PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Prof dr wszechnauk lekarskich Florian Nowacki (1902-1957)
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1992/45/1.

autorzy

Jarowit Stolarczyk

Forian Nowacki urodził się 4 kwietnia 1902 roku w Gąsawie w województwie poznańskim. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Gąsawie, do gimnazjum początkowo w Wągrowcu, a następnie w Poznaniu, gdzie w 1922 roku uzyskał świadectwo dojrzałości. W tym samym roku rozpoczął studia na wydziale lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego, które ukończył w 1928 rok, uzyskując dyplom lekarza oraz tytuł doktora wszechnauk lekarskich (doctor medicinae universae). Od 1929-1938 roku pracował w Oddziele chirurgicznym Szpitala Miejskiego w Poznaniu pod kierunkiem doc. dr. Kazimierza Nowakowskiego, początkowo jako asystent, a następnie zastępca ordynatora. W latach 1936 i 1937 przebywał w klinikach chirurgicznych Wiednia i Paryża. W 1939 roku został mianowany ordynatorem oddziału chirurgicznego Szpitala Międzykomunal-nego w Kaliszu. Podczas wojny pracował w Szpitalu Ujazdowskim, a następnie św. Łazarza w Warszawie, gdzie specjalizował się w urologii w Oddziele kierowanym przez wybitnego polskiego urologa dr. med. Wacława Lilpopa. W czasie Powstania Warszawskiego zorganizował i prowadził szpital polowy przy ul. Marszałkowskiej 79 i 81, a po kapitulacji Warszawy znalazł się w obozie jenieckim w Zeithain w Saksonii, w którym pracował jako chirurg. We wrześniu 1945 roku przybył do Wrocławia i objął stanowisko adiunkta w II Klinice Chirurgicznej Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej. W lutym 1946 roku podjął dodatkowo obowiązki ordynatora oddziału w Szpitalu Wszystkich Świętych. Oddział ten miał pierwotnie charakter chirurgiczno-urologiczny, a w 1948 roku, dzięki inicjatywie i zabiegom jego kierownika, stał się jedynym na terenie Dolnego Śląska i największym w kraju ośrodkiem urologicznym. W tym wczesnym okresie odbywało się w nim intensywne szkolenie zawodowe lekarzy i fachowego personelu średniego oraz zajęcia dydaktyczne z zakresu urologii ze studentami Wydziału Lekarskiego. W 1951 roku uzyskał tytuł doktora habilitowanego na podstawie pracy pt. Dynamika moczowodów pod wpływem bodźców farmakologicznych i blokady nowokainowej w świetle elektroureterografii endoskopowej. W 1953 roku został powołany na kierownika Kliniki Urologicznej Akademii Medycznej we Wrocławiu a rok później uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego.

Prof. Nowacki był wybitnym chirurgiem, doskonałym diagnostą o wielkim doświadczeniu klinicznym zarówno w chirurgii ogólnej jak i urologii oraz szczególnych umiejętnościach operacyjnych. W codziennej pracy nieustannie poszukiwał nowych rozwiązań, realizując śmiało ambitne i nowatorskie operacje. Przykładem tego mogą być pionierskie, na owe czasy, operacje ran kłutych serca, równoczesnego częściowego wycięcia pęcherza moczowego i kątnicy lub wszczepienia moczowodu do dolnego kielicha jedynej nerki. Nigdy nie szczędził Swych sił, podejmując chętnie najtrudniejsze wyzwania przy czym dobro chorego było dla Niego zawsze najwyższym prawem.

Nieskazitelne cechy charakteru oraz wybitne umiejętności zawodowe zyskały Mu powszechny szacunek. Wytrawny nauczyciel i wychowawca prowadził aktywną działalność dydaktyczną zarówno akademicką jak i w zakresie podyplomowego kształcenia lekarzy. Wykształcił wielu specjalistów, którzy objęli kierownicze stanowiska w placówkach urologicznych. Brał czynny udział w działalności różnych Towarzystw naukowych. Był jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Urologicznego, jego wiceprezesem i członkiem Zarządu Głównego. Stworzył podwaliny urologii na Dolnym Śląsku i dzięki Jego staraniom powstał trzeci w Kraju Balneologiczny Ośrodek Naukowo-Leczniczy w Cieplicach. Ogłosił wiele prac naukowych poświęconych najnowszym zagadnieniom patologii narządów moczowopłciowych. Był współautorem pierwszego polskiego podręcznika urologii oraz współtłumaczem podręcznika Urologia Dziecięca prof. dr. Bedrny.

Profesor Nowacki zmarł przedwcześnie w wieku 55 lat po długiej i ciężkiej chorobie 19 czerwca 1957 roku w Warszawie.

WYKAZ PRAC PROF. FLORIANA NOWACKIEGO

1. Nowacki F.: Doszczętne wycięcie pęcherza moczowego jako metoda z wyboru w leczeniu nawrotowych brodawczaków pęcherza moczowego. Przeg. Lek., 1949, 5, 305. — 2 — Nowacki F.: Wczesne rozpoznanie raka w urologii. Wiad. Lek., 1949, 1, 56. — 3. Nowacki F.: O znaczeniu przewlekłego zapalenia pęcherzyków nasiennych w patogenezie chorób układu kostno-stawowego. Pol. Przeg. Chir., 1950, 22, 323.

