PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Polip moczowodu u chorej na kamicę moczowodową
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1993/46/2.

autorzy

Zbigniew Wolski, Andrzej Borówka
Z Katedry i Kliniki Urologii A.M. w Warszawie Kierownik: prof. dr hab. med. A. Borkowski

streszczenie

Przedstawiono chorą z polipem dolnego odcinka prawego moczowodu i współistniejącą kamicę moczowodową. Rozpoznanie polipa ustalono na podstawie urografii i ureteroskopii. Polip wraz z kamieniem usunięto na drodze operacyjnej.

Guzy moczowodu stanowią około 1% nowotworów górnych dróg moczowych. Zwykle wywodzą się z nabłonka przejściowego (2). Łagodne nowotwory moczowodu, które najczęściej są pochodzenia mezodermalnego, spotyka się wyjątkowo rzadko (1, 3, 4, 5).

Opis przypadku

Chora J.Sz. 1. 45 nr. historii choroby 1472/91 została przyjęta do Kliniki 17.10.1991 roku z powodu bólów w prawej okolicy lędźwiowej trwających od około miesiąca. Krwiomoczu nigdy nie zauważyła. Urografia ujawniła kamień w prawym moczowodzie, poszerzenie górnych dróg moczowych po tej stronie oraz zdwojony moczowód po stronie lewej (Ryc. 1, 2). Obrazy urograficzne sugerowały, że przeszkoda dla odpływu moczu z prawego moczowodu znajduje się poniżej kamienia tym bardziej, że położenie kamienia na kolejnych zdjęciach przeglądowych jamy brzusznej wykonanych po urografii było zmienne. 22.10.1991 r. wykonano ureteroskopię. W czasie badania stwierdzono maczugowaty, wąsko uszypułowany guz moczowodu znajdujący się 12 cm od ujścia moczowodowego. Powyżej guza dostrzeżono kamień, który uniesiony przez płyn płuczący przemieścił się w stronę nerki. Ureteroskopu nie udało się wprowadzić powyżej guza. Wobec niemożności endoskopowego usunięcia guza i kamienia, pobrano jedynie wycinki z guza. Badanie histopatologiczne wycinków wykazało prawidłowy nabłonek przejściowy. Chorą operowano 29.10.1991 r. Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej wykonane bezpośrednio przed operacją wykazało, że kamień w prawym moczowodzie znajduje się w pobliżu rozpoznanego wcześniej guza. Po odsłonięciu moczowodu nacięto go ńa wysokości wyczuwalnego guza i znajdującego się nad nim kamienia. Kamień usunięto, guz wycięto wraz z jego podstawą. (Rys. 3). Nacięcie moczowodu zeszyto.

Przebieg pooperacyjny był niepowikłany.

Wynik badania histopatologicznego: polip moczowodu.

Urografia wykonana po upływie 2 miesięcy od operacji wykazała ustąpienie poszerzenia prawego moczowodu.

OMÓWIENIE

Polip moczowodu jest rzadkością, choć wśród łagodnych guzów moczowodu występuje najczęściej. Do 1984 roku opisano jedynie 113 chorych z polipem moczowodu (3, 4). Inne guzy łagodne takie jak leiomyoma, neurofibroma, neurilem-moma lub angioma spotyka się wyjątkowo rzadko (1, 5). Polip jest włóknistonabłon-kowym guzem maczugowatego kształtu, występującym zwykle pojedynczo w górnej 1/3 moczowodu. Etiologia polipa nie jest znana. Przypuszcza się, że do jego powstania mogą przyczyniać się zapalenie, przewlekłe zakażenia bądź uraz moczowodu, a także zastój moczu w moczowodzie (4). Objawy kliniczne są związane z zastojem moczu spowodowanym przez polip. Krwiomocz zdarza się rzadziej, niż u chorych z guzem

przejściowokomórkowym (5). Urografia oraz Ureterografia ujawniają ubytek wypełnienia moczowodu oraz poszerzenie górnych dróg moczowych powyżej ubytku. Ultrasonografia pozwala odróżnić guz od kamienia bezcieniowego (6). Badanie cytologiczne osadu moczu nie wykazuje anaplazji komórek nabłonkowych (5). Ureteroskopia oraz badanie histopatologiczne wycinków pobranych pod kontrolą wzroku rozstrzygają o rozpoznaniu polipa (1, 4, 5). W czasie ureteroskopii widać w świetle moczowodu wąsko uszypułowany, podłużny guz o gładkiej powierzchni, przemieszczający się względem szypuły zgodnie z kierunkiem przepływu płynu płuczącego. Odróżnienie polipa od złośliwego guza moczowodu ma szczególne znaczenie dla wyboru sposobu leczenia. Polip wycina się u podstawy w czasie ureteroskopii lub po operacyjnym odsłonięciu moczowodu. Rozpoznanie guza moczowodu u chorych z polipem bez określenia histopatologicznego charakteru zmiany przed operacją prowadzi często do niepotrzebnego wycięcia nerki wraz z moczowodem (3).

piśmiennictwo

  1. 1. Bahnson R., Blum M., Carter M.: Fibroepithelial polyp of the ureter. J. Urol., 1984, 132. 343. —
  2. 2. Bennington J., Beckwith J.: Tumors of the kidney, renal pelvis and ureter. Washington, D.C.: Armed Forces Institute of Pathology, 2nd series, fasc. 12, 1975. —
  3. 3. Debruyne F., Moonen W., Daenekindt A., Deleare K.\\\\ Fibroepithelial polyp of ureter. Urology, 1980, 16, 355. —
  4. 4. Oesterling J., Ltu H., Fishman E.: Real-time, multiplanar Computerized tomography: a new diagnostic modality used in the dedection and endoskopie removal of a distal ureteral fibroepithelial polyp and adjacent calculus. J. Urol. 1989, 142, 1563. —
  5. 5. Varela-Duran J., Urdiales-Viedma M., Tóboada-Blanco F., Cuevas C: Neurofibroma of the ureter. J. Urol. 1987, 138, 1425. —
  6. 6. Wolski Z., Gołębiewski J., Borówka A.: Wartość ultrasonografii w rozpoznawaniu guzów moczowodu. Ultrason. Pol. w druku.

adres autorów

dr n. med. Zbigniew Wolski, 02-005 Warszawa, ul. Lindleya 4, Klinika Urologii AM