english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Określenie oncocytoma wprowadził po raz pierwszy Jaffe w 1932 roku, nazywa- jąc tak gruczolakowate guzy nerek, przez analogię do gruczolaków gruczołów ślinowych (4). Hamperl uściślił to określenie nazywając tak gruczolaki nerek, składające się wyłącznie z dużych komórek nabłonkowych, z delikatnymi ziarnis- tościami kwasochłonnymi w cytoplazmie, wywodzące się z komórek kanalików krętych bliższych (4). Pierwszy kliniczny przypadek oncocytoma w nerce opisał Zippel w 1942 r. (6). Diagnostyczne kryteria rozpoznania tego łagodnego nowo- tworu zaproponowali Hamperl, Klein i Valensi (3, 4). Oncocytoma może występo- wać w śliniankach, tarczycy, przytarczycach, nednerczach i nerkach. Częstość występowania oncocytoma u chorych z nowotworami kory nerek jest oceniana na 3-10%. Częściej występuje u mężczyzn. Zwykle guz przebiega bez objawów klinicznych, które pojawiają się z reguły dopiero gdy guz osiągnie duże rozmiary. Gruczolak kwasochlonny może występować obustronnie i wieloogniskowo w narzą-

dzie. Zawsze należy brać pod uwagę możliwość jego współistnienia z rakiem j asnokomórko wy m. Opis przypadków

1. Pacjent lat 28 przyjęty został do Oddziału z powodu prawostronnej kolki nerkowej.

W wywiadzie stany podgorączkowe, bóle prawej okolicy lędźwiowej, dwukrotnie krwiomocz.

Urografia — zniekształcenie kielicha środkowego prawej nerki — tu? USG — ognisko nieprawidłowych odbić tkankowych 0 6 cm w części środkowej i dolnej nerki prawej (tu).

Tomografia Komputerowa — w górnym biegunie nerki prawej i w obrębie jej wargi przedniej widoczna torbiel 0 4,4 cm. Operacja — nephrectomia dx. Badanie histologiczne — oncocytoma renis.

2. Pacjent lat 67 przyjęty został do Oddziału z powodu rozpoznanego guza nerki prawej i kamicy nerki lewej. W wywiadzie okresowe bóle okolic lędźwiowych i stany podgorączkowe.

Krwiomoczu nie było. Urografia — nie wypełniły się moczem cieniującym kielichy górne i środkowe oraz górna część miedniczki nerki prawej — jej zarys o nierównych brzegach. Obraz przemawia za tu. USG — w części górno-środkowej nerki prawej obszar nieprawidłowych odbić o wymiarach 0 7 cm, podejrzany jako tu. Operacja — nephrectomia dx. Badanie histologiczne — oncocytoma renis.

DYSKUSJA

Czy możliwe jest rozpoznanie oncocytoma przed operacją? Badania laboratoryjne nie wykazują odchyleń od normy lub są niespecyficzne. Jak podaje Maatman, na 11 przedstawionych przez niego przypadków, tylko 1 chory miał dolegliwości sugerujące guz nerki, w ośmiu przypadkach guz wykryto przypadkowo a dwóch chorych skarżyło się na dolegliwości dyzuryczne i stwierdzono u nich krwinkomocz (7).

W urografii obserwujemy najczęściej lity guz bez cech charakterystycznych.

W badaniu USG i CT, jak podał w 1991 r. Defossez, obecne bywa centralne pole o zmniejszonej echogeniczności sugerujące torbiel, martwicę lub krwiak. Pole to może być prekursorem tzw. blizny centralnej, uważanej za najbardziej charakterystyczną cechę dla oncocytoma (2). Maatman uważa, że bliznę centralną stwierdza się głównie w guzach o średnicy >3 cm. W guzach o mniejszej średnicy brak charakterystycz- nych cech (7).

Biopsja cienkoigłowa niesie ryzyko krwawienia i możliwość wszczepienia nowo- tworu w kanał po wkłuciu. Jest to więc działanie łamiące zasady jałowości onkologicz- nej, może też być niereprezentatywne dla całego guza (7, 9).

