PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Dootrzewnowe przemieszczenie moczowodów w leczeniu zwłóknienia pozaotrzewnowego (syndroma Ormond)
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1994/47/1-2.

autorzy

Leszek Jeromin, Andrzej Prelich
Z Kliniki Urologii Instytutu Chirurgii AM w Łodzi
Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. med. L. Jeromin
Dyrektor Instytutu: Prof. dr hab. med. A. Sołtysiak

streszczenie

Omówiono zespól zwłóknienia pozaotrzewnowego i sposoby leczenia. Przed-
stawiono 2 chorych na zwłóknienie pozaotrzewnowe, u których wodonercza wystąpiły
obustronnie w kilkuletnich odstępach czasu. Chorych operowano obustronnie, uwal-
niając moczowody ze zrostów i przemieszczając je dootrzewnowe U obu chorych
w 4 moczowodach

Zwłóknienie pozaotrzewnowe pierwszy opisał Albarran w 1905 r. a Ormond w 1948 r. wyodrębnił je jako oddzielną jednostkę chorobową. Spostrzega się je rzadko, częściej u mężczyzn, zwykle w przedziale wieku 30-60 lat (7, 8). Chorobę klasyfikuje się na pierwotną i wtórną. Przyczyna pierwotnego, samoistnego zwółknie- nia jest nieznana, choć niektórzy autorzy sugerują tło immunologiczne (2, 8, 10, 15).

Wielu autorów uważa je za chorobę układową, stwierdzając współistnienie z innymi chorobami zwłóknieniowymi (6, 7, 10). Wtórne zwłóknienie zaotrzewnowe może być wywołane przez wiele czynników, m.in.:

— nowotworowe (2, 7, 8),

— uszkodzenie przestrzeni zaotrzewnowej (krwawienie, uraz, ekstrawazacja moczu, operacje) (6, 7, 8),

— rozwarstwiający tętniak aorty i zmiany zapalne okołoaortalne (1, 4, 6, 7, 8, 9, 15),

— zaburzenia w krzepnięciu krwi (7),

— zmiany pozapalne (6, 7, 8),

— leki (pochodne sporyszu, phenacytyna, amphetamina, methyldopa, bromok- ryptyna) (3, 5, 7, 8),

— naświetlanie rtg (11).

Przebieg choroby jest skryty i wolny, jednak najczęściej doprowadza do zaciśnięcia światła moczowodów, a tym samym wodonerczy i mocznicy. Leczenie kortykoidami przynosi pewną poprawę (1, 3, 4, 5, 6, 8, 12, 13), jednak u większości chorych wodonercza wymagają odprowadzenia moczu z nerki lub szynowania wewnętrznego (3, 7, 13). Samo uwolnienie moczowodów ze zrostów jest niewystarczające (6, 14).

Opisano operacje przemieszczenia moczowodów dootrzewnowo (7, 12, 14), otoczenia ich siecią (7, 14), bądź błoną chirurgiczną z polytetrafluoroethylenu (9). Opisano także operacje autotransplantacji nerki u chorych, którym nie udało się uwolnić moczowodu (7, 14). Czynione są próby laparoskopowego uwolnienia moczowodów ze zrostów.

MATERIAL I METODA

W Klinice Urologii AM w Łodzi leczono 2 chorych na zwłóknienie pozaotrzew- nowe z wodonerczami, uwolnieniem moczowodów ze zrostów i przemieszczeniem ich dootrzewnowe U chorych operacje wykonano obustronnie w kilkuletnich odstępach czasu.

1. Chory J.Z. ur. w 1940 r. Grudzień 1982 r. — rozpoznanie: sclerosis retroperitonealis, hydronephrosis sin.: leczenie: ureterolysis sin. et transpositio ureteris intraperitonealis. Marzec 1991 r. — rozpoznanie: sclerosis retroperitonealis, hydronephrosis dex. cum afunctio urographica (ryc. 1, 2): leczenie: PPN dex. tentporalis, ureterolysis et transpositio ureteris dex. intraperitonealis. Kontrola — marzec 1993 — urograficznie czynność nerek prawidłowa (ryc. 3).

