Torbiele powstające w okolicy ujścia zewnętrznego cewki moczowej męskiej są spostrzegane bardzo rzadko. Campbel opisał warunki powstawania wrodzonych torbieli ujścia zewnętrznego cewki moczowej (2). Rocchi i współautorzy opisali w krótkim doniesieniu 4 przypadki (4). Shiraki w swoim obszernym artykule przedstawił 9 przypadków zebranych w ciągu ostatnich 6 lat (4).
Część gąbczasta cewki moczowej męskiej pokryta jest przez nabłonek przejściowy, który w obrębie dołu łódkowatego i ujścia zewnętrznego cewki przechodzi w nabłonek wielowarstwowy płaski. W części przedniej cewki w obrębie tkanki śluzowej i podśluzowej znajdują się liczne gruczoły Littrego. Posiadają one budowę cewkowo-pęcherzykową "i produkują śluz. Szerokie ujścia tych gruczołów są nazywane zatokami cewkowymi. Na powierzchni żołędzi skóra przylegająca posiada charakter błony śluzowej. W tej okolicy zostały opisane specyficzne gruczoły łojowe „Tysona" nie towarzyszące włosom. Wykazują one duże indywidualne odchylenia w ilości i rozmieszczeniu (1, 3).
Wg Shiraki potencjalnym źródłem dla powstawania tych torbieli są gruczoły Littrego lub duża zatoka Morgagniego. Uważa on, że przewody gruczołów uciskane stopniowo z zewnątrz nie mogą odprowadzić wydzielanego śluzu, powiększają się stopniowo aż do rozmiarów makroskopowych. Jeżeli torbiele były opróżniane przez nakłucie, to obserwowano ich nawrót. W zawartości torbieli białych i brązowych stwierdzano polisacharydy. Ciemne zabarwienie tych ostatnich spowodowane było niewielką ilością krwi, która przedostała się do ich wnętrza.
W wyściółce ściany badaniem mikroskopowym stwierdzano nabłonek wielowarstwowy cylindryczny, który ulegając spłaszczeniu przybierał kształt komórek sześciennych. Istniejącym torbielom nie towarzyszyły żadne inne dolegliwości. Nie obserwowano zwężenia ujścia zewnętrznego cewki, trudności w oddawaniu moczu, zaburzeń czynności seksualnych. Okresowo stwierdzane dolegliwości bólowe spowodowane były przypad-
kowymi urazami. Torbiele zazwyczaj były jednostronne, gładkie, lśniące o barwie białej lub brązowej, wielkości od czereśni do ziarna grochu. Występowały bezpośrednio na brzegu ujścia zewnętrznego cewki moczowej.
W Klinice Urologicznej AM w Łodzi obserwowaliśmy w okresie ostatnich kilku lat 3 chorych z torbielami okolicy ujścia zewnętrznego cewki moczowej.
Przypadek 1: Chory J.S. lat 48, (nr hist. chor. 11096/74) został przyjęty do Kliniki z powodu wodniaka jądra lewego oraz torbieli ujścia zewnętrznego cewki moczowej. Badaniem przedmiotowym z odchyleń od stanu prawidłowego poza wodniakiem jądra lewego stwierdzono torbiel ujścia zewnętrznego cewki moczowej wielkości czereśni w okolicy wędzidełka (ryc. 1). Torbiel była gładka, lśniąca, barwy białawej. W znieczuleniu miejscowym u pacjenta wykonano operację wodniaka jądra lewego m. Winkelman. Torbiel ujścia zewnętrznego cewki wycięto w całości. Brzegi loży zbliżono i zeszyto szwami katgutowymi 4-0, nie zwężając światła cewki.
Bad. histopatologiczne nr 83530 — ściana torbieli wysłana nabłonkiem przejścio-wym.
W trzy miesiące po zabiegu stan miejscowy oceniono jako prawidłowy. Nie stwierdzono zwężenia ujścia zewnętrznego cewki i zaburzeń w oddawaniu moczu.
Przypadek 2: Chory J.G., lat 59 (nr hist. chor. 2738/75) przyjęty do Kliniki z powodu raka pęcherza moczowego. W trakcie badania przedmiotowego stwierdzono torbiel ujścia zewnętrznego cewki moczowej, białą, gładką, wielkości grochu. Chory był operowany z powodu choroby zasadniczej. Na operację torbieli nie wyraził zgody.
Przypadek 3: Chory Ł.Ł., lat 20 (nr hist. chor. 957/76) przyjęty do Kliniki z powodu kamicy moczowodowej lewostronnej. W trakcie badania przedmiotowego stwierdzono niezstąpienie lewego jądra oraz torbiel ujścia zewnętrznego cewki moczowej wielkości grochu, gładką, lśniącą, barwy białawej. Chory nie zgłaszał żadnych dolegliwości ż powodu jej istnienia. Pacjent wyraził zgodę tylko na nakłucie torbieli i opróżnienie jej zawartości. Po 6 mieś. nawrotu torbieli nie stwierdzono