PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Graniczne możliwości usuwania kamieni z moczowodu drogą przezskórną
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1992/45/2.

autorzy

Adam Szkodny, Krzysztof Łukojć, Wojciech Szewczyk, Grzegorz Szkodny
Z I Katedry i Kliniki Urologii Śląskiej Akademii Medycznej
im. Ludwika Waryńskiego w Katowicach Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. A. Szkodny

streszczenie

Przedstawiono 10 chorych, u których usunięto kamienie z górnego odcinka moczowodu za pomocą zestawu do przezskórnej litotrypsji (PCNL). Nie zauważono powikłań okołooperacyjnych. U wszystkich chorych kamienie w moczowodzie zostały w całości skruszone.

Przezskórne usuwanie kamieni z nerek stało się w wielu ośrodkach urologicznych postępowaniem rutynowym. Można usunąć z układu kielichowo-miedniczkowego nerki kamienie pojedyńcze, mnogie, a nawet kamienie odlewowe (1, 5, 7).

Od 1987 r. wykonaliśmy 2000 zabiegów przezskórnych. Podczas tych zabiegów nasunęła się myśl wprowadzenia nefroskopu do poszerzonego górnego, a nawet środkowego odcinka moczowodu i rozkruszyć w tym miejscu zlokalizowany kamień.

W ten sposób od kwietnia 1990 r. do czerwca 1991 usunięto kamienie z moczowodu u 10 chorych. Dotyczyło to czterech kobiet i sześciu mężczyzn. U wszystkich chorych poza podstawowymi badaniami laboratoryjnymi wykonywano badanie ultrasonograficzne (USG) nerek i urografię. U wszystkich chorych urografia wykazała znaczny zastój w nerce i poszerzenie moczowodu powyżej kamienia. Chorych zakwalifikowano do PCNL.Zabieg wykonywano w znieczuleniu ogólnym dożylnym. Miejsce, w którym zamierzano wytworzyć przetokę nerkową dodatkowo znieczulono miejscowo 0.5% roztworem xylokainy. U żadnego chorego przed zabiegiem nie udało się wprowadzić sondy moczowodowej powyżej kamienia. Dlatego też układ kielichowo-miedniczkowy nerki nakłuwano pod kontrolą fluoroskopową po dożylnym wstrzyknięciu 40 ml 60% roztworu uropoliny. Nakłucie wykonywano poprzez kielich środkowy nerki. Nakłucieto umożliwia łatwiejsze wprowadzenie nefroskopu do moczowodu. Nefroskop wprowadzano Nr 24 Charr. Po uwidocznieniu kamienia sondą ultradźwiękową kruszono go i odsysano. Po zabiegu pozostawiano czasowo w układzie kielichowo-miedniczkowym nerki dren.

WYNIKI

U wszystkich chorych w ten sposób udało się usunąć kamienie z moczowodu. U jednego chorego część kamienia podczas kruszenia przesunęła się w dół do wąskiego odcinka moczowodu. U chorego tego poprzez nefroskop wprowadzono do moczowodu pętlę Zeissa i za jej pomocą wciągnięto odłamek kamienia z powrotem do szerokiej części moczowodu, a następnie całkowicie skruszono go i odessano. U innego chorego w trakcie operacji odłamek kamienia przesunął się poza zasięg nefroskopu z powodu wywierania zbyt silnego nacisku na kamień sondą ultradźwiękową. Odłamek ten usunięto później za pomocą pętli Zeissa. U żadnego z chorych nie stwierdzono powikłań śródoperacyjnych. U czterech chorych w okresie pooperacyjnym wystąpiła gorączka do 380C, która ustąpiła po dwóch dobach. U wszystkich chorych wytworzone przetoki nerkowe zamknęły się samoistnie po usunięciu drenów nefrostomijnych.

DYSKUSJA

Obok tradycyjnych metod usuwania kamieni z moczowodu takich jak operacja otwarta, usuwanie kamieni za pomocą pętli Zeissa lub koszyka Dormia istnieją sposoby bardziej nowoczesne. Należą do nich: kruszenie kamieni metodą endo- skopową z zastosowaniem sondy ultradźwiękowej, elektrohydraulicznej, a nawet energii lasera oraz litotrypsja pozaustrojowa (ESWL) (1, 2, 3, 4, 5, 7).

My u dobranych chorych usuwaliśmy kamienie z górnego odcinka moczowodu za pomocą zestawu do PCNL.

Warunkiem do zastosowania tej metody jest, ażeby moczowód ponad kamieniem był wystarczająco szeroki, co pozwala wprowadzić do jego światła nefroskop, zlokalizować kamień, a następnie skruszyć go za pomocą sondy ultradźwiękowej (5).

U naszych chorych najniżej położony kamień był na wysokości około 5 cm od miedniczki nerkowej. Nie stwierdzono powikłań pooperacyjnych u naszych chorych. Kruszenie kamieni moczowodowych za pomocą fali uderzeniowej zewnątrz generowanej jest mniej skuteczne. To samo dotyczy usuwania kamienia z moczowodu za pomocą ureterorenoskopii (1, 5, 6).

Przedstawiony sposób poszerza możliwość usunięcia kamienia z moczowodu u niektórych chorych. Dotyczy to chorych z poszerzonym moczowodem powyżej kamienia o dosyć dużej jego średnicy i dużej twardości, co uniemożliwia usunięcie jego bezoperacyjnie innymi metodami.

piśmiennictwo

  1. 1. Aso Y.: Operative fiberoptic nephroureteroscopy: removal of upper ureteral and renal calculi. J. Urol., 1987, 137, 629. —
  2. 2. Bagley D. H.: Removal of upper urinary tract calculi with flexible Ureteropyeloscopy. Urology, 1990, 5, 412. —
  3. 3. Bagley D. H., Huffman J. L., Lyon E. S. Flexible Ureteropyeloscopy: diagnosis and treatment in the upper urinary tract. J. Urol., 1987, 138, 280. —
  4. 4. Green D. F., Lytton B.: Early experience with direct vision electrohydraulic lithotripsy of ureteral calculi. J. Urol., 1985, 133, 767. —
  5. 5. Kahn R. I.: Endourological treatment of ureteral calculi. J. Urol., 1986, 135, 239. —
  6. 6. Lingeman J. E.: Ureteral stone management: emerging concepts. J. Urol., 1986, 135, 720. —
  7. 7. Seeger A. R., Rittenberg M. H., Bagley D. H.: Ureteropyeloscopic removal of ureteral calculi. J. Urol., 1988, 139, 1180.

adres autorów

prof. dr hab. n. med. Adam Szkodny
40-073 Katowice, ul. Strzelecka 9,
I Katedra i Klinika Urologii Śl. AM