english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

W ostatnich 5 latach w Oddziale Urologicznym Wojewódzkiego Szpi­tala Specjalistycznego w Zgierzu przy współpracy Oddziału Wewnętrznego z Ośrodkiem sztucznej nerki — leczy­liśmy 82 chorych z przewlekłą niewy­dolnością nerek, co stanowi 3,2% ogółu leczonych.

Przyczyną przewlekłej niewydolnoś­ci nerek u 10 chorych były choroby miąższu nerkowego takie jak; zapa­lenie swoiste i nieswoiste oraz tor­bielowatość nerek. W drugiej gru­pie — 72 chorych — istniały przesz­kody w odpływie moczu, a więc; wady rozwojowe, kamica, guzy ła­godne i złośliwe umiejscowione w na­rządzie moczowym i poza nim, za­burzenia neurogenne, stwardnienie szyi pęcherza moczowego, gruczolak okolocewkowy, zwężenie cewki mo­czowej i stulejka. Leczenie operacyj­ne podjęto u 48 chorych, czyli u po­nad 50% przypadków przewlekłej niewydolności nerek. U 2 z nich przy­czyną przewlekłej niewydolności ne­rek były zmiany w miąższu nerkowym, zaś u 46 operacje polegały na usu­nięciu przyczyn zastoju powodujących lub pogłębiających niewydolność ne­rek. W związku z operacją zmarło 3 chorych, to jest 6% operowanych z przewlekłą niedomogą nerek. W na­szym szpitalu możemy wykonywać badania izotopowe, jak i w razie po­trzeby zastosować dializę pozaustro-jową, dzięki czemu wyniki leczenia w przypadkach z przewlekłą niewydol­nością nerek są lepsze niż dawniej. Po­zwalamy sobie przedstawić kilka z nich. Pierwszy dotyczył 50-letniego le­karza, który zgłosił się do nas z do­legliwościami dyzurycznymi i pod­wyższoną ciepłotą ciała. Rozpoznaliś­my ostre zapalenie stercza. W trakcie badań ujawniono również przewlek­łą niewydolność nerek spowodowaną marskością nerki podkowiastej. Ost­ry stan zapalny stercza zaostrzył pro­ces toczący się w nerce i był przyczyną ujawnienia się utajonej, przewlekłej niedomogi nerki. Wyleczenie ostrego procesu zapalnego oraz stała opieka urologa i nefrologa doprowadziły do poprawy czynności nerki i pozwoliły choremu na podjęcie normalnej pra­cy zawodowej.

Również uraz nerki może być przyczyną nagłego ujawnienia się prze­wlekłej niewydolności nerek. 16 let­ni chłopiec doznał urazu lewej nerki. Badania biochemiczne krwi świad­czyły o przewlekłej niewydolności ne­rek — nie wykonano więc urografii. Stan chorego zmuszał do pośpiechu. Obustronna pielografia wyjaśniła przyczynę przewlekłej niewydolności, była nią torbielowatość. Wykonano zachowawczą operację pękniętej ner­ki, co w połączeniu z leczeniem ogól­nym pozwoliło na wypisanie chorego w dobrym stanie.

Były to dwa przykłady choroby miąższu nerkowego z przewlekłą nie­domogą nerek, którą ujawnił czynnik powstały poza miąższem nerek.

Następną grupę stanowili chorzy, u których przyczyną przewlekłej nie­wydolności nerek były przeszkody w odpływie moczu położone na róż­nym poziomie, np. wady wrodzone dróg moczowych.

U 12 letniej dziewczynki przyczyną stopniowo rozwijającej się niedomogi nerek było olbrzymie wodonercze je­dynej nerki prawej (ryc. 1 str. lewa).

Wrodzony brak lewej nerki potwier­dziła arteriografia. Urografia w 2 la­ta po plastyce miedniczkowo-moczo-wodowej wykazała znaczną poprawę odpływu moczu z jedynej nerki, co zapobiegło pogłębianiu się niewydol­ności (ryc. 1 str. prawa.)

