PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Guz powrózka nasiennego
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1979/32/4.

autorzy

Krystyna Słapczynska-Kupczak
Oddział Urologicznego Szpitala Kolejowego we Wrocławiu
Ordynator Oddziału: dr med. W. Dobrzęcki

streszczenie

Guz powrózka nasiennego jest rzadkim przypadkiem umiejscowienia' nowotworu. Niejednolity charakter budowy mikroskopowej tych nowo-tworów każe wykonywać zabieg dość radykalnie wraz z elementami moszny, aby uniknąć przeoczenia sprawy złośliwej. Badanie śródoperacyjne mikroskopowe nie zawsze daje odpowiedź jednaznaczną.

Wśród guzów narządów płciowych u mężczyzn, guzy powrózka na-siennego zalicza się do najrzadszych. W porównaniu z częstym wystą-pieniem guzów jąder, z których około 96% jest złośliwych, a tylko 4% łagodnych, guzy powrózka nasiennego i najądrza występują sporadycz­nie. Guzy powrózka nasiennego występują u osobników w wieku 40—50 lat, z częstym umiejscowieniem po stronie lewej. W dostępnym piśmien-nictwie podano ponad około 300 przypadków guzów powrózka nasienne--go (C. M. B. Sharma 2).

Z wyżej podanej liczby 300 przypadków opisanych przez Staehlera, guzy łagodne stanowią 30% przypadków, guzy złośliwe zaś 70%.

W grupie guzów złośliwych najczęściej występuje mięsak, który roz-wija się od razu jako mięsak bądź dochodzi do zwyrodnienia złośliwego w przebiegu pierwotnie nowotworu łagodnego. Należy wspomnieć o po-tworniaku powrózka nasiennego, który pochodzi z trzech listków zarod-kowych, a charakteryzuje się znaczną złośliwością. W grupie nowotwo­rów złośliwych Lewis L., Goodwin W. E., Randall W. opisują szereg wtórnych guzów powrózka nasiennego występujących równocześnie z guzami żołądka (2).

Najczęstszym guzem łagodnym powrózka nasiennego jest tłuszczak. Punktem wyjścia są zraziki tłuszczowe w osłonce wspólnej jądra albo-tłuszcz przedotrzewnowy w kanale pachwinowym. W tym przypadku guz rosnąc rozpycha światło kanału, a ściągając w dół otrzewną stwarza warunki dla powstania przepukliny (Liebermeister W.) (2).

Drugie miejsce wśród nowotworów łagodnych zajmują włókniaki; miejscem wyjścia jest w nich zwykle odcinek powrózka nasiennego. Z innych guzków łagodnych spotyka się śluzaki czyste i mieszane. Mię­śniaki wychodzące z włókien mięsnych dźwigacza jądra oraz torbiele-skórzaste, powstałe z gniazd komórek płodowych pozostałych z przewo-dów Wolffa. Do tej pory opisano zaledwie kilka przypadków naczynia-ków powrózka nasiennego.

Niezmiernie rzadkim guzem jest mestothelioma. Masson i Evans (3, 9) zaliczyli go do guzów rozwijających się z pierwotnych komórek wyścielających jamy ciała i nazwali mesothelioma. Nowotwór ten rozwija się z zarodkowych związków tkanki mezenchymatycznej, mającej zdol­ność wielokierunkowego różnicowania. Występowanie tego typu nowo­tworu w osierdziu, opłucnej i otrzewnej jest częstsze, w osłonce włas­nej jądra i najądrzu należy natomiast do rzadkości. W licznych donie­sieniach jest uważany jako guz gruczołowaty. Jackson zebrał z litera­tury światowej 113 tego typu guzów i wyprowadza je z mezenchymy Mullera (8).

Sośniarz i wsp. (11) uważają, że nowotwór ten może mieć związek z zarastaniem uchyłka pochwowego otrzewnej i przetwarzaniem w okre­sie pozapłodowym embrionalnych komórek mesothelialnych, stanowią­cych tworzywo nowotworu. W miarę jego wzrostu powstaje w osłonce guzowaty naciek, uciskający jądro i najądrze, nierzadko imitujący spra­wę zapalną.

Poglądy na charakter biologiczny guza tego typu nie są ściśle ustalo­ne. Przeważająca liczba badaczy uważa go za sprawę łagodną (1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 12, 13), niektórzy jednak liczą się z możliwością złośliwie-nia w późnych okresach wzrostu.

Opis przypadku: Chory J. H., lat 73, nr hist. chor. 189/70, w wywiadzie podaje, że przed dwoma laty zauważył w obrąbie moszny, ponad jądrem po stronie lewej, mały twardy guzek wielkości grochu. W miarę upływu czasu guzek uległ po­większeniu do rozmiarów średniej pięści. Z tego powodu był kilkakrotnie badany przez lekarzy różnych specjalności. Rozpoznano guz jądra, najądrza, przepuklinę oraz uwięźniętą sieć w przepuklinie. Z tego powodu chory zgłosił się do przy­chodni urologicznej PKP, gdzie rozpoznano guz powrózka nasiennego i skierowa­no chorego do oddziału urologicznego celem leczenia operacyjnego. W stanie miej­scowym stwierdzono w zakresie moszny po stronie lewej guz wielkości pięści, nie-bolesny, o kształcie kulistym, mający gładką powierzchnię. Jądro i jądrze były prawidłowe. Skóra moszny niezmieniona, przesuwalna w stosunku do guza. Po­wyżej guza stwierdzono współistniejącą przepuklinę pachwinową wolną, odpro-wadzalną.

