PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Standardy postępowania w przypadku wysokich przetok jelitowych, powstałych po rekonstrukcyjnych operacjach układu moczowo-płciowego z zastosowaniem jelita cienkiego
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2008/61/Supl. 1.

autorzy

Witold Mikołajczak, Jerzy Siekiera, Wojciech Zegarski, Michał Klag, Andrzej Petrus, Krzysztof Kamecki, Andrzej Wronczewski
Oddział Urologii Onkologicznej, Centrum Onkologii im. prof. F. Łukaszczyka w Bydgoszczy

streszczenie

Wprowadzenie.

Przetoki jelitowe to nieprawidłowe połączenie między światłem przewodu pokarmowego a narządami leżącymi w sąsiedztwie. Leczenie nadal jest dużym wyzwaniem klinicznym, gdyż wiąże się z wysokim ryzykiem śmiertelności, trudnościami diagnostycznymi, długotrwałym leczeniem, trudnościami w podjęciu decyzji co do ponownej interwencji chirurgicznej, wysokimi kosztami leczenia.

Cel pracy.

Ocena standardów postępowania w przypadkach wysokich przetok jelitowych powstałych po rekonstrukcyjnych zabiegach operacyjnych układu moczowo-płciowego z zastosowaniem jelita cienkiego.

Materiały i metody.

Przetoki przewodu pokarmowego, jakie spotykamy w leczeniu chorych z powodu nowotworów złośliwych, są najczęściej przetokami pooperacyjnymi (75-85%), rzadziej zaś samoistnymi (do 25%). Wyciek treści pokarmowej przez ranę czy dren zwykle występuje w 5.-7. dobie pooperacyjnej. Wcześniejszymi objawami klinicznym mogą być: ból, gorączka, leukocytoza, zaburzenia perystaltyki jelit. W latach 2006-2007 na Oddziale Urologii Onkologicznej wykonano 74 cystektomie radykalne u pacjentów z nowotworem złośliwym pęcherza moczowego. U czterech z nich wystąpiły wysokie przetoki jelitowo-skórne. Początkowo wszyscy pacjenci byli leczeni zachowawczo. U jednego pacjenta nastąpił zgon. U jednego doszło do całkowitego zamknięcia przetoki bez ingerencji chirurgicznej. Dwóch pacjentów było operowanych. Decyzję podjęto z powodu braku efektu leczenia zachowawczego. U jednego przebieg pooperacyjny był bez powikłań – przetoka została zamknięta, u
drugiego wystąpiły powtórnie objawy przetoki jelitowo-skórnej. Pacjent ten był ponownie leczony zachowawczo, a po kilku miesiącach z dobrym skutkiem ponownie operowany. Długotrwałe leczenie zachowawcze polegało na: wyrównaniu gospodarki wodno-elektrolitowej, zmniejszeniu ilości treści wydalanej przez przetokę, hiperalimentacji, likwidacji powikłań septycznych (drenaż ropni), likwidacji zakażeń wokół ujścia skórnego przetoki, rehabilitacji oddechowej, zapobieganiu powikłaniom (choroba wrzodowa, zakażenia grzybicze), stosowaniu antybiotykoterapii o szerokim spektrum działania, przed uzyskaniem posiewu oraz antybiotykoterapii celowanej po uzyskaniu wyniku badania bakteriologicznego, opiece psychologa, codziennej ocenie postępu leczenia.

Wyniki.

Troje pacjentów (75%) zostało wyleczonych z przetoki jelitowo-skórnej. Jeden zmarł (25%) z powodu zaawansowanej choroby rozrostowej. W trakcie leczenia zachowwawczego nastąpiło znacznie mniejsze wydzielanie z przetoki, co miało bezpośreni wpływ na poprawę komfortu życia.

Wnioski.

Przetoki jelitowe nadal są poważnym problemem klinicznym. Leczenie chorych z przetokami jelitowymi na podstawie standardu, wypracowanego w Klinice Chirurgii Onkologicznej i Oddziale Urologii Onkologicznej, pozwoliło na uzyskanie dobrych wyników.