Badanie scyntygraficzne i rezonans magnetyczny także nie dają pewnego rozpoznania (2, 7). Ambos sugeruje możliwość rozpoznania gruczolaka kwasochłon- nego nerki, przed zabiegiem operacyjnym, przy pomocy angiografii (1). Według tego autora, dla obrazu radiologicznego gruczolaka tego typu, charakterystyczne jest w fazie tętniczej „szprychowate\\\" ułożenie naczyń. W fazie żylnej nefrogram guza jest jednolity, podobny do nefrogramu reszty nerki. Brzeg guza jest ostry i gładki, z jasną obwódką na granicy. Nie ma też naczyń o krętym, nietypowym przebiegu i nieregula- rnym zarysie, z zatokowatymi rozszerzeniami (1). Również Klein i Valenń sugerują możliwość rozpoznania oncocytoma przy pomocy arteriografii (4).

W prezentowanych przez nas przypadkach diagnostyka przedoperacyjna nie nasuwała podejrzeń oncocytoma. W ciągu ostatnich pięciu lat w Oddziale Urologicz- nym Szpitala Praskiego w Warszawie, operowano 110 chorych z powodu raka jasnokomórkowego nerki. Dwóch chorych z gruczolakiem kwasochłonnym nerki stanowiło 1.8% wszystkich operowanych. Taktyka diagnostyki guzów nerek również uległa w ostatnim czasie zmianie w kierunku odstępowania od arteriografii na rzecz USG i urografii.

WNIOSKI

1. Małe guzy, kwalifikujące się do ewentualnego zabiegu oszczędzającego, nie są najczęściej podejrzewane przed operacją o oncocytoma z powodu braku typowych objawów.

2. Duże guzy, w przypadku których w trakcie bardzo dokładnej diagnostyki możemy podjąć takie podejrzenie, należy usuwać z nerką gdyż nie jesteśmy w stanie wykluczyć współistnienia z ca clarocellulare.

3. Osobną kwestię stanowią przypadki guzów obustronnych lub nerki jedynej, w których bez względu na charakter guza dążymy do operacji oszczędzającej

1. 1. Ambos M. A., Bośniak M. A., Valensi QJ., i wsp.: Angiographic patterns in renal oncocytomas. Radiology 1978, 129, 615. —
2. 2. Defossez S. M., Yoder I. C., Papanicolau N., i wsp.: Nonspecific magnetic resonance appearance of renal oncocytomas: Report of 3 cases and reviewof the literature. J. Urol. 1991, 145, 552. —
3. 3. Hamperl H.: Benign and malignant oncocytoma. Cancer 1962, 15, 1019. —
4. 4. Klein M. J., Valensi Q. J.: Proximal tubular adenomas of kidney with socalled oncocytic features. Cancer 1976, 38, 906. —
5. 5. Krasoń S. F., Mazurek R., Sprogis J.:Gruczolak kwasochlonny (oncocytoma) nerki. Urol. Pol., 1985, 38, 173. —
6. 6. Krzeski T.: Gruczolak nerki. Urol. Pol., 1956, 10, 90. —
7. 7. Maatnan TJ., Novick A. C., Tancino B. .: Renal oncocytoma a diagnostic and therapeutic dilemma. J. Urology 1984, Vol. 132, 878-891. —
8. 8.Tyloch F., Tyloch J., Korenkiewicz J., i wsp.: Gruczolak kwasochlonny nerki (oncocytoma).Urol. Pol., 1991, 44, 1. —
9. 9. Zieliński J.: Pokłosie trzech kongresów urologicznych: Europejskiego Towarzystwa Urologicznego w Amsterdamie (13-16. 07. 1990-A); — Niemieckiego Towarzystwa Urologicznego w Hamburgu (26-29. 09. 1990-B); — Polskiego Towarzystwa Urologicznego w Warszawie (15- 17. 11. 1990-C). Urol. Pol., 1991, 44, 3.

dr n. med. Andrzej Kurpiński
03-701 Warszawa, Al. Solidarności 67