PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Rzadka koincydencja raka jasnokomórkowego nerki z guzem chromo- chłonnym nadnercza
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1993/46/4.

autorzy

Lech Balt, Ryszard Karakiewicz
Z Oddziału Urologii Szpitala Miejskiego w Gdańsku-Zaspie
Kierownik Oddziału: Lek. med. R. Karakiewicz
Dyrektor Szpitala: Lek. med. T. Podczarski

streszczenie

Przedstawiono przypadek bardzo rzadkiego współistnienia raka jasnokomór-
kowego nerki z guzem chromochłonnym nadnercza. Chorą leczono operacyjnie
uzyskując powrót do zdrowia. Współistnienie obu guzów wykryto badaniem histo-
patologicznym w preparacie operacyjnym

W ostatnich latach w przypadku nowotworów nerek upowszechniło się po- stępowanie rozszerzone obejmujące wycięcie w obrębie powięzi Gerota, nerki, nadnercza, torebki tłuszczowej i węzłów chłonnych okolicy nerki i dużych pni naczyniowych (8, 10, 11). Postępowanie to wyraźnie wpłynęło na zwiększenie odsetka pięcioletnich przeżyć, w grupie chorych z guzami nerki o stopniu zaawansowania T-2 i T-3 (1, 10, 11). Z drugiej strony efektem rozszerzonej nefrektomii jest wykrywanie różnych zmian patologicznych w usuniętym nadnerczu. Według różnych autorów, przerzut nowotworu nerki do homolateralnego nadnercza występował w ok. 9% materiału klinicznego i 29% materiału autopsyjnego (1, 2, 5). Inne zmiany guzowe w nadnerczu towarzyszące guzowi nerki są mniej częste i wynoszą około 3% do 8%, występują jako: przerost kory nadnercza, łagodny gruczolak kory nadnercza, gruczo- lak torbielowaty nadnercza (5, 6, 8, 10).

W dostępnym nam piśmiennictwie, w ciągu ostatnich 15 lat, znaleźliśmy jedynie dwa podobne do naszego przypadki (7, 9, 12).

Opis przypadku

Chora W.P. lat 61 (Nr Hist. choroby 376/38) przyjęta do oddziału Urologii po przeniesieniu z oddziału chorób wewnętrznych innego szpitala z rozpoznaniem: Tu renis sin., ustalonym na podstawie urografii. Przed sześciu laty leczona z powodu nadciśnienia tętniczego, od trzech lat leków nie przyjmowała. W ostatnim okresie, wieczorne stany gorączkowe do 39 C, bez bólów i bez krwiomoczu.

W badaniu fizykalnym tachykardia 120/min., ciśnienie tętnicze 135/80 mm Hg. W badaniu jamy brzusznej tkliwość nerki lewej przy głębokiej palpacji. W badaniach laboratoryjnych stwierdzono niedokrwistość, OB-160 po 1 godz., w badaniu ogólnym moczu krwinkomocz, kreatynina i mocznik nie podwyższone. Rtg klatki piersiowej, bez odchyleń od normy.

W urografii zniekształcenie UKM-u i amputacja kielichów dolnych, oraz garb zewnętrznego zarysu nerki lewej, sugeruje zmianę ekspansywną w tej nerce. Pozostałe części układu moczowego prawidłowe. Arteriografia nerkowa: podany do aorty środek cieniujący, ujawnił układ naczyń patologicznych w górnym biegunie lewej nerki, odpowiadający procesowi ekspansywnemu. Wniosek Ca renis sin.

Chorą przygotowano do zabiegu i wykonano radykalną nefrektomię. Podczas zabiegu obserwowano (karta znieczulenia) wąchania ciśnienia tętniczego krwi od 110/90 do 180/100 mm Hg. Przebieg pooperacyjny bez powikłań. Chora w 11 dobie po zabiegu wypisana do domu z zaleceniem kontroli w Poradni Onkologicznej.

Badanie histopatologiczne: (Zakład Patologii, Szpital Miejski w Gdańsku-Zaspie, kierow- nik: dr med. L. Pikiel) — nerka z guzem śr. 5 cm w górnym biegunie. Guz dobrze odgraniczony.

