Ocena radiologiczna i patomorfologiczna nerki kró­lika po częściowej resekcji miąższu aparatem UO-60
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1980/33/2.

Szczelny, hemostatyczny szew stosowany przy operacjach na miąż­szu nerki ma istotne znaczenie dla zabezpieczenia przed krwotokami i zapewniania prawidłowego przebiegu gojenia się rany. Powszechnie stosowany catgutowy szew materacowy miąższu nerkowego wywołu­je rozległe zaburzenia w ukrwieniu nerki a stosowane przy nim pod­kładki tkanki tłuszczowej lub mięśnia ułatwiają wystąpienie zakaże­nia w nerce i przedłużają proces gojenia. Stosując szew materacowy obserwujemy w niektórych przypadkach krwawienie bezpośrednio po zabiegu jako wynik niedociągnięcia szwów, względnie przecięcia miąż­szu poprzez szwy lub krwawienie między 7—12 dobą kiedy catgut w w miąższu nerki ulega resorbcji.

Duża przydatność zszywacza narządów w zaopatrywaniu tkanki płuc­nej i ściany żołądka zachęciła autorów do zastosowania tego aparatu przy zaopatrzeniu rany miąższu nerki. Technikę zabiegu oraz obserwa­cję kliniczną przebiegu pooperacyjnego królików zawarto w pierwszej części pracy (3). Obecnie poddano analizie obrazy urograficzne, angio-graficzne oraz zmiany patomorfologiczne operowanych nerek.

Materiał i metoda

Badania przeprowadzono na materiale 15 królików różnych ras, o wadze od 2,5 do 3,8 kg. U 5 królików wykonano częściową resekcję górnego bieguna prawej nerki, u 5 częściową resekcję dolnego bieguna lewej nerki i u 5 pozostałych heminefrektomię lewej nerki.

Z tych trzech grup wybrano losowo 5 królików i wykonano uro­grafię w różnych odstępach czasowych od zabiegu operacyjnego;

w 2 dobie po zabiegu — 1 królikowi

w 14 ,, „ „ — 1 królikowi

w 21 ,, ,, „ — 1 królikowi

w 35 ,, ,, ,, — 2 królikom.

Urografią wykonano w premedykacji podając dootrzewnowo 5 mg Relanium. Następnie wstrzykiwano do żyły brzeżnej ucha 10 ml 3)% roztworu Uropoliny w ciągu 1—3 minut. Natychmiast po zakończeniu wstrzyknięcia środka cieniującego wykonywano jedno zdjęcie rentge­nowskie w ułożeniu królika na grzbiecie.

Operowane nerki pobrano do badania w 2 dobie u 3 królików, w 14 dobie u 5 królików, w 21 dobie u 4 i w 35 dobie u 3 królików (razem 15 nerek). Łożysko naczyniowe nerek przepłukiwano fizjologicznym roztworem NaCl i pod ciśnieniem wypełniano je preparatem Micro-paąue. Po wykonaniu angiogramów materiał utrwalano w 10% wod­nym roztworze formaliny i oceniano histopatologicznie. Wycinki do badania patomorfologicznego pobierano wzdłuż długiej osi nerki, usu­wając metalowe szwy klamerkowe. Skrawki, po opracowaniu metodą parafinową barwiono hematoksyliną i eozyną oraz metodą wg van Kossa na obecność złogów wapnia. Ocenie mikroskopowej poddano miejsce zabiegu operacyjnego oraz sąsiadujące obszary nerki.

Ocena urograficzna i angiograficzna

W obrazie urograficznym nerek operowanych, porównywanym ze stanem nerek nieoperowanych nie stwierdzono zmian czynnościowych. Stwierdzono tylko amputację dolnych lub górnych kielichów operowa­nych nerek. Ocena arteriograficzna nerek usuniętych w 2, 14, 21 i 35 dobie po operacji nie wykazała istotnych odchyleń w unaczynieniu na­rządu (ryc. 1). W nerkach usuniętych w 2 dobie po zabiegu stwierdzono pojedyncze wybroczyny w strefie do 0,5 cm od szwu klamerkowego świadczące o mechanicznym uszkodzeniu drobnych naczyń tętniczych. W 14, 21 i 35 dobie po resekcji arteriogramy wykazywały skąpona-zyniowy pas brzeżny w obrębie blizny z nieznacznym zatarciem obra­zu architektonicznego naczyń tętniczych. Pozostała część miąższu nerki miała prawidłowy układ naczyń tętniczych we wszystkich strefach.

Ocena makroskopowa

W 2 dobie doświadczenia dolny biegun nerki w miejscu zabiegu ope­racyjnego pokryty był skrzepami krwi i wysiękami włóknikowymi, two­rząc jakby czop. W pozostałych odcinkach torebka włóknista nerki była napięta a naczynia przepełnione krwią. Na przekroju wspomniany biegun nerki przedstawia wąski pas tkanek, barwy szarawo-żółtawej, wyraźnie oddzielony od miąższu prawidłowego.