U innej 16 letniej dziewczyny (ryc. 2) przyczyną narastającego poszerze­nia i przemieszczenia miedniczki i mo­czowodu oraz stopniowo rozwijającej się niewydolności nerki prawej było olbrzymie wodonercze miedniczo przemieszczonej nerki lewej (ryc. 2a), której usunięcie przywróciło normalne warunki odpływu z nerki i moczowo­du. Kamica nerkowa jest jedną z naj­częstszych przyczyn przewlekłej nie­domogi nerek, zwłaszcza rozległa od­lewowa kamica obustronna (ryc. 3). U 28 letniego chorego z obustronnymi odlewowymi złogami, szczególnie po stronie lewej, urografia nie dała jed­noznacznej odpowiedzi, która z nerek jest czynnościowo lepsza. Odpowiedź dała renografia izotopowa (ryc. 4), mianowicie — czynnościowo lepszą, choć znacznie uszkodzoną okazała się nerka lewa. W 3 m-ce po usunię­ciu kamieni z lewej nerki renografia wykazała poprawę zarówno jej czyn­ności, jak i w odpływie moczu.

Współpraca z nefrologami jest szczególnie owocna, jeśli przed pla­nowaną operacją zmuszeni jesteśmy zastosować dializę pozaustrojową. (Ryc. 5) — zdjęcie przeglądowe nerek u chorej z przewlekłą niewydolnością nerek zaostrzoną od 2 tyg. wykazuje kamień blokujący prawy moczowód. Po stronie lewej — roponercze ka­micze. Chora przyjęta w ciężkiej mocznicy z poziomem potasu w su­rowicy — 7 mEq/l. W dniu przyjęcia poddano chorą dializie pozaustrojo-wej, a następnego dnia operacyjnie usunięto złóg blokujący moczowód. Mimo utrzymującej się nadal prze­wlekłej niedomogi nerek, chora po­wróciła do domu w dobrym stanie. Dializę pozaustrojową przed opera­cją zmuszeni byliśmy zastosować u 4 chorych z przewlekłą niewydolnością nerkową, której przyczyną u 3 była obustronna kamica nerek, a u 1 rak odbytu naciekający moczowody, któ­ry doprowadził do bezmoczu i nad­ciśnienia tętnicznego krwi, Po ope-i racjach u chorych z przewlekłą niewy­dolnością nerek ani razu nie musieliś­my stosować dializy pozaustrojowej. Bardzo często urolodzy spotykają się z obustronnym wodonerczem i przewlekłą niedomogą nerek u cho­rych ze złośliwymi guzami pęcherza moczowego naciekającymi ujścia mo­czowodów. W takich razach jeśli guz nie kwalifikuje się do radykalnej operacji — wszczepiamy moczowody do skóry i podwiązujemy tętnice pod-brzuszne.

Znacznych rozmiarów gruczolak okołocewkowy może doprowadzić do obustronnego wodonercza i przewlek­łej niedomogi nerek. Jeden z naszych chorych, lat 76, z dużym zastojem mo­czu w nerkach i moczowodach, zmarł po operacji z powodu zaostrzenia się przewlekłej niewydolności nerek.

W tym okresie nie mieliśmy jeszcze możliwości zastosowania dializy po­zaustrojowej. Ażeby zapobiec podo­bnym powikłaniom, zwłaszcza u cho­rych po 70-tym roku życia i z zaawan­sowaną, uogólnioną miażdżycą, przed adenomektomią wykonujemy czasowe przetoki moczowodowe „in situ". Po uzyskaniu poprawy czynności nerek można przystąpić do właściwej ope­racji. Ten sposób zastosowaliśmy u chorego z gruczolakiem okołocewko-wym, u którego urografia (ryc. 6) wykazała znaczny zastój moczu w jedy­nej nerce i moczowodzie. Drugą ner­kę usunięto w przeszłości z innej przyczyny. Po 2 tygodniach od wy­tworzenia przetoki moczowodowo-skórnej „in situ" wyłuszczyliśmy gru­czolak okołocewkowy. W 6 dniu po operacji usunięto cewnik z prze­toki moczowodowej, a po 14 dniach chory opuścił oddział oddając mocz drogą naturalną.

Jesteśmy przekonani, że w wielu przypadkach przedłużenie życia chorym z pozornie nieodwracalną niedomogą nerek zależy od czynnej postawy urologa i nefrologa.

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny
ul. Parzęczewska 35
95-100 Zgierz