english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Ludzka a1-mikroglobulina (a1m) jest glikoproteiną o c. cz. 33 000 daltonów (4). Podobnie jak inne białka drobnocząsteczkowe ulega filtracji w klębuszkach nerkowych a następnie z moczu pierwotnego jest zwrotnie resorbowana w kanalikach proksymalnych (6). Według niektórych autorów (2, 3, 5, 7) a1m obok beta2-mikroglobuliny (b2-m), białka wiążącego retinol (RBP) oraz N-acetyl-beta--D-glukos-amidazy (NAG) została uznana za czuły wykładnik dysfunkcji kanalików nerkowych.

Celem podjętych badań było sprawdzenie czy wydalanie a1-m z moczem może być wskaźnikiem dysfunkcji kanalików nerkowych w przebiegu kamicy nerkowej.

MATERIAŁ I METODY

Badaniami objęto 25 chorych (15 kobiet i 10 mężczyzn) w wieku 24-49 lat z kamicą nerkową, leczonych w Klinice Urologii. Dobór chorych oparto na wywiadzie, stwierdzonej erytrocyturii, zdjęciu przeglądowym jamy brzusznej oraz USG układu moczowego. Wykluczono chorych z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, niewydolnością nerek oraz chorobami rozrostowymi układu krwiotwórczego.

Materiałem do badań był mocz z dobowej zbiórki zabezpieczony przed rozpadem a1-m przez alkalizację do pH 7,0 wg Donaldsona i wsp. (1) oraz krew pobrana na skrzep z żyły łokciowej. Surowicę i mocz pacjentów przed wykonaniem badań przechowywano w - 18C. Oznaczenia wykonywano w seriach, wobec prób kontrolnych.

Zakres zaprogramowanych badań uwzględniał oznaczanie stężenia a1-m w surowicy oraz a1-m, albuminy i kreatyniny w moczu dobowym. Stężenie a1-m oraz albuminy wyrażono w mg/L oraz mg/g kreatyniny.

Stężenie a1m w surowicy i moczu oznaczano na płytkach Partigen-LC firmy Behring Werke AG Margburg metodą immunodyfuzji radialnej, przyjmując za normę w surowicy krwi 20-50 mg/L.

Stężenie albuminy w moczu oznaczano metodą immunoturbidymetryczną używając zestawu Urin-Pak Immuno Mircroalb firmy Ames.

Poziom kreatyniny oznaczono metodą Jaffe stosowaną do badań rutynowych w diagnostyce laboratoryjnej.

WYNIKI BADAŃ

W moczu 4 pacjentów, co stanowi 16% badanych, nie stwierdziliśmy wydalania a1-m. U pozostałych chorych poziom tego białka wynosił średnio 23,77 mg/L, maksymalnie 99,00 mg/L.

Stężenie a1-m w przeliczeniu na gram kreatyniny wynosiło od 32,00 do 1884,00 mg. Niezależnie od sposobu wyrażenia stężenia końcowego a1-m w moczu, rozrzut wyników był bardzo duży, czego dowodem jest wysokie odchylenie standardowe W surowicy krwi wszystkich pacjentów stwierdziliśmy obecność a1-m, a jej stężenie wahało się od 6,30 do 80,00 mg/L, średnio 43,50.

Porównując stężenie a1m w surowicy krwi i moczu dobowym wykazaliśmy istotną statystycznie dodatnią korelację (r = 0,54 p < 0,005) (tab. II). Nieco niższą dodatnią korelację stwierdziliśmy w ywydalaniu a1-m i aluminy (r = 0,46 p < 0,05). Ponadto wykazaliśmy ujemną korelację wydalania a1-m i kreatyniny (r=0,12 (tab. II).

DYSKUSJA

Białkomocz jest powszechnie uznany za laboratoryjny wskaźnik chorób nerek. Stwierdzone w moczu białka wysokocząsteczkowe wskazują na uszkodzenie kłębuszków nerkowych zaś białka drobnocząsteczkowe świadczą o uszkodzeniu kanalików nerkowych (3, 8). Pierwsze doniesienia na temat białkomoczu kanalikowego datują się od 1958 r. (5). Kusano i wsp. (4) uważają, że już małe wzrosty w wydalaniu białek niskocząsteczkowych determinują z dużą dokładnością dysfunkcję kanalików proksymalnych.

