliciński przedstawił film, w którym zademonstrował własną koncepcję operacyjnego leczenia ureterocele. Wykonuje on najpierw wycięcie ureterocele z przeszczepieniem moczowodu drenującego dolny segment nerki i wytworzeniem przetoki moczowodowo-skórnej na moczowodzie segmentu górnego nerki. Wycięcie segmentu górnego nerki wraz z usunięciem przetoki moczowodowo-skórnej wykonuje po upływie 4 miesięcy.

Prof. T. Krzeski jest również zwolennikiem wykonywania heminefrektomii górnej w leczeniu ektopowego ureterocele. Przedstawił on własną, całkowicie przezpęcherzową metodę operacyjną w razie konieczności usunięcia ureterocele po wcześniejszej heminefrektomii górnej. Po wypreparowaniu i odcięciu torbieli ujścia moczowodu, zakłada do kikuta moczowodu gruby cewnik i wypreparowuje śluzówkę moczowodu. Operację kończy zamknięciem rozworu moczowodowego i wzmocnieniem mięśniówki ściany pęcherza kilkoma szwami.

Powikłanie przezcewkowego nacięcia torbieli ujścia moczowodu pod postacią przetoki pęcherzowo-pochwowej przedstawił C. Brzozowski.

Sesję zakończył J. Judycki, który zaprezentował własny podział torbieli ujścia moczowodu na torbiele stanowiące i nie stanowiące przeszkody mikcyjnej. O kwalifikacji do rodzaju operacji decydują według Autora ponadto stan miąższu nerek, obecność odpływów pęcherzowo-moczowodowych, występowanie wady w układzie pojedynczym lub podwójnym, stan dróg moczowych i nerki po stronie przeciwnej, stopień poszerzenia górnych dróg moczowych, umiejscowienie i rozległość torbieli oraz stan kliniczny, płeć i wiek dziecka.

Ostatnią część Sympozjum stanowiła konferencja okrągłego stołu. Uczestniczyli w niej profesorowie: A. Borówka, który pełnił jednocześnie funkcję moderatora, Z. Kaliciński, T. Krzeski, A. Marciński, R. Sztaba oraz docent Cz. Szymkiewicz.

Problemem, który podzielił uczestników konferencji był wybór metody leczenia operacyjnego torbieli. Prof. Z. Kaliciński, jako jedyny z uczestników, proponuje w I etapie wyciąć ureterocele, wytworzyć przetokę moczowodowe-skórną na moczowodzie segmentu górnego nerki, a moczowód segmentu dolnego wszczepić do pęcherza moczowego. Heminefrektomię górną wraz z wycięciem przetoki moczowodowo-skórnej wykonuje po upływie 4 miesięcy. Docent Cz. Szymkiewicz nie zgodził się z tą propozycją uważając, że najkorzystniejszym sposobem leczenia operacyjnego jest heminefrektomia górna. Zwrócił on jednocześnie uwagę na ryzyko rozdzielania przypęcherzowych ramion obu moczowodów. Pozostali uczestnicy konferencji zgodzili się z docentem Szymkiewiczem uznając heminefrektomię górną za operację z wyboru w leczeniu torbieli ujścia moczowodu. Celowość jej wykonania usprawiedliwia ścieńczały, z powodu zastoju moczu, miąższ tej części nerki oraz obecność zmian dysplastycznych.

Jak co roku uczestnicy Sympozjum mieli możność zapoznać się z ofertą krajowych i zagranicznych firm produkujących leki i sprzęt urologiczny

adres autorów

lek. med. Cezary Brzozowski, 02-005 Warszawa, ul. Lindleya 4, Klinika Urologii AM