PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Ciągotka (priapismus)
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1979/32/3.

autorzy

Wiesław Janicki, Stefan Ciszewski
II Klinika Chirurgii Ogólnej Instytutu Chirurgii AM w Lublinie
Kierownik Kliniki: prof. dr M. Zakryś

streszczenie

Autorzy omówili etiopatogenezę ciągotki i jej leczenie. Podali dwa przypadki ciągotki samoistnej. Pierwszy przypadek leczono operacyj­nie, uzupełniając to leczenie podawaniem heparyny i sintromu. Dru­giego chorego leczono zachowawczo podając heparynę i dodatkowo streptokinazę.
Zastosowanie streptokinazy w drugim przypadku miało niewątpliwy wpływ na całkowite wyleczenie.

W latach 1975—1976 leczono w klinice 2 przypadki ciągotki.

Przypadek 1 — Chory K. S. lat 47, rolnik, żonaty (nr hist. chor. 9690). Przyjęty został do kliniki 10 października 1975 roku z bolesnym wzwodem, który trwał od 2 dni. Prącie było obrzęknięte, z twardymi ciałami jamistymi, bolesne przy badaniu fizycznym. Skóra jego napięta i zaczerwieniona. Mocz oddawał bez. trudu.

U chorego wykonano punkcję obydwu ciał jamistych. Nie uzyskano jednak poprawy i dlatego dokonano podłużnego cięcia obu ciał jamistych. Po nacięciu ciał jamistych wystąpił masywny krwotok. Choremu trzeba było przetoczyć 1000 ml krwi grupy jednoimiennej. Po przetoczeniu krwi stan chorego wyrównał się. Ze względu na utrzymujące się objawy ciągotki w następnych 5 dniach podawano choremu dożylnie pod kontrolą układu krzepnięcia heparynę w dawce 12,5 tys, jednostek w 200 ml 5% glukozy, w odstępach 6 godzinnych. W związku z po­wolnym ustępowaniem objawów ciągotki w dalszym leczeniu zastosowano sintrom. W 2 pierwszych dniach po odstawieniu heparyny choremu podano dziennie 12 mg sintromu (3 tabl.), trzeciego dnia 4 mg (1 tabl.), a w następnych 5 dniach po 2 mg (1/2 tabl.) dziennie. Preparat podawano pod kontrolą czasu protrombino-wego.

Tym leczeniem uzyskano wyraźną poprawę. Ustąpiły objawy ciągotki i chory na 13 dobę w stanie dobrym na własną prośbę wypisał się do domu. W paź­dzierniku 19'76 roku chory zgłosił się do kontroli. Klinicznie nie stwierdzono objawów ciągotki. Chory pracuje w swoim zawodzie.

Przypadek 2 — Chory S. S. lat 48, żonaty, pracownik umysłowy (nr hist. chor. 11039). Przyjęty został do kliniki w dniu 14 czerwca 1976 roku. Dnia po­przedniego w czasie kolacji wypił nadmierną ilość alkoholu. W godzinach rannych po współżyciu małżeńskim wystąpiły objawy ciągotki w postaci obrzęku i stward­nienia ciał jamistych, zaczerwienienie i napięcia skóry oraz silnego bólu prącia.

U chorego wykonano najpierw nakłucia obu ciał jamistych i wymasowanie krwi, a następnie przez 2 kolejne dni podawano heparynę dożylnie w dawce 12,5 tys. jednostek w 200 ml 5% glukozy, co 6 godzin. Poprawa była nieznaczna, gdyż objawy ciągotki nie ustąpiły zupełnie. Dlatego też w 3 dniu od zachorowania, zrezygnowano z dalszego podawania heparyny, a rozpoczęto leczenie za pomocą streptokinazy. Chory otrzymał jednorazowo dożylnie w ciągu 15 minut 250 tys. jednostek streptokinazy w 200 ml soli fizjologicznej. Po tej dawce nastąpiła wyraźna poprawa. Dla uzyskania trwałego wyleczenia przez dalsze 3 dni po­dawano choremu dożylnie 100 tys. jednostek streptokinazy w 200 ml soli fizjo­logicznej. Tyrn postępowaniem uzyskano bardzo dobry wynik, z całkowitym ustą­pieniem ciągotki. Chory po 10 dniach pobytu w klinice wypisał się do domu w stanie bardzo dobrym.

Po roku chorego wezwano do kliniki celem kontroli. W rocznym okresie obser-wacji nie było nawrotu ciągotki, pracuje w swoim zawodzie, a współżycie mał­żeńskie układa się bardzo dobrze.

Omówienie

Ciągotka należy do chorób rzadko występujących (1, 4, 5). W piś­miennictwie spotyka się opisy nielicznych przypadków, stąd też trud­ności w ustaleniu postępowania leczniczego (4, 5). Na ogół proponuje się postępowanie zachowawcze polegające na punkcji ciał jamistych, wymasowaniu krwi i podawaniu środków przeciw krzepliwych. W wy­padku braku poprawy po tym leczeniu stosuje się leczenie operacyjne, o którym wspomniano na wstępie. Postępowanie operacyjne wymaga jednak dużego doświadczenia chirurgicznego (1, 2, 3).

W pierwszym naszym przypadku z powodu braku poprawy po punkcji ciał jamistych i wymasowywaniu krwi dokonano nacięcia obydwu ciał jamistych. Zbyt rozległe nacięcie, jak to miało miejsce w naszym przy­padku, może spowodować masywny krwotok, wymagający doraźnego postępowania przeciwkrwotocznego (przetaczanie krwi, tamponowanie itp.;.

U drugiego chorego, u którego obok punkcji ciał jamistych bez ich nacinania, podawano heparynę i streptokinazę uzyskano bardzo dobry wynik leczniczy. Na temat podawania streptokinazy w tych przypad­kach nie spotkaliśmy doniesień w polskim piśmiennictwie. Wydaje się, że preparat ten godny jest uwagi do zastosowania w leczeniu ciągotki.

piśmiennictwo

  1. Grace D. A., Winter C. C: Priapism: Au appraisal of menagement of 23 patients. J. Urol. 1868, 99, 301.
  2. Hinman F.: Priapism: veasons for failure of therapy. J. Urol. 1960, 83, 420.
  3. Lipsky H.: Uber die Pathogenese des idiopa-thischen Priapismus. Urol. Int. l'9'70, 25, 377.
  4. Wróbel St.: Uwagi w sprawie aktualnych sposobów leczenia ciągotki. Pol. Przegl. Chir.
  5. Wróbel St.: Kawernozofleibografia i kawernozografia. Rozprawa na stopień doktora habilitowanego. Gdańsk 1970.

adres autorów

Wiesław Janicki
ul. Przodowników Pracy 4 m 13
20-048 Lublin