— 4. Nowacki F.: Uwagi krytyczne o przeszczepieniu moczowodów do esicy sposobem Davalosa. Urol. Pol., 1951, 1, 124. — 5. Nowacki F.: Zagadnienie kamicy dróg moczowych na materiale Oddziału Urologicznego

Szpitala Wojewódzkiego i II Kliniki Chirurgicznej we Wrocławiu. Pol. Tyg. Lek., 1951, 6, 52. — 6. Nowacki F.: Kamica dróg moczowych. Pol. Tyg. Lek., 1951, 6, 1214. — 7. Nowacki F.: Niezwykła wada rozwojowa układu moczowego. Pol. Przeg. Chir., 1951, 23, 501. — 8. Nowacki F.: Powikłania instrumentalnego leczenia kamicy moczowodów. Pol. Przeg. Chir., 1951, 23, 501. — 9. Nowacki F.: Uwagi na temat leczenia raka pęcherza moczowego. Urol. Pol., 1951, 1, 142. — 10. Nowacki F.: Trudności rozpoznawcze w gruźlicy nerek. Urol. Pol., 1952, 3, 54. 11. Nowacki F.: W sprawie zaopatrywania moczowodu po usunięciu gruźliczej nerki. Urol. Pol., 1952, 3, 91. — 12. Nowacki F.: Wady rozwojowe nerek jako przyczyna trudności rozpoznawczych schorzeń jamy brzusznej. Pol. Tyg. Lek., 1953, 8, 126. — 13. Nowacki F.: Zaklinowanie pętli Zeissa wraz z kamieniem w części przedpęcherzowej moczowodu. Pol. Tyg. Lek., 1953, 8, 126. — 14. Nowacki F.\\\\ Jak leczyć i zapobiegać kamicy dróg moczowych. Gaz. Rob., 1953, 214, 1930. — 15. Nowacki F.: Ocena metody Millina i metody Hryntschaka w leczeniu operacyjnym gruczolaka stercza na podstawie przypadków własnych. Urol. Pol., 1954, 6, 114. — 16. Nowacki F.: Dynamika moczowodów pod wpływem bodźców farmakodynamicznych i blokady nowokainowej w świetle elektroureterografii endoskopowej. Urol. Pol., 1954, 4a i 5, 180. — 17. Nowacki F., Kaniak J.: Przyczynek do patogenezy i leczenia śródmiąższowego zapalenia pęcherza moczowego (Ulcus Hunneri). Urol. Pol., 1954, 6, 178. — 18. Nowacki F.: Uwagi w dyskusji do II tematu programowego pt. „Urazy układu moczowego\\\". Pam. Dni Chir., Szczecin, PZWL, 1954, 252. — 19. Nowacki F., Michejda A.: Przetoki pępkowopęcherzowe w następstwie niezarośnięcia moczownika. Pol. Przeg. Chir., 1955, 27, 327.

— 20. Nowacki F., Bross W., Slowikowski J., Kadra H.: Rany kłute serca. Przeg. Lek., 1955, 11, 78. 21. Nowacki F.: Nadciśnienie tętnicze jako zagadnienie urologiczne. Pol. Tyg. Lek., 1955, 10, 1497.

— 22. Nowacki F.\\\\ Trudności rozpoznawcze w przypadkach wodonercza na tle wad rozwojowych. Pol. Tyg. Lek., 1955, 10, 1210. — 23. Nowacki F.: Wartość hialuronidazy w leczeniu miejscowym kamieni nerkowych. Urol. Pol,, 1956, 8, 50. — 24. Nowacki F., Stolarczyk J.: Kamica moczowa i wyniki jej leczenia w Klinice

Urologicznej AM we Wrocławiu. Urol. Pol., 1956, 8, 102. — 25. Nowacki F.\\\\ Uwagi na temat leczenia kamicy nerkowej. Urol. Pol., 1956, 8, 132. — 26. Nowacki F.: Wapnica nerkowa (nephrocalcinosis) jako wyraz uszkodzenia nerek i zaburzeń gospodarki fosforu i wapnia w ustroju. Urol. Pol., 1956, 8, 20. — 27. — Nowacki F., Stolarczyk J.: Przekład podręcznika J. Bedrny „Urologia dziecięca\\\", PZWL, 1956. — 28. Nowacki F.:

Zagadnienie raka narządów układu moczowo-płciowego w świetle współczesnej problematyki onkologicznej.

Pol. Tyg. Lek., 1957, 12, 198. — 29. Nowacki F.: Uwagi w sprawie leczenia nowotworów nerek. Urol. Pol., 1957, 11, 143. — 30. Nowacki F.: Uwagi w sprawie leczenia przed- i pooperacyjnego promieniami Roentgena tzw. guzów Wilmsa u dzieci. Urol. Pol., 1957, 11, 12.

31. Nowacki F.\\\\ Przyczynek do zagadnienia wytwórczego leczenia zwężeń moczowodu (ureterocalicone-ostomia). Urol. Pol., 1958, 12, 65.

adres autorów

doc. dr hab med. Jarowit Stolarczyk
50-344 Wrocław, ul. Sopocka 6/6.