PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Dodatkowy, ślepo zakończony moczowód ze współistniejącym odpływem pęcherzowo-moczowodowym do wszystkich moczo wodów
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1992/45/4.

autorzy

Mirosław Bogacki, Wojciech Krawczyński, Marek Sauczek, Julian Strzelczuk
Z Oddziału Urologicznego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Koninie. Ordynator Oddziału: lek. med. M. Bogacki Dyrektor Szpitala: lek. med. A. Michalski

streszczenie

Przedstawiono 6-letnią dziewczynkę z podwójnym moczowodem po stronie lewej, z których jeden o długości 12 cm byl ślepo zakończony. Z wadą rozwojową współistniały odpływy pęcherzowo-moczowodowe do wszystkich moczowodów. Stopień odpływów do układów kielichowo-miedniczkowych oceniono na III wg międzynarodowej klasyfikacji Heikela i Perkulainena. Wykonano typową operację przeszczepienia moczowodów sposobem Leadbetter-Politano z wycięciem ślepo zakończonego moczowodu po stronie lewej.

Zdwojenie moczowodu jest najczęstszą anomalią dróg moczowych. W badaniach urograficznych spotyka się ją od 2,0-4,0%, a w badaniach sekcyjnych w 0,8% (6). Przyczyną powstania wady jest nieprawidłowość w tworzeniu się pączka moczowodowego z przewodu Wolfa w 4 tygodniu życia płodowego (6). Podwójne moczowody łączą się z podwójnym układem kielichowo-miedniczkowym. Czasem jednak jeden z moczowodów podwójnych nie wytwarza układu kielichowo-miedniczkowego i zakończony jest ślepo. W polskim piśmiennictwie opisano kilka takich spostrzeżeń (2, 3, 4, 5, 7, 9), oraz kilkadziesiąt w piśmiennictwie światowym (wg 9).

Rozpoznanie wady opiera się na cystografii mikcyjnej oraz cystoskopii, która pozwala odnaleźć ujście i wykonać ureterografię.

Opis przypadku

Dziewczynkę lat 6, (nr hist. chor. 7542/89) przyjęto z powodu utrzymujących się zmian zapalnych dróg moczowych i moczenia nocnego. Innych dolegliwości i schorzeń nie było. W badaniu przedmiotowym odchyleń od stanu prawidłowego nie stwierdzono. W badaniach laboratoryjnych: mocz: odczyn kw., B: 0,1 g/l, c. g.: 1015, leukocyty zalegają p. w., bakt. liczne; OB: 20/42. Posiew moczu jałowy. Badania biochemiczne krwi wykazały pełną wydolność nerek. Urografia prawidłowa. Cystografia mikcyjna: odpływ bierny i czynny obustronny III st. wg klasyfikacji Heikela i Perkulainena. Po stronie lewej widoczny do wysokości dolnego brzegu kręgu S1 dodatkowy moczowód (ryc. 1). Cystoskopia: (odchylenia) po stronie lewej dwa ujścia moczowodowe położone jedno nad drugim. Do obu ujść wprowadzono cewniki moczowodowe. W górnym moczowodzie na wysokości 11 cm napotkano na opór, do dolnego ujścia wprowadzono cewnik na 25 cm. Ureterografia uwidoczniła dodatkowy moczowód, który kończy się ślepo na wysokości kręgu S1 (ryc. 2).

Dziewczynkę leczono operacyjnie. Wspólny odcinek śródścienny podwójnych moczowodów Wypreparowano razem, następnie zaotrzewnowo i zapęcherzowo wyodrębniono moczowód dodatkowy, który po wypreparowaniu usunięto. Wykonano obustronną operację antyrefluksową sposobem Laedbetter-Politano. Przebieg pooperacyjny typowy bez powikłań. Badanie histopatologiczne usuniętego moczowodu (nr 138471, Zakład Patomorfologii W. S. Z. w Koninie, lek. med. B. Kaszuba): Fragment tkanki mięśniowej gładkiej i łącznej pokryty nabłonkiem zanikowym urethelialnym. W zrębie obfite nacieki zapalne z komórek jednojądrżastych.

Ślepo zakończony podwójny moczowód wykryto przypadkowo w trakcie diagnostyki urologicznej utrzymującego się zakażenia dróg moczowych. Bez cystografii mikcyjnej i cystoskopii wada pozostałaby nierozpoznana. Przyjęty sposób leczenia tj. operacja antyrefluksowa oraz wycięcie ślepo zakończonego moczowodu uważamy za postępowanie prawidłowe. Wadę przedstawiamy ze względu na rzadkość występowania. Nie znaleźliśmy w piśmiennictwie opisanego ślepo zakończonego jednego z podwójnych moczowodów ze współistniejącym odpływem do wszystkich moczowodów wymagającego leczenia operacyjnego. Kaliciński wymienia jedną obserwację ślepo zakończonego, dodatkowego moczowodu leczonego zachowawczo (3).

piśmiennictwo

  1. 1. Culp O. S.\\\\ Ureteral diverticulum: Classification of the literature and report of an authentic case. J. Urol., 1947, 58, 309. —
  2. 2. Gomuła A., Borkowski A., Czaplicki M., Hartel-Ulkowska N.: Rozdwojenie moczowodu ze ślepo zakończonym odgałęzieniem. Urol. Pol., 1983, 36, 144. —
  3. 3. Kaliciński Z., Kansy J., Baka-Jakubiak M., Joszt W., Perdzyński W.: Rozpoznawanie, klasyfikacja i postępowanie w zdwojeniach górnych dróg moczowych. Urol. Pol., 1982, 35, 162. —
  4. 4. Kamińska D., Marciński A.: Przypadek ślepo zakończonego odgałęzienia moczowodu u 6-letniej dziewczynki. Pol. Przeg. Rad. Med. Nauk., 1967, 31, 579. —
  5. 5. Klimowicz W., Miskiewicz J., Grzegrzólka M.: Ślepo zakończone rozdwojenie moczowodu. Pol. Tyg. Lek., 1969, 5, 178. —
  6. 6. Krzeska J., Krzeski T.: Nefropatia refluksowa u dzieci. PZWL, Warszawa, 1987, I, 10, 107. —
  7. 7. Krzeski T.\\\\ Urologia dziecięca. PZWL, Warszawa, 1985, 68. —
  8. 8. Leneghan D.: Bifid ureteris in children: an anatomical and clinical study. J. Urol., 1962, 87, 808. —
  9. 9. Otręba L., Stolarczyk J.\\\\ Poronne rozdwojenie moczowodu. Urol. Pol., 1980, 33, 309.

adres autorów

lek. med. Wojciech Krawczyński
62-510 Konin, ul. Kard. St. Wyszyriskiego 1,
Oddział Urologiczny Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego