english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Jednym z następstw gruczolaka gruczołu krokowego jest utrudnione oddawanie moczu lub zupełne zatrzymanie moczu. Założenie choremu cewnika na stałe, umożliwia odłożenie zabiegu operacyjnego. Z różnych powodów okres pozostawiania cewnika w pęcherzu wynosi od kilku dni do kilku miesięcy.

Wiadomym jest, że nieuniknioną konsekwencją cewnika założonego na stałe powyżej 7 dni jest zakażenie dróg moczowych na drodze wstę-pującej (1, 8). Powstaje dość istotne pytanie, jaka istnieje różnica w przebiegu pooperacyjnym u chorych z przerostem gruczołu kroko­wego, którzy przybyli do kliniki z cewnikiem założonym na stałe, a gru­pą chorych, którzy nie byli cewnikowani.

Materiał i metody

Przeprowadzono badania porównawcze w 2 grupach po 94 chorych. W grupie I — wszyscy chorzy przybyli do kliniki z cewnikiem założo­nym na stałe. Chorzy grupy II nie byli cewnikowani przed zabiegiem operacyjnym.

Wszyscy chorzy mieli wykonane badania bakteriologiczne moczu w dniu przyjęcia do kliniki, po zabiegu operacyjnym i w dniu wyjścia. Posiewy moczu były wykonywane metodą Hóepricha, w ocenie zakaże­nia rozpatrywano wyłącznie bakteriurię znamienną.

Przyjętą techniką operacyjną była nadłonowa prostatektomia sposo­bem Freyera z zamknięciem pęcherza. W większości przypadków pozo­stawiano na stałe cewnik Foleya lub Couvelaira. W przypadku dużego krwawienia w czasie operacji pozostawiano przetokę nadłonową oraz cewnik Foleya założony przez cewkę. Przez 24—48 godzin w części przypadków stosowano płukanie pęcherza, po czym usuwano cewnik z przetoki nadłonowej. U chorych, u których nie wytwarzano przetoki nadłonowej cewnik z pęcherza usuwano po ustąpieniu krwawienia. U cho­rych z czasową przetoką nadłonową cewnik w cewce utrzymywano przez 7 dni po zlikwidowaniu przetoki. U wszystkich chorych, u których wy­stąpiło w przebiegu pooperacyjnym przeciekanie moczu nad spojeniem łonowym, cewnik utrzymywano przez dodatkowe 7 dni od czasu ostat­niego przecieku. U operowanych chorych nie wykonywano zabiegu va-satomii (4).

Wyniki

W tabeli I przedstawiono częstość występowania zakażenia dróg mo­czowych w obu grupach chorych. W grupie I przed zabiegiem operacyjnym był znacznie wyższy odsetek zakażeń dróg moczowych. Procent zakażeń po zabiegu jest pozornie wyższy w grupie II — dlatego pozor­nie, że na te wyniki miało wpływ różne postępowanie terapeutyczne w obu grupach chorych.

W grupie I chorzy z zakażeniem dróg moczowych otrzymywali lek przeciwbakteryjny celowany jeden dzień przed zabiegiem operacyjnym i leczenie to było kontynuowane po operacji do czasu wyjałowienia dróg moczowych, o ile to było możliwe w czasie pobytu w klinice.

Natomiast w grupie II 80% chorych z jałowymi posiewami moczu otrzymywało profilaktycznie Nitrofurantoinę (300 mg/dobę) dopiero w przypadku nadkażenia i obecności bakteriurii znamiennej wywołanej szczepem patogennym rozpoczynano terapię celowaną (9).

W dniu wyjścia różnica w częstości występowania zakażeń dróg mo­czowych w obu grupach była największa.

Rodzaj i częstość występowania flory bakteryjnej przed i po zabiegu operacyjnym przedstawiono w tabeli II.

Florę dominującą przed zabiegiem w grupie I było E. coli, pałeczki z rodzaju Proteus i Pseudomonas. Po zabiegu operacyjnym flora bakte­ryjna się zmienia, wzrasta liczba zakażeń wywołanych przez gronkow-ce koagulazo-dodatnie, Proteus sp. i Pseudomonas sp.

W obu grupach chorych stwierdzono korelację występowania ropo-moczu z bakteriurą.