W badaniach własnych tylko u 4 chorych w przebiegu kamicy nerkowej nie stwierdziliśmy w moczu wydalania a1m, natomiast u pozostałych badanych wskaźnik wydalania był wysoki i wynosił średnio 23,77 mg/L.

Według Hofmanna i wsp. (3) u osób zdrowych wydalanie a1-m nie powinno przekraczać 14 mg/g kreatyniny. W badaniach naszych uzyskaliśmy znacznie wyższy wskaźnik wydalania tego białka (328,42 mg/g kreatyniny) co może wskazywać na wielokierunkowe uszkadzanie nerek w czasie toczącego się procesu kamicy nerkowej. Niektóre składniki biorące udział w tworzeniu kamieni moczowych mogą w analogiczny sposób jak wysokie stężenia glukozy, uszkadzać kanaliki proksymalne (6). Ponadto nie bez znaczenia pozostają przewlekłe zapalenia układu moczowego towarzyszące kamicy nerkowej (7).

W surowicy krwi wszystkich badanych stwierdziliśmy obecność a1-m a jej stężenie wynosiło średnio 43,50 mg/L i wahało się od 6,30 do 80,00 mg/L. Ponadto wykazaliśmy, że istnieje dodatnia korelacja pomiędzy jej stężeniem w surowicy krwi i wydalaniem w moczu dobowym (r = 0,54 p < 0,005).

W chorobach nerek przebiegających z uszkodzeniem kłębków nerkowych istnieje prawie zawsze ścisła, dodatnia korelacja wydalania kreatyniny i albuminy. Analizując wyniki naszych badań, wykazaliśmy ujemną korelację w wydalaniu tych dwóch parametrów (r= -0,12 p>0,55) co wyklucza trwałe uszkodzenie kłębków nerkowych w przebiegu kamicy nerkowej. Ponadto, utwierdza to nas w przekonaiu, że przeliczanie stężenia a1-m na gram kreatyniny nie posiada znaczenia diagnostycznego.

W oparciu o przeprowadzone badania i dane literaturowe na temat e1-m w moczu, można uznać to białko za marker uszkodzenia kanalików proksymalnych w przebiegu kamicy nerkowej a najlepszym sposobem jego wyrażania jest określanie ilości w mg/L.

1. 1. Donaldson M.D., Chambers R.E., Woolridge M.W., Whicher J.T.: Stability of alpha 1-mikroglobulin, beta 2-microglobulin and retinol binding protein in urine. Clim. Chim. Acta., 1989, 179, 73. —
2. 2. Hattori N., Shimatsu A., Koto Y., Kashiyama H., Ishikawa Y., et al.: Urinary excretion of human growth hormone: daily variation and relationship with albumin and aj-microglobulin in urine. Acta Endocrinologica (Copenh.), 1989, 121, 533. —
3. 3. Hofmann W., Guder W.G.: A diagnostic programme for quantitative analysis of proteinuria. J. Clin. Chem. Biochem., 1989, 27, 589. —
4. 4. Kusano E., Suzuki M., Asano Y., Takagi K., Kawai T.: Human 1-mikroglobulin and its relationship to renal function. Nephron, 1985, 41, 320. —
5. 5. Piscator M.: Markers of tubular dysfunction. Toxicol. Lett., 1989, 46, 197. —
6. 6. Sumpio B.E., Maack T.: Kinetics, competition and selectivity of tubular absorption of proteins. Am. J. Physiol. 1982, 243, 379. —
7. . Yu H., Yanagasawa Y., Forbes M.A., Cooper E.H., Crockson R.A.: Alpha i-microglobulin: an indicator protein for renal tubular function. J. Clin. Pathol. 1983, 36, 253. —
8. 8. Waller K.V., Ward K.M., Mahan J.D., Wismatt D.K.: Current concepts in proteinuria. Clin Chem. 1989, 35, 755.

dr n. przyr. Maria Mantur 15-276 Białystok, ul. M. Sklodowskiej-Curie 24 A Instytut Diagnostyki Labolatoryjnej Akademii Medycznej w Białymstoku