2. Chory S.M. ur. w 1948 r. 1984 r. — rozpoznanie: sclerosis retroperitonealis, hydroneph- rosis sin. cum afunctio urographica renis; leczenie: ureterolysis et transpositio ureteris sin. intraperitonealis. 1992 r. — rozpoznanie: sclerosis retroperitonealis, hydronephrosis, cirrhosis renis sin., uremia: leczenie: PPN dex. temporalis, ureterolysis et transpositio ureteris dex. intraperitonea- lis. Kontrola — maj 1993 — urograficznie prawidłowa czynność nerek, lewa nerka marska.

OMÓWIENIE

Operowano 2 chorych z zespołem Ormonda, u których wykonano najpierw uwolnienie moczowodu lewego ze zrostów i przemieszczenie go do jamy otrzewnej.

Po kilku latach stwierdzono zaciśnięcie moczowodu po drugiej stronie. W przygoto- waniu przedoperacyjnym wytworzono przezskórną przetokę nerkową (PPN) i po poprawie stanu ogólnego chorych operowano wyżej podanym sposobem. Przebieg pooperacyjny u obu chorych bez powikłań. Kontrolne badania urograficzne i USG wykazały dobra, czynność nerek i pełną drożność moczowodów.

piśmiennictwo

  1. 1.Feldberg M.AM., Hene R. J.:Perianeurysmal fibrosis and its response to corticosteroid treatment: a Computerized tomography followup in 1 case. J. Urol., 1983, 130, 1163. —
  2. 2.Fromowitz F.B., Miller F.: Retroperitoneal fibrosis as host response to papillary renal cell carcinoma. Urology, 1991, 38, 259. —
  3. 3. Hardy J.C., Chevalier C, Kains J.P.: Fibrose retroperitoneale. A propos de trois cas dont deux induits par la bromocriptine. Acta Urol. Belg., 1991, 59, 95. —
  4. 4. Hautekeete M.L., Babany G., Marcellin P., Gayno S., Palazzo E., Erlinger S., Benhamou J.P.: Retroperitoneal fibrosis after surgery for aortic aneurysm in a patient with periartertitis nodosa: successful treatment with corticosteroids. J. Intern. Med., 1990, 228,533. —
  5. 5. Herzog A., Minne H., Ziegler R.: Retroperitoneal fibrosis in a patient with macroprolactinoma treated with bromocriptine. Brit. Med. J., 1989, 298, 1315. —
  6. 6. Jeromin L., Wiśniewski J., Rożniecki M.: Próba operacyjnego leczenia samoistnego zwłóknienia pozaotrzewnowego. Pol. Tyg. Lek., 1982, 37, 387. —
  7. 7. Lepor H., Walsh P.C.: Idiopathic retroperitoneal fibrosis. J. Urol., 1979, 122, 1. —
  8. 8. Mc Dougal W.S., Mc Donell R.C. Jr: Treatment of idiopathic retroperitoneal fibrosis by immunosupression. J. Urol., 1991, 145, 112. —
  9. 9. Mestres C.A., Rumia J., Acosta M., Bielsa £>.: A new technical alternative in the surgery for retroperitoneal fibrosis: the Gore-Tex surgical membrane. Eur! Urol., 1990, 18, 231. — 10. Mitchinson M.J.: Systemic idiopathic fibrosis and systemic Weber-Christian disease. J. Clin. Path., 1965, 18, 645.
  10. 11.Moul J.W.: Retroperitoneal fibrosis following radiotherapy for stage I testicular seminoma. J. Urol., 1992, 147, 124. —
  11. 12. Ochsner M.G., Brannan W., Pond H.S., Goodlet J.S.Jr.: Medical therapy in idiopathic retroperitoneal fibrosis. J. Urol., 1975, 114, 700. —
  12. 13. Oesterwitz H., Hengst E., Leuk S., Stobbe G.: Obstruktive Harntransportstorungen des oberen Harntraktes— Benigne und maligne Retroperitonealfibrose. Z. Urol. Nephrol., 1990, 83, 649. —
  13. 14. Palleschi J., Mc Aninch J. W.: Renal autotransplantation for retroperitoneal fibrosis.J. Urol., 1981, 125, 408. —
  14. 15. Parums D.V., Dunn D.C., Dixon A.K., Mitchinson M.J.: Characterization of inflammatory cells in a patient with chronic periaortitis. Am. J. Cardiovasc. Pathol., 1990, 3, 121.

adres autorów

prof. dr hab. med. Leszek Jeromin
93-513 Łódź, ul. Pabianicka 62
Klinika Urologii