Nadnercze wyraźnie odgraniczone od nerki, z guzem śr. 3,5 cm z torbielką gladkościenną śr, 1 cm w centrum guza. Miąższ nadnercza otacza guz warstwą do 4 mm. Mikroskopowo: 1. Ca clarocelullare renis sin.; 2. Pheochromocytoma glanddulae suprarenalis sin.

OMÓWIENIE

Guz chromochłonny nadnercza (Pheochromocytoma) występuje zaledwie u 0,2%-0,6% chorych z nadciśnieniem tętniczym. Może mieć zarówno utajoną jak i bardzo burzliwą manifestację kliniczną, z wzwyżkami ciśnienia tętniczego w grani- cach niebezpiecznych dla chorego (3, 10). Chorzy z nowotworem nerki poddawani są inwazyjnej diagnostyce, między innymi arteriografii nerkowej i często embolizacji tętnicy nerkowej. Może to spowodować niebezpieczny dla chorego wysiew katechola- min, gdy współistnieje guz nadnercza (3, 5, 6, 10). Wydaje się, że w przypadkach guzów nerek, nieinwazyjne metody diagnostyczne jak USG i tomografia kom- puterowa powinny mieć pierwszeństwo wśród badań. W przypadkach podejrzanych o współistnienie guza nadnercza, badanie poziomu produktów przemian katecholamin i hormonów sterydowych w moczu, umożliwiłoby bezpieczną diagnostykę. Arterio- grafia nerkowa powinna być wykonywana wyjątkowo w wątpliwych przypadkach i po wyeliminowaniu ewentualnych zmian ekspansywnych w nadnerczu (1, 3, 4, 5, 9). Tendencję taką obserwuje się w ostatnich latach w wielu ośrodkach zagranicznych

piśmiennictwo

  1. 1.Chatelain C: Renal tumors: Proceedings of the Firsth International Symposium of Kidney Tumors. A. R. Liss. Inc. New York, 1982, 475. —
  2. 2. Halin L.C., Nadel N.S., Bernstein N.M.:Localisation of pheochromocytoma by Computerized axial thomography. J. Urol. 1978, 120, 349. —
  3. 3. Januszewicz Wl, Wocial B., Sznajderman M.\\\\ Guz chromochłonny. PZWL, Warszawa, 1981. —
  4. 4. Jeromin L., Janiak Z.:Guz chromochłonny prawego nadnercza zlokalizowany przy pomocy TK i USG. Urol. Pol. 1985, 38, 3, 220. —
  5. 5. Kasperlik-Załuska A., Nielubowicz J., Migdalska B., Kujawa-Wilamowska J., Wilczyńska J.:Skojarzenie nadczynności kory nadnerczy z rakiem nerki.Nowotwory, 1980, 30, 2, 195. —
  6. 6. Parker T., Sommers S.C.:Adrenal cortical hyperplasia accompaning cancer. Arch. Surg. 1956, 72, 495. 7.Pena Outeirino J.M.: Association of adrenal pheochromocytoma with metastatic nucleus of ipsilateral renal carcinoma of the clear cell type. Apropose of a case. Acta Esp. Urol. 1987, 11, 6, 555.
  7. 8. Robey E., Schelhammer P.\\\\ The adrenal gland and renal cell carcinoma: is ipsilateral adrenalectomy a necessary component of radical nephrectomy? J. Urol. 1986, 135, 3, 453. 9. Sharifi E.: Association of pheochromocytoma with nephrocarcinoma. Case report and literature reviev. Urol. Int.(Basel), 1986,41,4,299.
  8. 10. Szymanowski J.: Celowość usunięcia nadnercza podczas radykalnej nefrektomii z powodu raka nerki. Urol. Pol., 1988, 41, 1, 39.
  9. 11.Zieliński J.: Nowotwory nerek i okolicy okołonerkowej, w: Onkologia urologiczna. PZWL, Warszawa, 1986. — 12. Index Medicus: Subject index. 1963-1990.

adres autorów

lek. med. Lech Balt
81-016 Gdynia, ul. Chylońska 249 rn. 136