english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Sympozjum było jednym z sześciu spotkań urologicznych organizowanych od 1989 roku przez Uniwersytet Erazma z Rotterdamu. Tematem tych sympozjów są: urodynamika, kamica dróg moczowych i onkologia urologiczna. Celem organizatorów jest stworzenie warunków do spotkania, wymiany poglądów i doświadczeń klinicystów i naukowców z pracowni badawczych.

Do prezentowania swych osiągnięć zapraszani są wybitni specjaliści reprezentujący odpowiednią dziedzinę urologii. W sympozjum poświęconym rakowi stercza udział wzięło ok. 60 osób z 10 krajów. Podzielono je na 4 sesje.

Tematem pierwszej sesji były biochemiczne i immunologiczne właściwości 5 alfa reduktazy oraz kliniczne zastosowanie jej inhibitorów. Swoje doświadczenia przedstawili G. Aumuller (RFN) i G. J. Gormley (USA). 5 alfa reduktaza jest kluczowym enzymem metabolizmu testosteronu warunkującym jego przemianę w 5 alfa dihydrotestosteron (DTH). Hipoplazja stercza, przy zachowaniu drugorzędowych cech płciowych, stwierdzana u mężczyzn z wrodzonym brakiem tego enzymu wskazuje na jego rolę w rozwoju gruczolaka i raka stercza.

W sesji przedstawiono pierwsze kliniczne zastosowanie inhibitora 5 alfa reduktazy (proscar, finasteryd, MK-906) produkowanego przez firmę Merck Sharp and Dhome. W odróżnieniu od działania antyandrogenów poziom testosteronu w surowicy krwi chorych leczonych tym lekiem nie zmienia się. Natomiast ilość DTH w tkance stercza zmniejsza się prawie do poziomu obserwowanego po farmakologicznej lub chirurgicznej kastracji. Znamiennie obniża się również poziom PSA w surowicy. Efekt działania leku jest wyraźny u chorych z gruczolakiem stercza (zmniejsza jego objętość, znamiennie poprawiają się wyniki badań przepływu moczu przez cewkę moczową). Natomiast u chorych z rakiem stercza mimo obniżenia się poziomu PSA w surowicy krwi nie stwierdzono wyraźnej poprawy klinicznej. We wnioskach autorzy proponują użycie leku razem z antyandrogenami lub/i inhibitorami aromatazy.

Sesję drugą poświęcono czynnikom wzrostu (Growth Factors) komórek nowotworowych stercza. Swoje prace przedstawili J. L. Ware (USA) i C. Knabbe (RFN). W badaniach laboratoryjnych, zarówno in vitro jak i in vivo potwierdzono koncepcję regulacji wzrostu komórek stercza zarówno przez stymulujące (Epidermal Growth Factor — EGF) jak i hamujące (Transforming Growth Factor — beta 1) czynniki wzrostu. Suramina jest znanym inhibitorem działania EGF. W badaniach laboratoryjnych stwierdzono, że powstrzymuje ona również wzrost nowotworowych klonów komórkowych niezależnych od wpływu androgenów. Duża toksyczność w dawkach leczniczych ogranicza jednak możliwości klinicznego zastosowania tego związku. Pewne nadzieje wiąże się z innym inhibitorem EGF — dextransulfate — związkiem o znacznie mniejszej toksyczności.

W trzeciej sesji sympozjum, poświęconej hodowlom komórkowym i cytogenetyce, swoje doświadczenia przedstawili D. M. Peehl (USA), R. Lundgren (Szwecja) i J. J. Kónig (Holandia). Omówiono sposoby hodowli in vitro komórek stercza oraz trudności w uzyskaniu z tych hodowli materiału odpowiedniego do badań cytogenetycznych. Stwierdzono, że najczęściej spotykane zmiany w komórkach nowotworowych dotyczyły chromosomów 1, 7 i 10. W pracy z Rotterdamu przedstawiono technikę oceny świeżego preparatu komórkowego pozwalającego ocenić jądro w trakcie interfazy i eliminującej artefakty związane z oceną materiału z hodowli komórkowej.

Podnoszona obecnie duża rola ploidalności DNA w rokowaniu u chorych z rakiem stercza pozwala na ostrożny optymizm w zastosowaniu tych badań w pracy klinicznej.

W czwartej sesji L. E. K. Chung (USA) i A. Kooistra (Holandia) przedstawili prace dotyczące interakcji między nabłonkiem a podścieliskiem zachodzących w gruczole krokowym. W pracach eksperymentalnych udokumentowano kluczową rolę podścieliska w stymulacji

rozrostu komórek nabłonkowych stercza. Przedstawione doświadczenia oparte są na teorii powstawania i rozwoju zarówno rozrostu jak i raka gruczołu krokowego przez pobudzenie obecnych w sterczu komórek embrionalnych. Poprzez wykazanie wpływu hormonów, onkoge-nów i czynników wzrostu (GF) na rozwój komórek stercza stwarzają nadzieję na uzyskanie skutecznego leku wybiórczo blokującego te substancje.

W opinii klinicystów to niezwykle interesujące sympozjum wykazało, że jakkolwiek leczenie łagodnego rozrostu stercza i raka gruczołu krokowego jest obecnie w głównej mierze chirurgiczne, to istnieją potencjalne możliwości skutecznego leczenia farmakologicznego i być może zapobiegania powstawaniu tych schorzeń.

lek. med. Krzysztof Szkarłat Katedra i Klinika Urologii AM w Gdańsku ul. Prof. Kieturakisa 1, 80-742 Gdańsk