Liczba i rodzaj powikłań po zabiegu operacyjnym była analogiczna w obu grupach (tab. III).

Liczba dni z objawami podwyższonej temperatury ciała po zabiegu operacyjnym była większa w grupie chorych przyjętych z cewnikiem założonym na stałe, czyli u chorych, u których częściej występowało zakażenie dróg moczowych (ryc. 1).

Średni czas gojenia pęcherza na cewniku oraz średnia liczba dni po­bytu po zabiegu operacyjnym — była krótsza w grupie chorych nie-cewnikowanych (tab. IV).

Dyskusja

Na podstawie uzyskanych wyników możemy zaobserwować jak duże znaczenie odgrywa zakażenie dróg moczowych u chorych z gruczolakiem gruczołu krokowego. Chorzy, którzy mieli założony cewnik na stałe przez długi okres czasu mieli zakażone drogi moczowe, zakażenie to miało wpływ na liczbę dni z podwyższoną temperaturą ciała i na czas leczenia po operacji, pomimo celowego stosowania leków przeciwbak-teryjnych (z reguły 10 dni podawano antybiotyk domięśniowo, a na-stępnie przedłużano kurację lekami doustnymi).

Najistotniejszym problemem jest stwierdzenie na podstawie naszych badań, że u znacznej liczby chorych z długotrwałym zakażeniem dróg moczowych przed zabiegiem operacyjnym nie uzyskano wyjałowienia dróg moczowych w czasie leczenia w klinice.

Chorzy, którzy po zabiegu usunięcia gruczołu krokowego nadal mają zakażenie dróg moczowych wymagają dalszego, często długiego lecze­nia przeciwbakteryjnego i kontrolnych badań bakteriologicznych.

Chorzy nieleczeni narażeni są na takie powikłania jak kamica na­rządu moczowego, zapalenie najądrzy, ostre i przewlekłe zapalenie pę­cherza, Odmiedniczkowe zapalenie nerek. Rodzaj powikłań może być zależny od rodzaju drobnoustroju, który wywołał zakażenie (2, 3, 5, 6, 7).

Wnioski

1. Chorzy z przerostem gruczołu krokowego, u których powstała konieczność założenia cewnika na stałe, powinni być operowani najpóźniej w okresie kilku dni.

2. Chorzy z przerostem gruczołu krokowego wymagają kontrolnych badań bakteriologicznych i konsekwentnego leczenia przeciwbakteryjnego po zabiegu operacyjnym w przypadku istniejącego zakażenia dróg moczowych.

1. Bruce A. W., Rao C. R., Kennedy W.: Prostatectomy and infection. J. Urol., 1971, 106, 910.
2. Cox C. E., Hinman F. Jr.: Incidence of bacteriuria with ind-weliing catheter in normal bladders. J.A.M.A., 1961, 178, 919.
3. Eykyn S., But-titude M. J., Mayo M. E., Loyd-Dawies R. W.: Frostatic calculi as a source of recurrent bacteriuria in the male. Brit. J. Urol., 1974, 46, 527.
4. Haralambidis G., Spinelli A.: Vaseetomy and evaluation. J. Urol., 1974, 89, 591.
5. Jackman F. R., Chisholm G. D.: Urinary infection and prostatectomy. Brit. J. Urol., 1975, 47, 545.
6. (tekst nieczytelny) E., Burnside K.: Bacteriemia, septisemia and intravascular haemolysis during transurethral resection of the prostate gland., Brit. J. Urol., 1965, 37, 551.
7. Piechna K.: Kamica po prostatektomii. Referaty naukowe XV Zj. Pol. Tow. Urol. Wisła 1976.
8. Wesołowski S., Czaplicki M., Wencel J.: Zakażenia bakteryjne przed i po prostatektomii Pol. Przeg. Chir. ,1974, XLVI, 6a, 919.
9. Wesołowski S., Wencel J., Czaplicki M., Borkowski A.: Antibacterial prophylaxis in patiens after prostatectomy. Intern. Urol. Nephrol., 1977. 9, 3, 236.

Klinika Urologiczna AM
ul. Oczki 6
02-007 Warszawa

Praca wpłynęła do redakcji: 17.I.1978