english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Wstęp

W przestrzeni zapęcherzowej w miednicy małej u mężczyzny mogą lokalizować się nowotwory różnego pochodzenia, począwszy od nowotworów zarodkowych jądra, chłoniaków, guzów pęcherzyków nasiennych, do nowotworów tkanki łącznej, mięśniowej i nerwowej [1,2]. Niezmiernie rzadkim nowotworem tej okolicy u mężczyzn jest mięśniak gładkokomórkowy. W zebranym piśmiennictwie znajdują się opisy jedynie trzech przypadków lokalizacji zaotrzewnowej i zapęcherzowej mięśniaka gładkokomórkowego u mężczyzn [1,3,4].

Opis przypadku

Chory Ż. S., lat 45 (nr hist. chor. 2085/1998), został przyjęty na Oddział Urologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Siedlcach w dniu 28. 05. 1998 roku z powodu zatrzymania moczu. Pacjent podawał, że od kilku miesięcy ma trudności w oddawaniu moczu, które w ostatnich tygodniach znacznie nasiliły się. W badaniu per rectum stwierdzono twardy, lity guz położony pośrodkowo, przemieszczający gruczoł krokowy na stronę prawą. Stercz w badaniu niebolesny, sprężysty bez wyczuwalnych guzków. W izbie przyjęć założono do pęcherza moczowego cewnik Foleya nr 16 Chr, uzyskując 1200 ml moczu barwy słomkowej. Posiew moczu jałowy. Wykonano badanie USG układu moczowego, stwierdzając w miednicy małej w rzucie gruczołu krokowego hipśchogeniczny lity guz o wymiarach 97 x 111 x 97 mm, wpuklający się do światła pęcherza moczowego. Wbadaniach laboratoryjnych nie stwierdzono odchyleń od normy. PSA - 1,2 ng/ml (norma: 0-4,2 ng/ml). Urografia potwierdziła obecność masy patologicznej w miednicy ma- łej, modelującej lewy moczowód i przemieszczającej pęcherz moczowy na stronę prawą (ryc. 1). Wykonano USG transrektalne, które uwidoczniło gruczoł krokowy o wymiarach 42 x 40 x 38 mm, zepchnięty na stronę prawą miednicy małej przez lity hypśchogeniczny guz o wymiarach 110 x 99 x 85 mm (ryc. 2). Pod kontrolą TRUS przeprowadzono biopsję gruboigłową wyżej opisanej zmiany igłą typu tru- -cut. Badanie TK miednicy małej nie uwidoczniło obecności powiększonych węzłów chłonnych ani cech naciekania guza na narządy sąsiednie (ryc. 3). Wynik badania histopatologicznego przeprowadzonego przez Zakład Patomorfologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Siedlcach wykaza ł leiomyoma. Chorego zakwalifikowano do operacji wycięcia guza z dostępu zaotrzewnowego. Zabieg operacyjny wykonano 16.06.1998 r. Przestrzeń zaotrzewnową otworzono cięciem hokejowym w lewym podbrzuszu. Guz wypreparowano w całości, oddzielając go od spojenia łonowego, pęcherza moczowego, bańki odbytnicy oraz od przedniej powierzchni kości krzyżowej. Z powodu masywnego krwawienia z całej pseudotorebki guza do loży, włożono dwie serwety chirurgiczne, które usunięto po 24 godzinach. Przebieg pooperacyjny był niepowikłany. Pacjenta w dziesiątej dobie wypisano do domu. Wynik ostatecznego badania histopatologicznego, przeprowadzonego przez Zakład Patomorfologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Siedlcach, potwierdził wcześniejsze rozpoznanie mięśniaka gładkokomórkowego. W okresie pięciu lat po operacji nie stwierdzono wznowy ani trudności w oddawaniu moczu.

Omówienie

Mięśniaki gładkokomórowe, ze względu na swoje pochodzenie z mięśniówki gładkiej, mogą lokalizować się nieomal we wszystkich narządach. W układzie moczowym opisano m.in. lokalizacje leiomyoma w ścianie pęcherza moczowego, w nerce, gruczole krokowym, najądrzu, prą- ciu, mosznie, jądrach, pęcherzykach nasiennych, moczowodzie [5]. Mięśniak gładkokomórkowy przestrzeni zaotrzewnowej jest bardzo rzadkim nowotworem [1,3,4,5]. Oprócz mięśniaka gładkokomórkowego w przestrzeni zaotrzewnowej i zapęcherzowej, w miednicy małej lokalizują się guzy wychodzące z nabłonka rozrodczego, guzy łagodne i złośliwe tkanki łącznej, mięśniowej i tłuszczowej, chłoniaki i guzy wywodzące się z obwodowej tkanki nerwowej [2]. Objawy są nietypowe i wiążą się z uciskiem, jaki guz wywiera na struktury sąsiednie. W omawianym przypadku były to stopniowo narastające zaburzenia w oddawaniu moczu, bóle podbrzusza, częstomocz.

W zebranym piśmiennictwie autorzy natrafili jedynie na trzy przypadki lokalizacji zaotrzewnowej i zapęcherzowej mięśniaka gładkokomórkowego u mężczyzn [1,3,4].

1. Gupta NP, Aron M, Sood S: Pedunculated mesenteric leiomyoma masquerading as a retrovesical mass lesion: a diagnostic dilemma. Br J Urol 1998; 82: 134-135.
2. Frohneberg D: Stany chorobowe zajmujące przestrzeń w obrębie nerki i okolicy zaotrzewnowej; w Thuroff J (eds): Diagnostyka różnicowa w urologii, Warszawa, PZWL, 1998, str. 92-100.
3. Gonzales L, Galan L, Oses M et al: Leiomyoma retroperitoneal primario abscesificado. Arch Esp Urol 1998; 51: 81-82.
4. Albert PS, Sinatra T, Nagamatsu GR: Retroperitoneal leiomyoma presenting as prostatic mass. Urology 1974; 5: 607-609.
5. Kuzaka B, Borkowski T, Pykało R: Mięśniak gładkokomórkowy nerki. Urol Pol 2001; 54: 80-82.

Ryszard Szczeoeniewski
Oddział Urologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego
ul. Poniatowskiego 26
08-110 Siedlce
urologiasiedlce@wp.pl