W 14 dobie doświadczenia miejsce zabiegu było nierówne, pofałdo­wane, w licznych zlepach z. torebką włóknistą nerki. W 21 i 35 dniu doświadczenia metalowe szwy klamerkowe były mocno wrośnięte w bliznę łącznotkankową, a na biegunie nerki stwierdzano bliznę o twar­dej konsystencji w zrostach z torebką włóknistą.

Ocena mikroskopowa

W 2 dobie po zabiegu operacyjnym w sąsiedztwie klamerkowych szwów metalowych obserwowano wysięk ropny i martwicze zmienione tkanki, które były niezbyt ostro oddzielone od prawidłowego miąższu nerki. Wysięk ropny nieregularnymi szczelinami rozsuwał 'martwicze tkanki. Pozostała część nerki była prawidłowo utrzymana, jedynie w świetle pojedynczych kanalików nerkowych stwierdzono skupiska wy­sięku białkowego. Nabłonek kanalików nerkowych wykazywał obraz przyćmienia miąższowego, zaś kłębuszki nerkowe cechy przekrwienia.

W 14 dobie doświadczenia strefa pooperacyjna nerki przedstawiała wąsiki pas 'mało aktywnej ziarniny, w obrębie której widoczne były pola martwicy, otoczone naciekiem zapalnym.

W sąsiedztwie ziarniny miąższ nerki był prawidłowo zachowany.

W 21 dniu obserwacji w amputowanym biegunie nerki stwierdzono pasmo zbitej tkanki łącznej oraz skąpy naciek zapalny, zbudowany z komórek limfoidalnych i plazmatycznych, a ponadto komórki olbrzy­mie typu ciał obcych.

W 35 dobie doświadczenia blizna łącznotkankową była obkurczona, a w obrębie niej stwierdzano ziarniniaki olbrzymiokomórkowe, niere­gularne pola zwapnień, które w barwieniu met. van Kossa dały wynik dodatni. Są one następstwem odkładania się soli wapniowych w prze­biegu gojenia się rany w środowisku zakwaszonym. Procesowi włók­nienia a miejscami szkliwienia towarzyszył skąpy naciek zapalny. Miąższ nerki sąsiadujący z blizną nie wykazywał uchwytnych zmian morfologicznych. Kłębuszki nerkowe, nabłonek kanalików oraz mied­niczek nerkowych były prawidłowo utrzymane.

Omówienie

Amputacja bieguna nerki za pomocą zszywacza UO-60 powoduje miejscowy odczyn zapalny z martwicą, obejmującą strefę zabiegu operacyjnego, bez uchwytnych zmian morfologicznych w pozostałych od­cinkach nerki. Proces gojenia się nerki przebiega w sposób typowy z z wytworzeniem się w okresie około 3 tygodni wąskiej blizny łączno-tkankowej z ziarniniakami resorbcyjnymi i ogniskami zwapnień.

Ocena urograficzna i arteriograficzna nerek po amputacji aparatem UO-60 nie wykazała odchyleń od normy. Na urogramach i angiogra-mach stan czynnościowy i morfologiczny nerek poza wąską strefą brzeźna w bezpośrednim sąsiedztwie szwu klamerkowego przedstawiał się prawidłowo.

1. Leńko J.: Modyfikacja szwu miąższu nerki, Biul. WAM., 1975, 3, 316.
2. Matthers Th. Wildner G. P. Wirbatz: Zur differentiadiagnose der Lebentumoren, XIX Congressus Chirurgicus Bohemoslavacus zum Participation Internationeli Praga, 1976, 160.
3. Miękoś E., Leńko Z., Monita W., Sikorski A., Brocki M.,: Próba oceny przydatności zszywacza narządów typ UO-60 do zaopatrywania miąższu nerki u królików, Biul. WAM., 1977, 4, 434.
4. Miękoś E.: Częściowa resekcja nerki aparatem zszywacz narządów typ UO-60, Biul. WAM., 1973, 1, 110.
5. Mosimen R., Ryncki P. V., Vecerina S.: Resections hepatiques pour pchinococcose alteolaire, XIX Congressus Chirurgucis Bohemoslavacus cum Parti-ripatione Internationeli, Praga, 1976, 189.
6. Uszywaliel organów typ UO-60 model 227, typ UO-60 model 228, Techniczeskoje opisanie i instrukcja po okspluatacji, Ministerstwo Medicinskoj Promyszlennosti: Glawnoje Uprawienie Meditinskoj Techniki, ZSRR, 1972, 1—13.