W dniu 4.II.1970 r. wykonano zabieg operacyjny, w przebiegu którego stwier­dzono twardy guz wielkości pięści, wychodzący z powrózka nasiennego; klinicznie śródoperacyjnie oceniono go jako złośliwy i wobec tego usunięto wraz z elemen­tem moszny. Jednocześnie wykonano plastykę kanału pachwinowego z powodu współistniejącej przepukliny. Przebieg pooperacyjny bez powikłań.

Chory wypisany do domu w stanie dobry. Usunięty guz w całości przekazano do badania histopatologicznego.

Ocena histopatologiczna: makroskopowo — guz wielkości mandaryn­ki, o dość gładkiej powierzchni zewnętrznej, powleczony cienką łączno­tkankową torebką. W łączności z guzem istniejące jądro i najądrze nie wykazało zmian. Guz na przekroju barwy szarobiaławej, z drobnymi ogniskami barwy żółtej, twardy. Pobrano liczne wycinki z guza oraz jądra i najądrza. Wycinki z jądra i najądrza barwiono hematoksyliną i eozyną, zaś wycinki z guza hematoksyliną i eozyną oraz metodą Go-mori'go na włókna srebrochłonne (retikulinowe), a także metodą Van Giesson na obecność włókien klejorodnych.

Mikroskopowo — utkanie guza zarówno pod względem struktury ogól­nej, jak i cech poszczególnych komórek jest dość różnorodne w przeba­danych wycinkach. Przeważają układy cewkowo-gruczołowe. Trzeba podkreślić, że wielkość elementów cewkowych, jak i gruczołowych jest dość nierówna. Niektóre z nich są torbielowato rozdęte, inne jakoby zgniecione. Wyściółkę tworzy przeważnie polimorficzny nabłonek typu mesothelialnego. Poszczególne komórki cechują się dość obfitą zarodzią, a jądra są w większości komórek biegunowo zsunięte. W niektórych partiach guza widać nabłonek jednowarstwowy płaski, który miejscami może przypominać śródbłonek. Komórki tego nabłonka cechuje skąpa zaródź i dość duże jądra w stosunku do wielkości komórki. W innych partiach guza stwierdza się duże komórki zawierające po kilka jąder, które nie mają jednak charakteru komórek typu ciał obcych lub komó­rek Langhansa. Miejscami widoczne są pojedyncze patologiczne podzia­ły komórkowe. W barwieniu metodą Gomoriego stwierdzono, że nie­które zespoły komórkowe oraz pojedyncze komórki otoczone są włók­nami srebrochłonnymi. Barwienie metodą Van Giesson pozwoliło wy­kazać pojedyncze włókna kolagenowe, wnikające od zewnątrz w głąb utkania nowotworowego.

Rozpoznano guz o charakterze gruczolakowatym typu adenomatoid tumor. Preparaty ocenił dr med. H. Kałwak, konsultował prof. dr med. Z. Albert w Zakładzie Anat. Pat. AM we Wrocławiu.

Przypadek zasługuje na przedstawienie jako rzadko spotykany i jako trudny w ocenie histopatologicznej.

Leczenie guzów powrózka nasiennego polega na usunięciu guza wraz z elementami moszny zarówno w guzach łagodnych, jak i złośliwych. W guzach łagodnych postępuje się tak dlatego, że nie zawsze śródopera-cyjne badanie histopatologiczne może w sposób zdecydowany ocenić cha­rakter guza.

piśmiennictwo

  1. Codnere J. T., Flynn J. E.: Adenomatoid tumors of epididymis, J. Urol. 1946, 56, 448.
  2. Diemar K. F.: Die Dermoidzyste des Samenstrangs. Zschir. Urolog und Nephrolog. 1970, 63, 11, 811—813.
  3. Evans M.: Mesothelioma of epididymis and tunica vaginalis, J. Urol. 1943, 50, 349.
  4. Falconer J.: Two cases of adeno-fibromyoma of epididymis, J. Path. Bact, 1947, 59, 320.
  5. Golden A. Ash J. F.: Adenomatoid tumors of the genital tract, Am. J. Path. 1945, 1, 63.
  6. Grahm J. B., 0'Conor V. J.: Spermatic cord Tumoris: Review of literaturę and case of an unusul val deferens tumor in an infertility problem, J. Urol. 1954, 72, 946.
  7. Habczyńska D., Daczyńska A.: Międzybłoniak jądra. Pol. Tyg. Lek., 1964, 21, 961.
  8. Jackson J. R.: The histogenesis of the adenomatoid tumor of the geni­tal tract. Cancer, 1958, 11, 337.
  9. Masson P., Riopelle J. L., Sima d L. C: Le mesotheliome benim de la sphese genitale. Rev. Canad. de Biol .1912, 1, 720.
  10. Skropiel F.: Obecna a soustavna pathologie novotvoru, Praga, 1950, 658.
  11. Sośnierz M., Szczurek Z.: Mesothelioma Epididymis. Pol. Przeg. Chir., 1966, 38, 4a, 999.
  12. Staehler W.: Klinik und Praxis dex Urologie, Georg Thiema Verlag. Stuttgart. 1959.
  13. Wyatt J. P., Priocilla S. H., Khoo P. S. H.: Gonital tract tumors of anadenomatoid naturę. Brit. J. Urol., 1950, 22, 287—194.

adres autorów

ul. Kościuszki 54 m 1
50-009 Wrocław

Praca wpłynęła do redakcji: 15.XII.1977.