Słaby strumień moczu u kobiet: mit czy rzeczywistość?
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2008/61/Supl. 1.

autorzy

Bartosz Dybowski, Piotr Radziszewski, Jacek Judycki, Igal Mor, Andrzej Borkowski

Katedra i Klinika Urologii Ogólnej, Onkologicznej i Czynnościowej Uniwersytetu Medycznego w Warszawie
Centrum Medyczne Wola w Warszawie

streszczenie

Wprowadzenie.

Słaby strumień moczu jest powszechnym problemem mężczyzn, ale objaw ten występuje również u kobiet. Sugeruje obecność przeszkody podpęcherzowej lub niewydolności wypieracza. Diagnostyka słabego strumienia moczu u kobiet jest trudna, gdyż nie ma powszechnie akceptowanych kryteriów rozpoznania przeszkody podpęcherzowej u tej płci. Nie wiadomo również, które kobiety wymagają leczenia, a u których słaby strumień jest wyłącznie przypadkowym i nieistotnym znaleziskiem.

Cel pracy.

Ocena częstości występowania tego objawu w populacji kobiet skierowanych do kompleksowej diagnostyki urodynamicznej, określenie współistniejących objawów ze strony dolnych dróg moczowych oraz zaburzeń czynności dolnych dróg moczowych stanowiących przyczynę słabego strumienia moczu.

Materiały i metody.

Analizie poddano bazy badań urodynamicznych dwóch ośrodków. Badania wykonywało dwóch lekarzy. Dokonano powtórnego przeglądu zapisów wszystkich badań w poszukiwaniu kobiet z maksymalnym przepływem cewkowym 12 ml/s lub mniejszym. W tej grupie oceniono charakter objawów ze strony dolnych dróg moczowych oraz parametry badania ciśnieniowo-przepływowego: przepływ maksymalny i siłę skurczu wypieracza towarzyszącego maksymalnemu przepływowi. Przeanalizowano przebieg diagnostyki poprzedzający wykonanie badania urodynamicznego oraz dane z wywiadu i badania przedmiotowego.

Wyniki.

W latach 1997-2006 w obu ośrodkach łącznie wykonano 1854 badania urodynamiczne u kobiet. Najczęściej wykonywano badanie z powodu wysiłkowego nietrzymania moczu (n=1260, 68%). Zidentyfikowano 130 pacjentek ze słabym strumieniem moczu, co stanowi 7% ogólnej liczby badań i 22% kobiet diagnozowanych z innych przyczyn niż wysiłkowe nietrzymanie moczu. Ze względów technicznych do dalszej analizy zakwalifikowano 121 badań. Średni wiek pacjentek ze słabym strumieniem moczu to 48 lat (16-78). Najczęstszymi objawami były objawy podrażnieniowe, w tym nietrzymanie moczu z parć naglących (n=82; 67,8%). Inne objawy: objawy przeszkodowe (n=52; 43%), zespoły bólowe narządów miednicy mniejszej (18; 14,9%), nawracające zakażenia układu moczowego (n=14; 11,6%), wysiłkowe nietrzymanie moczu (n=4; 3,3%). Siłę skurczu wypieracza w trakcie maksymalnego przepływu w przedziale 0-10 cm H2O twierdzono u 18%, 11-20 cmH20 u 28%, 21-30 cmH2O u 24%, 31-50 cmH2O u 22%, 51-75% u 7% i powyżej 75 cm H2O u 2% pacjentek. Wśród kobiet z umiarkowaną lub silną czynnością skurczową wypielacza tylko w 12% przypadków stwierdzono jednoznaczną przyczynę trudności mikcyjnych (cystocele, przebyta operacja, przebyta radioterapia, zwężenie cewki). Żadna kobieta nie miała wykonanej wcześniej cystouretrografii mikcyjnej anicystoskopii. Tylko 3 pacjentki miały zlecone wcześniej wykonanie przepływu cewkowego.

Wnioski.

1. Słaby strumień moczu jest częstą obserwacją urodynamiczną u kobiet z objawami ze strony dolnych dróg moczowych, bezwysiłkowego nietrzymania moczu. 2. Większość kobiet nie zwraca uwagi na ten objaw, a przyczyną szukania porady lekarskiej są towarzyszące mu inne, bardziej dokuczliwe dolegliwości. 3. Określenie przyczyny przeszkody podpęcherzowej zwykle nie jest możliwe wyłącznie na podstawie badania urodynamicznego. 4. Nieznajomość naturalnej historii przeszkody podpęcherzowej i niewydolności wypieracza u kobiet oraz brak odpowiednich kryteriów diagnostycznych tych zaburzeń uniemożliwia ustalenie optymalnego schematu diagnostycznego i terapeutycznego kobiet ze słabym strumieniem moczu.